Składnik pensji stanowiący odpłatność za przepracowane lata tylko w sektorze finansów publicznych ma charakter powszechny i obowiązkowy. Prywatni pracodawcy nie mają obowiązku jego wypłacania.
W budżetówce świadczenie to jest określane w różny sposób: jako dodatek za wieloletnią pracę, za wysługę lat lub jako dodatek stażowy. Przysługuje po kilku latach zatrudnienia, w wysokości kilku procent pensji zasadniczej, a następnie wzrasta o 1 proc. z każdym nabywanym rokiem stażu. Przepisy dotyczące zasad jego szacowania i przyznawania są w większości identyczne albo bardzo zbliżone. Rozporządzenia wykonawcze określają dokładnie:
● reguły ustalania minimalnego stażu zapewniającego omawiane świadczenie, kwalifikując go jako ogólny staż zatrudnienia, z uwzględnieniem sytuacji gdy podwładny ma jedno lub minimum dwa miejsca pracy,
● metody wliczania do stażu okresów innych niż zatrudnienie, uwzględnianych przy ustalaniu pracowniczych uprawnień na podstawie odrębnych przepisów,
● zasady ustalania okresów uwzględnianych w stażu warunkującym nabycie dodatku przez zatrudnionego, który przebywa w jednym zakładzie na urlopie bezpłatnym udzielonym w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy.
Mimo szczegółowej regulacji opisanych kwestii przez rozporządzenia, zagadnienie kalkulacji stażu gwarantującego uzyskanie dodatku za wieloletnią pracę należy do budzących największe wątpliwości.
Z tego względu w niniejszym opracowaniu prezentujemy drobiazgowo zasady ustalania uprawnień, obliczania i uiszczania dodatku za staż dla poszczególnych grup pracowników: nauczycieli, samorządowców, osób zatrudnionych w urzędach państwowych, w służbie cywilnej i w podmiotach prowadzących działalność leczniczą. Przedstawiamy także sytuację osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz menedżerów podlegających „ustawie kominowej”.
Czas pracy uprawniający do dodatku
Przy ustalaniu, czy zostały spełnione warunki niezbędne do uzyskania tego świadczenia, bierzemy pod uwagę poprzednio zakończone okresy zatrudnienia, a także inne mające wpływ na prawa pracownicze
Pracownikom samorządowym, urzędów państwowych, służby cywilnej oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej i podmiotów leczniczych działających w formie jednostek budżetowych dodatek stażowy należy się po 5 latach pracy (art. 38 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych, art. 22 ust. 1 ustawy o pracownikach urzędów państwowych, art. 90 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej, art. 65 ust. 1 i art. 88 ust. 1 – 2 ustawy o działalności leczniczej), a nauczycielom – od 4. roku pracy (art. 33 Karty nauczyciela).
Zasadą jest, że do okresów pracy uprawniających do tego świadczenia wliczamy wszystkie poprzednio zakończone okresy zatrudnienia, a także inne okresy (tzw. zaliczalne) kwalifikowane na poczet pracowniczych uprawnień na podstawie odrębnych regulacji.
Jest to tzw. ogólny staż zatrudnienia – nabyty we wszystkich miejscach pracy w ciągu kariery zawodowej, a nie w jednym zakładzie (wyrok Sądu Najwyższego z 6 października 2005 r., II PK 65/05, OSNP 2006/15-16/241).
Poprzednio zakończone okresy zatrudnienia pracowniczego uwzględniamy z wyjątkiem dotyczącym członków korpusu służby cywilnej, którym wykluczamy okresy pracy w:
● partiach komunistycznych (Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej),
● organach bezpieczeństwa państwa w rozumieniu art. 2 ustawy z 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944 – 1990 oraz treści tych dokumentów (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 63, poz. 425 z póżn.zm.), czyli: w Resorcie Bezpieczeństwa Publicznego Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego; w Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego; w Komitecie do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego; w jednostkach podległych wskazanym wyżej organom, a w szczególności w jednostkach Milicji Obywatelskiej w okresie do 14 grudnia 1954 r.; w instytucjach centralnych Służby Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz w podległych im jednostkach terenowych w wojewódzkich, powiatowych i równorzędnych komendach MO oraz w wojewódzkich, rejonowych i równorzędnych urzędach spraw wewnętrznych; w Akademii Spraw Wewnętrznych; w Zwiadzie Wojsk Ochrony Pogranicza; w Zarządzie Głównym Służby Wewnętrznej jednostek wojskowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz w podległych mu komórkach; w Informacji Wojskowej; w Wojskowej Służbie Wewnętrznej; w Zarządzie II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego oraz w innych służbach Sił Zbrojnych prowadzących działania operacyjno-rozpoznawcze lub dochodzeniowo-śledcze, w tym w rodzajach broni i w okręgach wojskowych).
Ze stażu uprawniającego do dodatku stażowego wyłączamy działalność w ramach umów cywilnoprawnych (np. zlecenia, o dzieło, kontraktu menedżerskiego) oraz samozatrudnienia. Wchodzą do niego natomiast inne okresy, które na podstawie odrębnych przepisów uwględniamy przy ustalaniu pracowniczych uprawnień (patrz tabela).
Do okresów dodatkowego zatrudnienia nie wliczamy zatrudnienia podstawowego i odwrotnie. Chodzi o to, aby w stażu gwarantującym nabycie dodatku nie uwzględniać dwa razy okresów równoczesnego zatrudnienia.
Kolejne odstępstwo od wskazanych wyżej reguł ustalania stażu dotyczy pracowników samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, dla których warunki ustalania okresów uprawniających do dodatku za wysługę lat regulują przepisy o wynagrodzeniu obowiązujące u danego pracodawcy, czyli układ zbiorowy lub regulamin płacowy (art. 65 ust. 2 ustawy o działalności leczniczej).



