Prawo do urlopu wychowawczego przysługuje pracownikowi zatrudnionemu przez co najmniej sześć miesięcy. Do tego okresu wlicza się poprzednie okresy trwania stosunków pracy. Z takiego przywileju matka lub ojciec mogą skorzystać do czasu, gdy dziecko nie ukończy czterech lat.
Wymiar wolnego ustalony został maksymalnie na trzy lata. Jeżeli jednak z powodu stanu zdrowia (potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub o jego stopniu) dziecko wymaga osobistej opieki rodzica, pracownik może wykorzystać dodatkowe trzy lata urlopu wychowawczego. Prawo do niego nie zależy od tego, czy wcześniej wykorzystał go na potomka w wieku do lat czterech. W tym przypadku może go rozpocząć w późniejszym terminie, do czasu ukończenia przez dziecko 18 lat.
Oboje rodzice mogą przebywać w jednym czasie (razem) na tym urlopie przez trzy miesiące. Poza tym okresem należy się on tylko jednemu z nich. Mogą też z tego prawa zrezygnować i oboje wrócić do pracy.

Rodzice mogą razem przebywać na urlopie wychowawczym trzy miesiące

Urlop wychowawczy powinien być wykorzystany na zajęcie się dzieckiem. Jego celem jest umożliwienie uprawnionej osobie sprawowania osobistej opieki nad potomkiem. Z założenia nie może być on więc wzięty na wykonywanie innej pracy zawodowej.
Jednakże dopuszczalne jest podjęcie przez przebywającą na wychowawczym matkę (lub ojca) pracy zarobkowej u dotychczasowego lub innego pracodawcy albo innej działalności. Taka aktywność nie może jednak wyłączać możliwości pełnienia osobistej opieki nad dzieckiem.
Pod tym samym warunkiem wolno także podjąć (czy kontynuować) w tym czasie naukę lub szkolenie. Możliwe będzie więc wykonywanie w jego czasie prac niewyłączających osobistej opieki nad dzieckiem, np. w domu w ramach zadaniowego czasu pracy, realizowanie umowy-zlecenia czy pomoc w działalności gospodarczej drugiego małżonka. Takiego wymogu nie spełnia wyjazd za granicę w celach zarobkowych.
Jeśli w czasie urlopu wychowawczego pracownik trwale zaprzestanie sprawowania osobistej opieki nad potomkiem, firma ma prawo wezwać go do stawienia się do pracy w celu jej wykonywania. Pracodawca w piśmie kierowanym do podwładnego powinien wskazać, z jakiego powodu go wzywa.
Na przykład taką okolicznością może być powzięcie informacji o tym, że dziecko urlopowanej osoby uczęszcza do żłobka czy przedszkola albo że podwładny przebywa za granicą w celach zarobkowych. Pracodawca ma wskazać termin, w jakim podwładny powinien wrócić do pracy.
Nie może to być przy tym okres dłuższy niż 30 dni od dnia, gdy dowiedział o fakcie uzasadniającym odwołanie pracownika z urlopu. Także nie można żądać powrotu wcześniej niż po upływie trzech dni od wezwania.
Takie uprawnienie do odwołania pracownika z urlopu wychowawczego przysługuje też pracodawcy, jeżeli dowie się, że oboje rodzice przebywają na nim w tym samym czasie.
Jak już wspomniano wcześniej, wyjątkiem jest okres trzech miesięcy, kiedy mogą z niego korzystać wspólnie. Poza takim przypadkiem nie ma takiej możliwości. Jeżeli zaś taka sytuacja zaistnieje, firma może również zażądać powrotu podwładnego do pracy.
Podstawa prawna
Art. 186 oraz 1862 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).