Od 20 lat pracuję jako nauczycielka na pełen etat. Jednocześnie od 10 lat jestem zatrudniona w wyższej uczelni, gdzie moje pensum wynosi zaledwie 120 godzin rocznie – mówi pani Maria. – Od pewnego czasu cierpię na poważne dolegliwości neurologiczne i ortopedyczne, które utrudniają mi funkcjonowanie w zawodzie: nie jestem w stanie pisać na tablicy ani sprawdzać prac domowych. Zalecono mi od września roczny urlop dla poratowania zdrowia. Mam jednak problem. Wzięłam kredyt na zakup mieszkania. Boję się, że gdybym na rok zrezygnowała również z zajęć na uczelni, to potem mogę już tej pracy nie dostać, a poza tym nie będę w stanie go spłacać. Ze względu na inną specyfikę i dużo niższe pensum zajęcia na uczelni są dla mnie znacznie mniej obciążające. Nie wiem jednak, czy korzystając z urlopu zdrowotnego w szkole, mogę kontynuować pracę na uczelni? – martwi się czytelniczka.
Nie mamy dobrych wiadomości dla pani Marii. Przepisy, które dają nauczycielowi prawo do urlopu dla poratowania zdrowia, zabraniają mu jednocześnie jakiejkolwiek pracy zarobkowej podczas tego urlopu. Nie ma tu znaczenia, czy jest to praca na etacie, czy dorabianie w innej formie. Urlop jest płatny, więc nauczyciel musi skupić się na realizacji jego celu: leczeniu i powrocie do zdrowia, i pełnej sprawności w pracy.
Warto przy okazji zaznaczyć, że w trwających obecnie konsultacjach społecznych dotyczących ewentualnych zmian w Karcie nauczyciela, kwestia prawa do urlopu dla poratowania zdrowia zajmuje istotne miejsce. Planowane są poważne ograniczenia. W tej chwili nauczyciel zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, na pełnym etacie może skorzystać z rocznego, pełnopłatnego urlopu dla poratowania zdrowia już po siedmiu latach pracy w szkole. W ciągu całej kariery zawodowej może pójść na taki urlop trzykrotnie, przy czym kolejne urlopy muszą rozdzielać przynajmniej roczne okresy pracy. Nie ma przy tym ani listy chorób zawodowych, ani innych przepisów określających schorzenia uprawniające do skorzystania z tego przywileju. Co prawda, nauczyciele wysyłani są na takie urlopy najczęściej z powodu schorzeń narządu głosu, nie ma jednak przeszkód, by powodem rocznej kuracji było przemęczenie lub wypalenie zawodowe. Na urlop roczny może nauczyciela skierować po prostu lekarz pierwszego kontaktu. Planowane zmiany mają dotyczyć wszystkich wymienionych kwestii. Zakłada się, że nauczyciele będą mogli z urlopu zdrowotnego skorzystać dopiero po 20 latach pracy. Ma on trwać tylko przez rok w ciągu całej kariery zawodowej, choć planuje się możliwość podzielenia go na dwie półroczne części. Jeśli dojdzie do zmiany przepisów, urlop zdrowotny będzie udzielany wyłącznie przez lekarza medycyny pracy na podstawie badań diagnostycznych. Planuje się też stworzenie listy nauczycielskich chorób zawodowych, która będzie podstawą do określania uprawnień do urlopu.
Podstawa prawna
Art. 73 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm.)
OPINIA EKSPERTA

Paulina Klimek rzecznik Ministerstwa Edukacji Narodowej

Kwestie związane z podjęciem lub kontynuowaniem stosunku pracy lub innej działalności zarobkowej w trakcie przebywania nauczyciela na urlopie dla poratowania zdrowia reguluje Karta nauczyciela. Ta ustawa zawiera normy prawne, które wykluczają możliwość łączenia korzystania przez nauczyciela z urlopu dla poratowania zdrowia z zatrudnieniem w ramach innego stosunku pracy lub innej działalności zarobkowej.
Dyrektor szkoły jest zobowiązany do odwołania nauczyciela z urlopu dla poratowania zdrowia w przypadku stwierdzenia, że w okresie tego urlopu nauczyciel pozostaje w innym stosunku pracy lub prowadzi inną działalność zarobkową. Zatem nauczyciel w okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia nie może podejmować nowego zatrudnienia, jak również kontynuować już podjętego zatrudnienia czy działalności zarobkowej. Podstawą odwołania nauczyciela z urlopu dla poratowania zdrowia może być również kontynuowanie zatrudnienia na podstawie stosunku pracy lub wykonywanie innej działalności zarobkowej rozpoczętej przed udzieleniem tego urlopu.