Korzystniejsze zasady

Przy ustalaniu okresów pracy, od których zależą uprawnienia pracownicze, nie stosuje się sposobu liczenia terminów określonego w art. 112 kodeksu cywilnego (por. m.in. wyrok SN z 19 grudnia 1996 r., I PKN 47/96, OSNAPiUS 1997/17/310 oraz uchwała SN z 21 maja 1991 r., I PZP 16/91, OSNCP 1992/1/10). Prawo pracy wykształciło własną regułę określania terminów z uwzględnieniem ich potocznego brzmienia – upływają one w dniu poprzedzającym dzień, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu (uzasadnienie do wyroku SN z 17 listopada 2004 r., II PK 64/04, LexPolonica nr 370708). Oznacza to, że osobie przyjętej do pracy 12 stycznia 2012 r. rok pracy minie 11 stycznia 2013 r. (a nie 12 stycznia 2013 r.). Metoda ta sprawdza się przy określaniu zakładowego stażu o charakterze ciągłym – w tej samej firmie w ramach jednego stosunku pracy bądź kilku nawiązanych bezpośrednio po sobie. Zawodzi jednak przy kalkulowaniu ogólnego stażu zatrudnienia i okresów zaliczanych do niego. Przy liczeniu dodatku stażowego należy więc wspomagać się metodą z art. 114 k.c., zgodnie z którą miesiąc to 30 dni.
Ustalając, czy pracownik sfery budżetowej nabył już prawo do dodatku stażowego, poszczególne okresy pracy określamy na podstawie metody potocznej, a dni wykraczające poza pełne miesiące dodajemy według zasady, że miesiąc obejmuje 30 dni. [przykłady 1, 2]
Najważniejsze okresy zaliczalne
Okres Warunki zaliczenia do stażu Podstawa prawna
okres, za jaki zatrudnionemu należy się odszkodowanie za skrócenie wypowiedzenia przy rozwiązaniu umowy z przyczyn niedotyczących pracowników pozostawanie bez pracy w okresie, za jaki przysługuje odszkodowanie art. 36 1 par. 2 kodeksu pracy (dalej k.p.)
okres pozostawania bez pracy, za jaki osobie przywróconej do pracy sąd przyznał wynagrodzenie podjęcie pracy, a gdy zachodzą okoliczności usprawiedliwiające nieobecność w pracy – zgłoszenie gotowości do niej w ciągu 7 dni od uprawomocnienia się wyroku przywracającego do pracy art. 51 par. 1 k.p.
okres, za jaki sąd przyznał osobie nieprawidłowo zwolnionej odszkodowanie   art. 51 par. 2 i art. 61 k.p.
urlop bezpłatny udzielony w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy zaliczany do stażu zatrudnienia w firmie, która udzieliła urlopu art. 174 1 par. 2 k.p.
urlop bezpłatny dla młodocianego uczącego się w szkole dla pracujących udzielenie na wniosek zainteresowanego, odbiór koniecznie podczas ferii szkolnych art. 205 par. 4 k.p.
urlop bezpłatny dla pracownika powołanego do pełnienia z wyboru funkcji związkowej poza zakładem pracy, jeżeli z wyboru wynika obowiązek wykonywania tej funkcji w charakterze pracownika zgłoszenie się do pracy po urlopie w ciągu 7 dni od rozwiązania stosunku pracy z wyboru art. 25 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 79, poz. 854 z późn. zm.)
urlop bezpłatny dla powołanego do ćwiczeń wojskowych   art. 124 ustawy z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 461)
praca w gospodarstwie rolnym określone w podanej obok ustawie ustawa z 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz.U. nr 54, poz. 310)
pobieranie zasiłku dla bezrobotnych   art. 79 ust. 1 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 69, poz. 415 z późn. zm.)
zatrudnienie obywateli polskich za granicą u pracodawców zagranicznych od 1 lutego 2009 r. nie istnieje już warunek odprowadzania z tego tytułu składek na Fundusz Pracy w Polsce art. 86 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
pobieranie uposażenia posła lub senatora w trakcie urlopu bezpłatnego udzielonego przez pracodawcę na czas wykonywania mandatu   art. 28 ustawy z 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 7, poz. 29 z późn. zm.)
praca nakładcza, z tytułu której chałupnik otrzymał wynagrodzenie w wysokości co najmniej połowy najniższego wynagrodzenia   par. 32 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z 31 grudnia 1975 r. w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą (Dz.U. z 1976 r. nr 3, poz. 19 z późn. zm.)
odbyta czynna służba wojskowa zgłoszenie gotowości do pracy w ciągu 30 dni od zwolnienia ze służby art.120 ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP
zawodowa służba wojskowa   art. 121 ustawy z 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 90, poz. 593 z późn. zm.)
służba w Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej podjęcie pracy w ciągu roku od zwolnienia ze służby lub w ciągu 3 miesięcy od zwolnienia ze służby przygotowawczej art. 80 ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o Policji (t.j. Dz.U. z 2011 r., nr 287, poz. 1687 z póżn.zm.), art. 84 ustawy z 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 116, poz. 675 z późn.zm.), art. 70 ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (t.j. Dz.U. z 2009 r., nr 12, poz. 68 z późn. zm.)
służba w Urzędzie Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu   art. 92 i art. 222 ustawy z 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Publicznego oraz Agencji Wywiadu (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 29, poz. 154 z późn. zm.).
odpłatna praca skazanego w trakcie kary pozbawienia wolności, z wyjątkiem wykonywanej na podstawie umowy cywilnej   art. 128 ustawy z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. nr 90, poz. 557 z późn. zm.)
działalność kombatancka   art. 9 ustawy z 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 400)
pobieranie świadczenia pieniężnego przez mianowanego urzędnika państwowego po zwolnieniu z powodu likwidacji lub reorganizacji urzędu, jeśli nie było możliwe przeniesie urzędnika na inne stanowisko w tym samym urzędzie niepodjęcie pracy lub działalności gospodarczej, brak prawa do emerytury art. 13 1 ust. 3 ustawy o pracownikach urzędów państwowych
pobieranie świadczenia pieniężnego przez urzędnika służby cywilnej po zwolnieniu ze służby z powodu likwidacji urzędu, jeśli nie było możliwe przeniesie do innego urzędu w tej samej albo innej miejscowości niepodjęcie pracy lub działalności gospodarczej, brak prawa do emerytury art. 73 ust. 3 ustawy o służbie cywilnej
PRZYKŁAD 1
Nieprzerwane zatrudnienie
Zgodnie z regulaminem wynagradzania samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej dodatek za wysługę lat przysługuje po przepracowaniu 5 lat w tym podmiocie. W regulaminie nie ma mowy o uwzględnianiu okresów zatrudnienia w innych jednostkach lub innych okresów branych pod uwagę przy ustalaniu uprawnień pracowniczych.
Staż uprawniający do dodatku ma zatem charakter zakładowy. Pani Ewa była zaangażowana w tym szpitalu na podstawie umowy o pracę od 13 października 2007 r. do 4 kwietnia 2012 r. Stosunek pracy uległ rozwiązaniu za porozumieniem stron. Osiągnęła zatem staż wynoszący 4 lata (od 13 października 2007 r. do 12 października 2011 r.), 5 miesięcy (od 13 października 2011 r. do 12 marca 2012 r.) oraz 23 dni (od 13 marca do 4 kwietnia 2012 r.). Nie uzyskała zatem jeszcze prawa do dodatku z tytułu wysługi lat.



