Firma poinformowała pracowników o przyznaniu im indywidualnych podwyżek za wyniki w pracy. Jeden z nich odmówił jednak jej przyjęcia. Czy w takim przypadku przyznanie podwyżki jest skuteczne z mocy prawa jako świadczenie korzystniejsze dla pracownika (a tym samym nie jest potrzebna jego zgoda na dokonanie takiej zmiany)?
Izabela Zawacka radca prawny, lider działu zbiorowego prawa pracy w kancelarii Wojewódka i Wspólnicy / Dziennik Gazeta Prawna
Zgoda pracownika na zmianę warunków umowy o pracę nie musi mieć formy pisemnej (podobnie jak sama umowa). Zgodnie z art. 60 kodeksu cywilnego może być ona wyrażona w każdy sposób, także dorozumiany. Stąd też częste są przypadki, gdy podwyżce wynagrodzenia nie towarzyszy aneks do umowy ani wypowiedzenie zmieniające. Pracodawca po prostu zawiadamia zatrudnionego o swojej decyzji, a ten przyjmuje nowe warunki płacy, pobierając zwiększone wynagrodzenie.
Nie należy jednak zapominać, że umowa o pracę jest dwustronną czynnością prawną. Zmiana jej istotnych postanowień (a do takich należy to dotyczące wynagrodzenie) zawsze wymaga współdziałania dwóch stron. Można ją zmienić w drodze aneksu lub jednostronnie przez pracodawcę w drodze wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy lub płacy (art. 42 par. 1 kodeksu pracy). Jednak i w tym przypadku pracownik podejmuje decyzje, ponieważ może nie przyjąć nowych warunków, a tym samym rozwiązać stosunek pracy. Nie ma przy tym znaczenia, że firma chce przyznać zatrudnionemu podwyżkę, czyli świadczenie co do zasady korzystniejsze. Pracownik ma prawo odmowy jej przyjęcia, gdyż może to leżeć w jego usprawiedliwionym interesie (np. zwiększenie wynagrodzenia może go pozbawić świadczeń socjalnych albo wpływać na zobowiązania podatkowe). Przyczyny odmowy nie mają jednak w tym przypadku żadnego znaczenia prawnego.
Choć więc może się to wydać niezrozumiałe, zmiana warunków wynagradzania na korzyść pracownika, polegająca na przyznaniu mu wyższego wynagrodzenia, wymaga dla swej skuteczności jego wyraźnej lub dorozumianej zgody. Powyższe potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 21 października 2003 roku (sygn. I PK 512/02).
Tym samym brak zgody zatrudnionego na podwyżkę będzie powodował nieskuteczność decyzji o jej przyznaniu.