Zdarza się, że po przejściu na świadczenie pracownik podejmuje ponownie pracę u byłego pracodawcy. Jednak w samorządach sytuacja się komplikuje. Powrót oznacza bowiem zastosowanie procedury naboru.
Prawo do emerytury zostaje zawieszone niezależnie od wysokości przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego. Tak wynika z art. 103a ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1383 ze zm.). Oznacza to, że aby łączyć emeryturę z pracą u byłego pracodawcy, trzeba się wcześniej zwolnić – przed uzyskaniem świadczenia. I tu powstaje problem. Czy przed ponownym zatrudnieniem konieczny jest udział w konkursie? Eksperci twierdzą, że tak.
Tak jak inni kandydaci
Zgodnie z ogólną zasadą przyjętą w art. 11 ust. 1 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 902; dalej: u.p.s.) nabór kandydatów na wolne stanowiska urzędnicze, w tym na kierownicze, jest otwarty i konkurencyjny, tzn. wymaga przeprowadzenia konkursu – twierdzi Małgorzata Kalisz-Pawluk, radca prawny, wspólnik w Kancelarii Prawnej DJKP.
Według dr Agnieszki Piskorz-Ryń z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, biorąc pod uwagę definicję wolnego stanowiska urzędniczego zawartą w art. 12 u.p.s., należy stwierdzić, że pracownik, który rozwiązał stosunek pracy w związku z przejściem na emeryturę, chcąc podjąć dalsze zatrudnienie w tym samym urzędzie na tym samym stanowisku, musi uczestniczyć w procedurze naboru. I dodaje, że ustawodawca nie zwalnia pracodawcy z takiego obowiązku.
Wtóruje jej mecenas Małgorzata Kalisz-Pawluk, wskazując, że po przejściu urzędnika na emeryturę i rozwiązaniu z nim stosunku pracy pojawia się wolne stanowisko urzędnicze. Tym samym zgodnie z regulacją ustawową niezbędne jest ogłoszenie konkursu i przeprowadzenie konkurencyjnego naboru kandydatów na to stanowisko. Prawniczka podkreśla, że nie ma przepisów umożliwiających ponowne zatrudnienie tej samej osoby na danym stanowisku urzędniczym bez konieczności przeprowadzenia postępowania konkursowego. Wyjaśnia, że oczywistym wyjątkiem jest sytuacja sądowego przywrócenia do pracy pracownika, z którym niezgodnie z prawem rozwiązano umowę o pracę.
Analogiczny pogląd wyraża Jolanta Damasiewicz, sekretarz gminy Mińsk Mazowiecki. Jej zdaniem z chwilą przejścia na emeryturę urzędnik samorządowy rozwiązuje umowę o pracę i jego stanowisko w świetle art. 12 ust. 1 u.p.s. staje się wolnym stanowiskiem urzędniczym, na które należy zorganizować nabór, obsadzić je w drodze przeniesienia służbowego albo porozumienia między urzędami samorządowymi. – Pracownik, który przeszedł na emeryturę, może przystąpić do konkursu na wolne stanowisko urzędnicze. Mając duże doświadczenie i znajomość przepisów, ma duże szanse, by taki konkurs wygrać – dodaje Jolanta Damasiewicz.
Wyjątki od reguły
– Konieczność przeprowadzenia konkursu nie dotyczy jedynie zatrudnienia na zastępstwo w związku z usprawiedliwioną nieobecnością urzędnika – tłumaczy Małgorzata Kalisz-Pawluk. Gdy bowiem urzędnik piastujący dane stanowisko przebywa na zwolnieniu lekarskim lub na urlopie (np. wychowawczym, bezpłatnym) albo z innych usprawiedliwionych powodów jest nieobecny w pracy, nie można mówić o stałym wakacie, brak jest wówczas „wolnego stanowiska”.
W ocenie prawniczki inną możliwością, by zatrudnić emeryta bez przeprowadzenia naboru w drodze konkursu, jest przyjęcie go na stanowisko pomocnicze, które zgodnie z ustawą o pracownikach samorządowych może być obsadzane poza postępowaniem konkursowym. – Zatrudnienie byłego pracownika na stanowisku urzędniczym bez przeprowadzenia wymaganego postępowania konkursowego stanowić będzie naruszenie ustawy o pracownikach samorządowych – przestrzega Małgorzata Kalisz-Pawluk.
Czym jest wolne stanowisko urzędnicze
Art. 12 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych
Wolnym stanowiskiem urzędniczym, w tym wolnym kierowniczym stanowiskiem urzędniczym, jest stanowisko, na które, zgodnie z przepisami ustawy albo w drodze porozumienia, nie został przeniesiony pracownik samorządowy zatrudniony na stanowisku urzędniczym (w tym kierowniczym stanowisku urzędniczym), posiadający kwalifikacje wymagane na danym stanowisku lub nie został przeprowadzony na to stanowisko nabór albo na którym mimo przeprowadzonego naboru nie został zatrudniony pracownik.