PRZYKŁAD 2
Różne zakłady pracy
Pan Ludwik, nauczyciel, pracuje w gimnazjum od 14 września 2011 r. Jest to jego jedyne zatrudnienie. Oprócz tego był on wcześniej zatrudniony na podstawie umów o pracę:
● za granicą (od 9 września 2001 r. do 31 grudnia 2002 r.),
● w urzędzie gminy (od 10 stycznia 2003 r. do 23 maja 2005 r.).
Według stanu na 30 września 2012 r. pan Ludwik legitymował się następującymi okresami zatrudnienia:
● za granicą – 1 rok (od 9 września 2001 r. do 8 września 2002 r.), 3 miesiące (od 9 września do 8 grudnia 2002 r.) oraz 23 dni (od 9 do 31 grudnia 2002 r.),
● w urzędzie gminy – 2 lata (od 10 stycznia 2003 r. do 9 stycznia 2005 r.), 4 miesiące (od 10 stycznia do 9 maja 2005 r.) oraz 14 dni (od 10 do 23 maja 2005 r.),
● trwającej pracy w gimnazjum – 1 rok (od 14 września 2011 r. do 13 września 2012 r.) oraz 17 dni (od 14 do 30 września 2012 r.).
Łącznie daje to 4 lata 8 miesięcy 24 dni ogólnego stażu, co w przypadku nauczyciela wystarcza do nabycia dodatku za wysługę lat w wysokości 4 proc. wynagrodzenia zasadniczego.
W jaki sposób określać wysokość
Należność za wieloletnią pracę przysługuje najczęściej po 5 latach pracy na poziomie 5 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Nauczycielom przysługuje od 4. roku pracy, w wysokości 1 proc. za każde 12 miesięcy. Stopniowo wzrasta do pułapu 20 proc.
Pracownikom samorządowym, urzędów państwowych, służby cywilnej i podmiotów prowadzących działalność leczniczą funkcjonujących w formie samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej bądź jednostek budżetowych dodatek stażowy należy się po 5 latach pracy na poziomie 5 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Nauczycielom przysługuje od 4. roku pracy, w wysokości 1 proc. tego wynagrodzenia. Dodatek wzrasta wraz z nabywanym stażem, aż do osiągnięcia maksymalnego pułapu wynoszącego 20 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Sformułowanie, że dodatek za wysługę lat przysługuje nauczycielom od 4 roku zatrudnienia w wysokości 1 proc. wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok zatrudnienia, jest wieloznaczne. Niektórzy odczytują je w ten sposób, że nauczyciel powinien otrzymywać dodatek na poziomie 1 proc. pensji zasadniczej za każdy rok zatrudnienia, ale dopiero od 4. roku pracy, a więc po zakończeniu 3. roku pracy ma prawo do dodatku równego 1 proc. podstawy. Ministerstwo Edukacji Narodowej wyjaśniło jednak, że od 4. roku pracy nauczyciele otrzymują dodatek w wysokości 1 proc. wynagrodzenia zasadniczego, w tym za lata pracy przypadające przed ukończeniem tych 3 lat zatrudnienia. Z tego względu nauczyciel po 3 latach pracy zaczyna pobierać dodatek za wysługę lat wynoszący już 3 proc. wynagrodzenia zasadniczego (pismo MEN z 24 listopada 2009 r., DS-WPZN-MJ-400/04/09).

W sferze budżetowej

Zatrudnionemu tylko w jednej jednostce sfery budżetowej staż liczymy według ogólnych zasad. Wliczamy do niego:
● wszystkie zakończone okresy zatrudnienia, pamiętając o zakazie dublowania równoczesnego zatrudnienia,
● okresy zaliczalne,
● trwające zatrudnienie w jednostce sektora finansów publicznych. [przykłady 3, 4]

Jedna szkoła, dwa stosunki pracy

W przypadku nauczyciela zatrudnionego w jednej szkole na podstawie dwóch stosunków pracy okresy uprawniające do wysługi lat ustalamy odrębnie dla każdego zatrudnienia. Należy jednak pamiętać o zakazie dublowania równoczesnego zatrudnienia. Do okresów zatrudnienia dodatkowego nie włączamy okresów zatrudnienia podstawowego (par. 7 ust. 2 rozporządzenia ministra edukacji narodowej i sportu w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy). W sytuacji gdy mamy do czynienia z mnogością stosunków pracy, nauczyciel musi wskazać, które zatrudnienie traktuje jako podstawowe, określając jednocześnie w ten sposób zatrudnienie dodatkowe. Wprawdzie Karta nauczyciela nie przewiduje odbierania takich oświadczeń, ale:
● rozporządzenie w sprawie minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli nakazuje pracownikom udokumentowanie prawa do dodatku za wysługę lat,
● zgodnie z art. 221 par. 2 pkt 1 k.p. zakład pracy ma prawo żądać innych danych niż wyszczególnione w tym przepisie, jeśli ich podanie jest konieczne dla skorzystania z szczególnych uprawnień przewidzianych w prawie pracy.
Oczywiste jest, że jako zatrudnienie podstawowe nauczyciel wskaże stosunek pracy wykonywany w wyższym wymiarze zajęć. Dodajmy, że rzadko zdarza się zatrudnienie nauczyciela w jednej szkole w ramach dwóch stosunków pracy. Karta nauczyciela preferuje bowiem w takich sytuacjach angaż na podstawie pojedynczego stosunku pracy według podwyższonego pensum albo przydział godzin ponadwymiarowych.
Nauczycielowi zatrudnionemu w jednej szkole na podstawie dwóch stosunków pracy do okresów pracy uprawniających do dodatku za wysługę lat przyjmujemy:
● w zatrudnieniu podstawowym:
– wszystkie zakończone okresy zatrudnienia podstawowego,
– okresy zaliczalne,
– trwające zatrudnienie podstawowe, a
● w zatrudnieniu dodatkowym:
– wszystkie zakończone okresy zatrudnienia dodatkowego,
– okresy zaliczalne oraz
– trwające zatrudnienie dodatkowe. [przykład 5]



