Niejednokrotnie zdarza się, że pracownik, przebywający na długotrwałym zwolnieniu lekarskim, wnioskuje o udzielenie mu urlopu na żądanie, bezpośrednio po tej absencji (w szczególności po to, aby doszło do przerwania okresu niezdolności do pracy). Czy firma musi udzielić mu takiego wypoczynku?
Robert Stępień radca prawny, starszy prawnik w kancelarii Raczkowski Paruch:
Pracodawca może, a nawet powinien odmówić zatrudnionemu udzielenia urlopu na żądanie bezpośrednio po długotrwałym zwolnieniu lekarskim, trwającym dłużej niż 30 dni. Nie można bowiem skutecznie udzielić wypoczynku podwładnemu niezdolnemu do pracy. W przypadku tak długotrwałej absencji chorobowej pracownik powinien najpierw potwierdzić zdolność do wykonywania obowiązków poprzez wykonanie badań kontrolnych i przedstawienie zatrudniającemu stosownego zaświadczenia lekarskiego.
Powyższe zagadnienie było przedmiotem rozbieżnych poglądów w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Z jednej strony SN twierdził, że w przypadku wcześniej zaplanowanego urlopu albo udzielanego bezpośrednio po macierzyńskim, pracodawca nie musi kierować podwładnego na badania kontrolne (wyroki z 9 marca 2011 r., sygn. II PK 240/10 oraz z 20 marca 2008 r., sygn. II PK 214/07). Z drugiej strony wyraźnie wskazał, że ma obowiązek skierować pracownika na badania kontrolne po ponad 30-dniowej chorobie, jeżeli bezpośrednio po zakończeniu zwolnienia chce on skorzystać z urlopu na żądanie (wyroki z 28 października 2009 r., sygn. II PK 123/09, z 29 października 2007 r., sygn. II PK 54/07 oraz z 18 maja 2006 r., sygn. III PK 26/06).
Ostatecznie SN wyjaśnił tę kwestię w orzeczeniu z 26 października 2016 r. (sygn. III PK 9/16). Podzielił w nim pogląd, zgodnie z którym zatrudniający ma obowiązek najpierw skierować pracownika na badania kontrolne, zanim udzieli mu urlopu na żądanie. Niezdolność do pracy wyłącza bowiem możliwość skorzystania z wypoczynku zgodnie z jego przeznaczeniem. Pracodawca nie może zatem udzielić urlopu, jeżeli istnieje niepewność co do zdolności zatrudnionego do wykonywania obowiązków.