Rozmowa z Izabelą Zawacką radcą prawnym, kancelaria Zawacka Rdzeń Prawo Przedsiębiorstw i HR.
W firmie działa nowy związek zawodowy. Ostatnio przedstawił pracodawcy informację półroczną o liczbie członków (na dzień 30 czerwca), z której wynika, że jest to największa organizacja w przedsiębiorstwie, a tym samym ma status związku reprezentatywnego. Jej zarząd zwrócił się do firmy z zapytaniem o liczbę osób należących do kadry kierowniczej, gdyż na tej podstawie chce ustalić liczbę działaczy związkowych podlegających szczególnej ochronie przed zwolnieniem. Spółka jest rozbudowana organizacyjnie. W jej skład wchodzi kilkadziesiąt działów zarządzanych przez dyrektorów. Według jakich kryteriów ma wskazać liczbę kadry kierowniczej?
Organizacje związkowe dzielą się na dwa rodzaje: reprezentatywne i niereprezentatywne (status zwykle zależy od liczby członków). Te pierwsze mają więcej uprawnień ustawowych, jak choćby prawo do wiążącego ustalania regulaminów wynagrodzenia. Bez ich zgody pracodawca nie będzie mógł ani wprowadzić takiego regulaminu, ani dokonać w nim zmian. Jeżeli organizacja ma status reprezentatywnej w zakładzie, może wskazać liczbę działaczy podlegających szczególnej ochronie albo proporcjonalnie do liczby swych członków według ustawowych widełek (im więcej członków, tym więcej etatów chronionych), albo według liczby osób stanowiących kadrę kierowniczą u pracodawcy. Wybór metody należy do związku.
W tym przypadku „kadra kierownicza” nie oznacza jednak wszystkich pracowników zajmujących stanowiska kierownicze, którzy zarządzają wyodrębnionymi obszarami działalności spółki (zgodnie z regulaminem organizacyjnym, np. dyrektorzy departamentów, kierownicy biur). Nie jest to więc kadra kierownicza w znaczeniu faktycznym. Będą to tylko osoby zaliczane do takiego grona w rozumieniu ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 263 ze zm.). Chodzi więc o kierujących jednoosobowo zakładem pracy i ich zastępców albo osoby wchodzące w skład kolegialnego organu zarządzającego zakładem pracy, a także inne osoby wyznaczone do dokonywania za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy (art. 32 ust. 5 ustawy). W przypadku spółek prawa handlowego będą to więc wszyscy członkowie zarządu oraz osoby fizyczne, które mają umocowanie do podejmowania czynności w sprawach z zakresu prawa pracy (art. 31 k.p.), najczęściej np. dyrektor personalny. W przypadku wewnętrznych oddziałów, mających status pracodawcy wewnętrznego, będą to dyrektorzy tych jednostek i ich zastępcy.
Co istotne, pracodawca ma siedem dni na udzielenie związkom zawodowym odpowiedzi na pisemne zapytanie o liczbę kadry kierowniczej (art. 32 ust. 91 ustawy o związkach zawodowych).