Pedagog w dwóch placówkach

Jeśli łączny wymiar zajęć nauczyciela zatrudnionego w minimum dwóch szkołach nie przekracza pełnego wymiaru zajęć, we wszystkich placówkach uzyskuje on wysługę lat na zasadach opisanych powyżej (par. 7 ust. 3 rozporządzenia o minimalnych stawkach wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli). W stażu warunkującym nabycie wysługi lat uwzględniamy:
● w zatrudnieniu podstawowym:
– zakończone zatrudnienie podstawowe,
– okresy zaliczalne,
– trwające zatrudnienie podstawowe, a
● w zatrudnieniu dodatkowym:
– zakończone zatrudnienie dodatkowe,
– okresy zaliczalne oraz
– trwające zatrudnienie dodatkowe. [przykład 6]
Inaczej postępujemy, gdy łączny wymiar zajęć nauczyciela zatrudnionego co najmniej w dwóch szkołach przewyższa pełne pensum. Wówczas do okresów uprawniających do dodatku za wysługę lat w podstawowym zatrudnieniu kwalifikujemy:
– zakończone okresy zatrudnienia,
– okresy zaliczalne,
– trwające zatrudnienie podstawowe.
W dodatkowym zatrudnieniu przyjmujemy tylko to, czego nie zaliczyliśmy w zatrudnieniu podstawowym, czyli:
– zakończone zatrudnienie dodatkowe,
– trwające zatrudnienie dodatkowe. [przykład 7]

Inny podwładny w kilku zakładach

Jeśli inny pracownik sfery budżetowej ma kilku szefów, od każdego może otrzymać dodatek stażowy. Jego uprawnienie ustalamy odrębnie dla wszystkich stosunków pracy.
Generalnie w każdym zakładzie stosujemy ogólne zasady określania stażu gwarantującego to świadczenie, ale z pewnymi ograniczeniami.
W przypadku samorządowca, dla którego praca w urzędzie lub innej jednostce samorządowej stanowi dodatkowe miejsce pracy, do okresu dodatkowego zatrudnienia nie zaliczamy okresów podstawowego zatrudnienia (par. 7 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych). I odwrotnie – z okresów zatrudnienia podstawowego wyłączamy okresy zatrudnienia dodatkowego. Dotyczy to także:
● pracowników urzędów państwowych (par. 8 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie zasad wynagradzania pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach administracji rządowej i pracowników innych jednostek),
● służby cywilnej (par. 4 ust. 3 rozporządzenia prezesa Rady Ministrów w sprawie określenia stanowisk urzędniczych, wymaganych kwalifikacji zawodowych, stopni służbowych urzędników służby cywilnej, mnożników do ustalania wynagrodzenia oraz szczegółowych zasad ustalania i wypłacania innych świadczeń przysługujących członkom korpusu służby cywilnej) oraz
● podmiotów leczniczych w formie jednostek budżetowych (par. 5 ust. 3 rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie warunków wynagradzania za pracę pracowników niektórych podmiotów leczniczych).
W konsekwencji regulacje te powodują, że pracodawca musi odbierać od wskazanych podwładnych oświadczenia, czy praca w urzędzie/jednostce stanowi dla nich jedyne, czy też dodatkowe zatrudnienie.
Opisanym pracownikom sfery budżetowej, dla których praca w urzędzie/jednostce budżetowej stanowi dodatkowe zatrudnienie, przy ustalaniu okresów uprawniających do dodatku stażowego uwzględniamy:
● w zatrudnieniu podstawowym (poza urzędem/jednostką sektora finansów publicznych):
– wszystkie zakończone poprzednio okresy podstawowego zatrudnienia pracowniczego,
– okresy zaliczalne,
– trwające zatrudnienie podstawowe, a
● w zatrudnieniu dodatkowym (w urzędzie/jednostce sektora finansów publicznych):
– wszystkie zakończone poprzednio okresy zatrudnienia dodatkowego,
– okresy zaliczalne,
– trwające zatrudnienie dodatkowe. [przykład 8]
Jednak samorządowcowi pracującemu w urzędzie lub jednostce samorządowej w trakcie urlopu bezpłatnego, udzielonego w celu wykonywania tej pracy, na poczet tego zatrudnienia dodatkowego uwzględniamy: wszystkie zakończone okresy zatrudnienia (pamiętając o zakazie dublowania równoczesnego zatrudnienia), zatrudnienie w zakładzie, który udzielił urlopu bezpłatnego – do dnia rozpoczęcia tego urlopu, a także oczywiście okresy zaliczalne i trwającego zatrudnienia dodatkowego podczas urlopu bezpłatnego (par. 7 ust. 4 rozporządzenia w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych). [przykład 9]



