By zrealizować jeden z zagranicznych kontraktów, będziemy musieli wysłać pracowników do Afryki. Czy w związku z tym możemy ich zmusić do ochronnych szczepień?
W myśl art. 20 ust. 1 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi w celu zapobiegania szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych wśród pracowników narażonych na działanie biologicznych czynników chorobotwórczych przeprowadza się zalecane szczepienia ochronne wymagane przy wykonywaniu czynności zawodowych, określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie wykazu rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności.
I tak zgodnie z przepisami pracodawca lub zlecający wykonanie prac jest zobowiązany poinformować pracownika lub osobę mającą wykonywać pracę narażającą na działanie biologicznych czynników chorobotwórczych o rodzaju zalecanego szczepienia ochronnego, wymaganego przy wykonywaniu takich czynności. Koszty przeprowadzania tych szczepień oraz zakupu szczepionek ponosi pracodawca.
W przypadku delegowania pracowników do rejonów, w których występuje zwiększone ryzyko zakażenia chorobami tropikalnymi, a w szczególności krajów, co do których Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca określone szczepienia ochronne, pracodawca – po konsultacji z lekarzem medycyny pracy – powinien poinformować delegowanych pracowników o tych zaleceniach. Trzeba również pamiętać, że niektóre państwa wymagają, aby osoby odwiedzające ich kraj (bez względu na cel podróży) były zaszczepione przeciwko konkretnym chorobom. Obecnie szczepieniami obowiązkowymi przy wjeździe do niektórych krajów są szczepienia przeciw żółtej febrze (tzw. żółtej gorączce) oraz zakażeniu meningokowemu. Dowodem dopełnienia obowiązku zaszczepienia jest wpis do międzynarodowej książeczki szczepień (zwanej potocznie „żółtą książeczką”), którą należy zabrać ze sobą w podróż. Szczepienie przeciwko żółtej febrze wymagane jest także od osób przybywających do wielu krajów tropikalnych (zwłaszcza w Afryce, Azji, Ameryce Południowej i Środkowej) z rejonów występowania tej choroby. Poza zasadami wynikającymi z międzynarodowych przepisów zdrowotnych niektóre kraje mogą również żądać szczepień na podstawie własnego prawa wizowego. Obecnie dotyczy to np. Arabii Saudyjskiej, która wymaga od osób przybywających uodpornienia przeciwko zakażeniom meningokokowym. Trzeba podkreślić, że ani pracodawca, ani lekarz medycyny pracy nie mogą zmusić pracownika do poddania się zalecanym szczepieniom. Odmowa powinna jednak zostać jednoznacznie potwierdzona przez pracownika na piśmie i być przechowywana w aktach osobowych pracownika lub w dokumentacji medycznej.
Podstawa prawna
Art. 20 ust. 1 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 151 ze zm.).
Rozporządzenie Rady Ministrów z 3 stycznia 2012 r. w sprawie wykazu rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności (Dz.U. poz. 40).