PRZYKŁAD 3
Wiele form zdobywania doświadczenia
Pan Jan, pracownik urzędu państwowego, jest od 1 lutego 2011 r. zatrudniony wyłącznie w tym urzędzie. Posiada następujące doświadczenie zawodowe:
● 1 rok, 2 miesiące i 17 dni zatrudnienia w PZPR,
● 2 lata i 3 miesiące pracy na zlecenie,
● 5 lat pracy w szkole w charakterze nauczyciela,
● 7 lat pracy na podstawie umów o pracę w sektorze prywatnym, w trakcie których przez 5 miesięcy korzystał z urlopu bezpłatnego na podstawie art. 174 k.p.,
● 5 lat prowadzenia własnej firmy.
Oprócz tego przez rok pobierał zasiłek dla bezrobotnych, a przez 3 lata przebywał na bezrobociu bez prawa do zasiłku.
Według stanu na 30 września 2012 r. w stażu na poczet dodatku stażowego w urzędzie gminy (nazywanego w przypadku pracowników samorządowych dodatkiem za wieloletnią pracę) zaliczamy mu jedynie:
● 1 rok, 2 miesiące i 17 dni pracy w PZPR,
● 5 lat pracy w charakterze nauczyciela,
● 6 lat i 7 miesięcy pracy na podstawie umów o pracę w sektorze prywatnym; z okresu tego zatrudnienia wyłączamy urlop bezpłatny (art. 174 par. 2 k.p.),
● 1 rok pobierania zasiłku dla bezrobotnych,
● trwające zatrudnienie w gminie – 1 rok 8 miesięcy.
Łącznie pan Jan posiada 15 lat, 5 miesięcy i 17 dni okresów uwzględnianych przy ustalaniu dodatku za wieloletnią pracę, co daje mu dodatek w wysokości 15 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.
PRZYKŁAD 4
Za granicą i kontrakt menedżerski
Pan Tadeusz, członek korpusu służby cywilnej, jest od 1 kwietnia 2012 r. zatrudniony tylko w służbie cywilnej. Na jego karierę zawodową składają się następujące okresy:
● 9 miesięcy zatrudnienia pracowniczego w byłym ZSRR, z tytułu którego nie zostały odprowadzone składki na FP,
● 3 lata, 4 miesiące i 5 dni pracy w PZPR,
● 3 lata i 1 miesiąc zatrudnienia na podstawie umów o pracę w Polsce,
● 2 lata i 2 miesiące pozostawania bez pracy, przy czym sąd przyznał mu wynagrodzenie za 3 miesiące pozostawania bez pracy,
● 3 lata pracy na podstawie kontraktu menedżerskiego (umowa cywilnoprawna).
Do okresów pracy wpływających na prawo do dodatku za wieloletnią pracę kwalifikujemy w tej sytuacji wyłącznie:
● 9 miesięcy zatrudnienia pracowniczego na terenie byłego ZSRR,
● 3 lata i 1 miesiąc zatrudnienia na podstawie umów o pracę w Polsce,
● 3 miesiące pozostawania bez pracy, za jakie sąd przyznał wynagrodzenie (pod warunkiem że pan Jan zgłosił w terminie gotowość podjęcia pracy),
● 6 miesięcy trwającego zatrudnienia w służbie cywilnej.
Pan Jan według stanu na 30 września 2012 r. legitymował się zatem łącznie 4 latami i 7 miesiącami ogólnego stażu, zaliczanego członkowi służby cywilnej przy ustalaniu prawa do dodatku za wieloletnią pracę. Oznacza to, że nie nabył jeszcze prawa do tego świadczenia. Nastąpi to dopiero za 5 miesięcy, a więc z końcem lutego 2013 roku.
PRZYKŁAD 5
Za wysługę lat
Pani Zofia, nauczycielka matematyki, jest od 1 września 2011 r. zatrudniona w gimnazjum według pensum 14/18 i równocześnie od 1 stycznia 2012 r. w tej samej placówce jako nauczycielka fizyki w wymiarze czasu pracy 6/18. Jako zatrudnienie dodatkowe wybrała stosunek pracy świadczony według niższego pensum. Ponadto posiada ona:
● 2 lata, 6 miesięcy i 7 dni zakończonego zatrudnienia podstawowego,
● 1 rok i 8 miesięcy zakończonego zatrudnienia dodatkowego,
● 6 miesięcy okresów zaliczalnych.
Ustalanie stażu do wysługi lat pani Zofii wedle stanu na 30 września 2012 r.:
Rodzaje okresów W zatrudnieniu podstawowym (pensum 14/18) W zatrudnieniu dodatkowym (pensum 6/18)
zakończone zatrudnienie podstawowe 2 lata, 6 miesięcy i 7 dni -
zakończone zatrudnienie dodatkowe - 1 rok i 8 miesięcy
okresy zaliczalne 6 miesięcy
trwające zatrudnienie podstawowe 1 rok i 1 miesiąc -
trwające zatrudnienie dodatkowe - 9 miesięcy
łącznie 4 lata, 1 miesiąc i 7 dni = dodatek za wysługę lat w wysokości 4 proc. pensji zasadniczej 2 lata i 11 miesięcy = dodatek za wysługę lat w wysokości 0 zł
Według stanu na 30 września 2012 r. pani Zofii przysługuje zatem dodatek za wysługę lat tylko z tytułu zatrudnienia podstawowego, w wysokości 4 proc. wynagrodzenia zasadniczego.



PRZYKŁAD 6
Mniej niż pełne pensum u kilku pracodawców
Od 1 września 2011 r. pan Franciszek, nauczyciel, jest zatrudniony w liceum według pensum 12/18 (zatrudnienie podstawowe) i równocześnie od 1 maja 2012 r. w szkole podstawowej w wymiarze czasu pracy 4/18. Na 30 września 2012 r. osiągnął on następujący staż:
● 2 lata, 7 miesięcy i 17 dni zakończonego zatrudnienia podstawowego,
● 8 miesięcy zatrudnienia dodatkowego,
● 5 miesięcy i 29 dni okresów zaliczalnych.
Łączny wymiar zatrudnienia pana Franciszka w obu jednostkach nie przekracza pełnego pensum (12/18 + 4/18 = 16/18).
Ustalanie stażu do wysługi lat pana Franciszka wedle stanu na 30 września 2012 r.:
Rodzaje okresów W zatrudnieniu podstawowym (liceum) W zatrudnieniu dodatkowym (podstawówka)
zakończone zatrudnienie podstawowe 2 lata, 7 miesięcy i 17 dni -
zakończone zatrudnienie dodatkowe - 8 miesięcy
okresy zaliczalne 5 miesięcy i 29 dni  
trwające zatrudnienie podstawowe 1 rok i 1 miesiąc -
trwające zatrudnienie dodatkowe - 5 miesięcy
łącznie 4 lata, 2 miesiące i 16 dni = dodatek za wysługę lat w wysokości 4 proc. pensji zasadniczej 1 rok, 6 miesięcy i 29 dni = dodatek za wysługę lat w wysokości 0 zł
Panu Franciszkowi przysługuje dodatek za wysługę lat tylko w liceum w wysokości 4 proc. wynagrodzenia zasadniczego.
PRZYKŁAD 7
Więcej niż etat
Od 1 lutego 2011 r. pani Iza, nauczycielka, jest zatrudniona w jednej szkole w wymiarze zajęć 14/20 i jednocześnie od 1 marca 2012 r. w innej szkole według pensum 9/18 (to zatrudnienie wskazała jako dodatkowe). Na przestrzeni kariery zawodowej wykazała się stażem:
● 8 miesięcy i 20 dni zakończonego zatrudnienia podstawowego,
● 2 lata i 3 miesiące okresów zaliczalnych.
Łączny wymiar zajęć pani Izy przewyższa pełne pensum (14/20 + 9/18 = 0,7 + 0,5 = 1,2).
Ustalanie stażu do wysługi lat pani Izy wedle stanu na 30 września 2012 r.:
Rodzaje okresów W zatrudnieniu podstawowym (pensum 14/20) W zatrudnieniu dodatkowym (pensum 9/18)
zakończone zatrudnienie podstawowe 8 miesięcy i 20 dni -
zakończone zatrudnienie dodatkowe - brak
okresy zaliczalne 2 lata i 3 miesiące -
trwające zatrudnienie podstawowe 1 rok i 8 miesięcy -
trwające zatrudnienie dodatkowe - 7 miesięcy
łącznie 4 lata, 7 miesięcy i 20 dni = dodatek za wysługę lat w wysokości 4 proc. pensji zasadniczej 7 miesięcy = dodatek za wysługę lat w wysokości 0 zł
Pani Izie należy się dodatek za wysługę lat wyłącznie z tytułu zatrudnienia podstawowego w wysokości 4 proc. wynagrodzenia zasadniczego.
PRZYKŁAD 8
W prywatnej firmie i w urzędzie
Od 1 stycznia 2011 r. pan Sebastian pracuje na pełnym etacie jako dyrektor marketingu w firmie prywatnej (zatrudnienie podstawowe). Jednocześnie od 1 maja 2012 r. jest zatrudniony na pół etatu w urzędzie państwowym (zatrudnienie dodatkowe). Oprócz tego według stanu na 30 września 2012 r. wykazywał się on:
● 5 latami i 3 miesiącami zakończonego zatrudnienia podstawowego,
● 3 latami i 3 dniami zakończonego zatrudnienia dodatkowego,
● 1 rokiem i 7 miesiącami okresów zaliczalnych.
Na poczet dodatku za wysługę lat, należnego pracownikowi w urzędzie państwowym, według stanu na 30 września 2012 r. przyjmujemy tylko:
● 3 lata i 3 dni zakończonego zatrudnienia dodatkowego,
● 1 rok i 7 miesięcy okresów zaliczalnych oraz
● 5 miesięcy trwającego zatrudnienia dodatkowego.
W sumie daje to 5 lat i 3 dni okresów warunkujących nabycie dodatku za wieloletnią pracę oraz świadczenie na poziomie 5 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Natomiast uprawnienie pana Sebastiana do dodatku stażowego w prywatnej firmie (w zatrudnieniu podstawowym) zależy od obowiązujących w niej wewnętrznych regulacji.
PRZYKŁAD 9
Urlop bezpłatny w celu pracy w budżetówce
Pani Dagmara jest zatrudniona od 1 stycznia 2012 r. w firmie prywatnej (zatrudnienie podstawowe) i jednocześnie od 1 lutego 2012 r. na 1/3 etatu w samorządowej jednostce budżetowej (zatrudnienie dodatkowe) – w ramach urlopu bezpłatnego udzielonego przez pierwszego pracodawcę w celu wykonywania pracy w tej jednostce. Ponadto legitymuje się ona:
● 7 latami, 3 miesiącami i 16 dniami zakończonego zatrudnienia podstawowego,
● 2 latami zakończonego zatrudnienia dodatkowego,
● 3 latami i 19 dniami okresów zaliczalnych.
Do stażu na poczet dodatku za wieloletnią pracę, przysługującego pani Dagmarze w zatrudnieniu dodatkowym (samorządowa jednostka budżetowa), według stanu na 30 września 2012 r. wliczamy:
● 7 lat, 3 miesiące i 16 dni zakończonego zatrudnienia podstawowego; nie przyjmujemy okresów zakończonego zatrudnienia dodatkowego, gdyż pokrywały się one z okresami zatrudnienia podstawowego,
● 1 miesiąc trwającego zatrudnienia podstawowego w firmie prywatnej, która udzieliła urlopu bezpłatnego,
● 3 lata i 19 dni okresów zaliczalnych oraz
● 8 miesięcy trwającego zatrudnienia dodatkowego w jednostce budżetowej.
Pani Dagmara „uzbierała” łącznie 11 lat, 1 miesiąc i 5 dni okresów uwzględnianych przy ustalaniu prawa do dodatku za wieloletnią pracę. Dodatek wynosi 11 proc. wynagrodzenia zasadniczego.



Na jakich zasadach dokonywać wypłaty dodatku
Reguły uiszczania świadczeń na rzecz pracowników sfery budżetowej dokładnie określają przepisy
Dla przykładu samorządowcowi dodatek stażowy należy się za dni:
● za które otrzymuje on wynagrodzenie,
● nieobecności w pracy z powodu choroby lub konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem albo innym chorym członkiem rodziny, za które uzyskuje z tego tytułu zasiłek z ubezpieczenia chorobowego.
Dotyczy to również pracowników urzędów państwowych, służby cywilnej oraz podmiotów prowadzących działalność leczniczą w formie jednostek budżetowych. Oznacza to, że pracownicy ci dostają dodatek stażowy m.in. obok wynagrodzenia chorobowego, zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego oraz zasiłku opiekuńczego, ale nie przysługuje on im podczas pobierania zasiłku macierzyńskiego.
Dodatek stażowy wchodzi tylko do podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego, a wykluczamy go przy obliczaniu wynagrodzenia chorobowego, zasiłku chorobowego i opiekuńczego oraz świadczenia rehabilitacyjnego wskazanych wyżej pracowników. [przykłady 10, 11]
Dodatek za wysługę lat pracodawca wypłaca wymienionym wyżej pracownikom sfery budżetowej w terminie wypłaty wynagrodzenia:
● począwszy od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym podwładny nabył do niego prawo lub do wyższej stawki – jeżeli nabył je w ciągu miesiąca,
● za dany miesiąc – gdy uzyskał prawo do dodatku lub do wyższej stawki dodatku pierwszego dnia miesiąca.

Nauczyciele

Analogiczne zasady co do terminów wypłaty i przysługiwania obok zasiłków z ubezpieczenia chorobowego obowiązują przy liczeniu dodatku za wysługę lat dla nauczycieli:
● zatrudnionych w szkołach podlegających pod administrację rządową,
● zatrudnionych w zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich, rodzinnych ośrodkach diagnostyczno-konsultacyjnych oraz w szkołach przy zakładach karnych i aresztach śledczych,
● mianowanych i dyplomowanych zatrudnionych na stanowiskach, na których są wymagane kwalifikacje pedagogiczne, w Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i w okręgowych komisjach egzaminacyjnych.
Inaczej jest natomiast z dodatkiem za wysługę lat dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach samorządowych. Zasady przyznawania im tego dodatku uchwala organ prowadzący szkoły samorządowe, czyli odpowiednio rada gminy, rada powiatu lub sejmik województwa, w regulaminie wynagradzania nauczycieli (art. 30 ust. 6 Karty nauczyciela). Organowi prowadzącemu nie wolno jednak określić w tym regulaminie wysokości i częstotliwości wypłaty omawianego świadczenia, gdyż kwestie te określa w sposób powszechnie wiążący art. 33 Karty nauczyciela. Uchwalając regulamin wynagradzania nauczycieli, organ prowadzący ma obowiązek brać pod uwagę m.in. wytyczne z orzecznictwa. Jedną z nich jest zakaz wskazywania w regulaminie wynagradzania nauczycieli dni, za jakie wysługa lat przysługuje, a za jakie się nie należy (por. np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 4 grudnia 2008 r., IV SA/Wr 440/08, Dolno. 2009/49/1059). Organ prowadzący nie może zatem skopiować do regulaminu wynagradzania nauczycieli postanowień zawartych w rozporządzeniach dotyczących nauczycieli rządowych, że dodatek za wysługę lat należy się za dni:
● za które pracownik otrzymuje wynagrodzenie,
● nieobecności w pracy z powodu choroby lub konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem albo innym chorym członkiem rodziny, za które zatrudniony uzyskuje z tego tytułu zasiłek z ubezpieczenia chorobowego.
Organ prowadzący nie ma bowiem upoważnienia do tego, a czyniąc tak, przekracza ustawową delegację z art. 30 ust. 6 Karty nauczyciela (patrz uzasadnienie do wskazanego wyżej wyroku WSA we Wrocławiu z 4 grudnia 2008 r.).
Kwestie te w przypadku nauczycieli zatrudnionych w szkołach samorządowych reguluje więc wyłącznie ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 24 czerwca 2008 r. (SK 16/06, Dz.U. nr 119, poz. 771). Zgodnie z ich treścią składniki wynagrodzenia nie wchodzą do podstawy wymiaru zasiłku, jeśli przepisy wyraźnie zachowują prawo zatrudnionego do tych świadczeń podczas pobierania tego zasiłku. W przypadku nauczycieli samorządowych brakuje takich przepisów, w związku z czym dodatek za wysługę lat przyjmujemy do podstawy wymiaru ich zasiłków. [przykład 12]

Kierownicze stanowiska w państwie

Osoby zajmujące kierownicze stanowiska państwowe (wskazane w art. 2 ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe) nie mają w strukturze wynagrodzeń wyodrębnionego dodatku stażowego. Otrzymują one wysokie wynagrodzenie zasadnicze i dodatek funkcyjny oraz ewentualnie ryczałt z tytułu stałej dodatkowej pracy w charakterze nauczyciela akademickiego w szkole wyższej, pracownika naukowego w instytucie naukowo-badawczym lub pracownika naukowo-badawczego w placówce naukowej Polskiej Akademii Nauk.

Menedżerowie publiczni

Zatrudnieni podlegający ustawie o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (tzw. ustawie kominowej) również nie dostają dodatku stażowego. Otrzymują oni wynagrodzenie miesięczne oraz ewentualnie nagrodę roczną i świadczenia dodatkowe, do których należą:
● jubileuszówka wypłacana nie częściej niż co 5 lat,
● odprawa emerytalna/rentowa,
● zwrot częściowych kosztów użytkowania lokalu, udostępnionego lokalu mieszkalnego, w tym służbowego,
● korzystanie z częściowo odpłatnych usług telekomunikacyjnych,
● dodatkowe ubezpieczenie zdrowotne, majątkowe oraz osobowe.



PRZYKŁAD 10
Za okresy urlopu i choroby
Pan Henryk, pracownik szpitala działającego w formie jednostki budżetowej, otrzymuje dodatek za wieloletnią pracę w wysokości 6 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego (2850 zł x 6 proc. = 171 zł miesięcznie). We wrześniu 2012 roku korzystał z 5 dni urlopu wypoczynkowego, a przez 7 dni przebywał na zwolnieniu lekarskim opłacanym zasiłkiem chorobowym. Dodatek za wieloletnią pracę przysługuje pracownikom takiego podmiotu leczniczego zarówno za czas urlopu wypoczynkowego, jak i wskazanej wyżej absencji zasiłkowej. Pan Henryk powinien dostać go w pełnej stawce miesięcznej 171 zł brutto. Jednak, aby prawidłowo rozliczyć kwotę dodatku na liście płac, pracodawca powinien podzielić ją na dwie części należne:
● za czas przepracowany oraz urlopu wypoczynkowego przypadającego we wrześniu 2012 roku, od której należy odprowadzić składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz oczywiście zaliczkę na podatek dochodowy,
● za okres choroby, z racji której nie opłaca się składek, a tylko podatek dochodowy.
Rachunki powinny wyglądać tak:
a) część dodatku należna za czas przepracowany i urlopu wypoczynkowego (liczymy ją tak samo jak wynagrodzenie częściowe, zgodnie z par. 11 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy):
– stawka dzienna dodatku: 171 zł : 30 dni = 5,70 zł,
– kwota zmniejszenia stałej stawki miesięcznej dodatku: 5,70 zł x 7 dni = 39,90 zł,
– finalna kwota dodatku za czas przepracowany i urlopu wypoczynkowego: 171 zł – 39,90 zł = 131,10 zł;
b) część dodatku należna za czas pobierania zasiłku chorobowego wolna od składek
171 zł – 131,10 zł = 39,90 zł;
c) rozliczenie dodatku za czas przepracowany 131,10 zł (zakładamy, że pan Henryk złożył PIT-2 i przysługują mu podstawowe koszty uzyskania przychodu 111,25 zł miesięcznie):
– składki na ubezpieczenia społeczne należne od pracownika: 131,10 zł x 13,71 proc. = 17,97 zł,
– podstawa wymiaru składki zdrowotnej: 131,10 zł – 17,97 zł = 113,13 zł,
– pełna składka zdrowotna: 113,13 zł x 9 proc. = 10,18 zł,
– składka zdrowotna do odjęcia z zaliczki: 113,13 zł x 7,75 proc. = 8,77 zł,
– podstawa opodatkowania: 131,10 zł – 17,97 zł = 113,13 zł, po zaokrągleniu 113 zł (nie stosujemy kosztów uzyskania przychodu, gdyż pracodawca użył ich we wrześniu 2012 roku do ustalenia zaliczki od wynagrodzenia zasadniczego wypłaconego panu Henrykowi),
– pełna zaliczka na podatek dochodowy: 113 zł x 18 proc. = 20,34 zł (ulgę podatkową 46,33 zł pracodawca też już zastosował we wrześniu 2012 roku przy obliczaniu zaliczki od pensji zasadniczej),
– zaliczka do urzędu skarbowego: 20,34 zł – 8,77 zł = 11,57 zł, po zaokrągleniu 12 zł,
– kwota dodatku za czas przepracowany i urlopu wypoczynkowego do wypłaty: 131,10 zł – (17,97 zł + 10,18 zł + 12 zł) = 90,95 zł;
d) rozliczenie dodatku pobieranego obok zasiłku chorobowego:
– podstawa opodatkowania 39,90 zł, po zaokrągleniu 40 zł,
– zaliczka na podatek 40 zł x 18 proc. = 7,20 zł,
– kwota dodatku należna za czas zasiłku do wypłaty: 39,90 zł – 7,20 zł = 32,70 zł;
e) łącznie kwota dodatku netto: 90,95 zł + 32,70 zł = 123,65 zł.
PRZYKŁAD 11
Podczas macierzyńskiego
Pani Joanna, pracownica urzędu państwowego, otrzymuje dodatek za wieloletnią pracę na poziomie 8 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego (2460 zł x 8 proc. = 196,80 zł). We wrześniu 2012 roku przez 11 dni pozostawała na urlopie macierzyńskim, z tytułu którego przysługuje jej zasiłek macierzyński. Pracownikom urzędów państwowych dodatek za wieloletnią pracę nie należy się obok zasiłku macierzyńskiego. Dlatego należy skalkulować częściowy dodatek za dni przepracowane we wrześniu 2012 roku. Robimy to tak:
● stawka dzienna dodatku: 196,80 zł : 30 dni = 6,56 zł,
● kwota zmniejszenia stałej stawki miesięcznej: 6,56 zł x 11 dni zwolnienia lekarskiego = 72,16 zł,
● finalna kwota dodatku częściowego: 196,80 zł – 72,16 = 124,64 zł brutto.
Kwotę częściowego dodatku za wieloletnią pracę (124,64 zł) trzeba następnie rozliczyć na liście płac, pobierając od niego składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne i fundusze pozaubezpieczeniowe oraz zaliczkę na podatek dochodowy. Dodatek za wieloletnią pracę należało wliczyć pani Joannie do podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego w średniej kwocie wypłaconej za 12 miesięcy poprzedzających miesiąc powstania niezdolności do pracy.
PRZYKŁAD 12
W szkole gminnej
Pani Alina, nauczycielka mianowana (z tytułem magistra i przygotowaniem pedagogicznym) zatrudniona w szkole gminnej, otrzymuje dodatek za wysługę lat w wysokości 12 proc. wynagrodzenia zasadniczego (2647 zł x 12 proc. = 317,64 zł). We wrześniu 2012 roku chorowała przez 11 dni, w związku z czym dostała wynagrodzenie chorobowe za 3 dni i zasiłek chorobowy za 8 dni. Dodatek za wysługę lat przysługuje jej wyłącznie za dni faktyczne przepracowane (nie jest też wypłacany za czas choroby). Częściową wysługę lat ustalamy w następujący sposób:
● dzienna stawka dodatku: 317,64 zł : 30 dni = 10,59 zł,
● kwota zmniejszenia stałej stawki miesięcznej: 10,59 zł x 11 dni = 116,49 zł,
● finalna kwota częściowego dodatku: 317,64 zł – 116,49 zł = 201,15 zł.
Wysługę lat trzeba było natomiast wliczyć pani Alinie do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego w przeciętnej kwocie wypłaconej jej za 12 miesięcy poprzedzających miesiąc powstania niezdolności do pracy.
Podstawa prawna
Art. 221 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
Art. 112 i 114 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
Art. 38 ust. 1 i 5 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. nr 223, poz. 1458 z późn. zm.).
Art. 33 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm.).
Art. 22 ustawy z 6 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 86, poz. 953 z późn. zm.).
Art. 90 ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz.U. nr 227, poz. 1505 z późn. zm.).
Art. 65 i 88 ustawy z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz.U. nr 112, poz. 654 z późn. zm.).
Art. 41 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. nr 77, poz. 512 z późn. zm.).
Art. 2 i 4 ustawy z 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 79, poz. 430 z późn. zm.).
Art. 1, 2 i 5 ustawy z 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz.U. nr 26, poz. 306 z późn. zm.).
Par. 7 rozporządzenia Rady Ministrów z 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz.U. nr 50, poz. 398 z późn. zm.).
Par. 7 rozporządzenia ministra edukacji narodowej z 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz.U. nr 22, poz. 181 z późn. zm.).
Par. 5 rozporządzenia ministra edukacji narodowej z 3 kwietnia 2009 r. w sprawie dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez organy administracji rządowej (Dz.U. nr 60, poz. 494).
Par. 9 rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 20 sierpnia 2009 r. w sprawie dodatków, wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw oraz innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy dla nauczycieli zatrudnionych w zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich, rodzinnych ośrodkach diagnostyczno-konsultacyjnych oraz szkołach przy zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz.U. nr 141, poz. 1153).
Par. 4 rozporządzenia ministra edukacji narodowej z 28 stycznia 2005 r. w sprawie dodatków do wynagrodzenia dla nauczycieli mianowanych i dyplomowanych zatrudnionych na stanowiskach, na których wymagane są kwalifikacje pedagogiczne, w Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i okręgowych komisjach egzaminacyjnych (Dz.U. nr 22, poz. 180).
Par. 8 rozporządzenia Rady Ministrów z 2 lutego 2010 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach administracji rządowej i pracowników innych jednostek (Dz.U. nr 27, poz. 134 z późn. zm.).
Par. 4 rozporządzenia prezesa Rady Ministrów z 9 grudnia 2009 r. w sprawie określenia stanowisk urzędniczych, wymaganych kwalifikacji zawodowych, stopni służbowych urzędników służby cywilnej, mnożników do ustalania wynagrodzenia oraz szczegółowych zasad ustalania i wypłacania innych świadczeń przysługujących członkom korpusu służby cywilnej (Dz.U. nr 211, poz. 1630 z późn. zm.).
Par. 1 i 5 rozporządzenia ministra zdrowia z 29 lipca 2011 r. w sprawie warunków wynagradzania za pracę pracowników niektórych podmiotów leczniczych (Dz.U. nr 159, poz. 954).
Par. 11 i 12 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy (Dz.U. nr 62, poz. 289 z późn. zm.).
Par. 2 rozporządzenia prezesa Rady Ministrów z 21 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowego wykazu świadczeń dodatkowych, które mogą być przyznane osobom kierującym niektórymi podmiotami prawnymi, oraz trybu ich przyznawania (Dz.U. nr 14, poz. 139).

Renata Majewska, szkoleniowiec z zakresu wynagrodzeń, właścicielka firmy Biuro Kadr i Płac