Do obowiązków pracownika z zakresu bhp należy udział w szkoleniach i poddawanie się egzaminom, a także wykonywanie wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich.

Do podstawowych obowiązków pracownika należy przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Jakie jeszcze inne obowiązki ma pracownik, przeczytasz tutaj>> Co ten zapis oznacza w praktyce?

Szkolenia z bhp dla pracownika. Przede wszystkim pracownik powinien znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, i w związku z tym brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym.

Pracodawca nie może w ogóle dopuścić do pracy osoby, która nie posiada dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Celem wstępnego szkolenia bhp jest więc dostarczenie pracownikowi wiedzy i umiejętności niezbędnych do wykonywania pracy z uwzględnieniem przepisów bhp (instruktaż ogólny) oraz zapoznanie pracownika z zagrożeniami występującymi na konkretnych stanowiskach pracy (instruktaż stanowiskowy). Szkolenia odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy. Szkolenie pracownika przed dopuszczeniem do pracy nie jest wymagane w przypadku podjęcia przez niego pracy na tym samym stanowisku pracy, które zajmował u danego pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem z tym pracodawcą kolejnej umowy o pracę. Czego dokładnie dotyczy i ile trwa szkolenie bhp, przeczytasz tutaj>>

Wszyscy pracownicy mają obowiązek uczestniczyć w organizowanych przez pracodawcę szkoleniach okresowych. Zwolniona może być tylko osoba, która posiada zaświadczenie o odbyciu takiego szkolenia w tym okresie u innego pracodawcy lub odbyła programowo podobne szkolenie skierowane do innej grupy stanowisk. Szkolenia okresowe może organizować sam pracodawca lub zlecić je innym podmiotom, w tym placówkom kształcenia ustawicznego lub praktycznego, szkołom ponadgimnazjalnym lub szkołom wyższym, o ile prowadzą działalność szkoleniową w dziedzinie bhp. Organizator szkolenia powołuje komisję, która przeprowadza egzamin sprawdzający kończący szkolenie - przepisy nie precyzują, jak ma on wyglądać, ale zazwyczaj jest to test wielokrotnego wyboru. Tak jak samo szkolenie, może on zostać przeprowadzony wyłącznie drogą elektroniczną. Ile trwa okresowe szkolenie bhp, dowiesz się tutaj>>

Stosując się do zdobytej wiedzy, pracownik powinien dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy. Ma także obowiązek stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem. Ze swojej strony pracodawca musi zapewnić podwładnym odzież i obuwie ochronne, jeśli tego wymagają warunki pracy - to pracodawca przy tym decyduje, na jakich stanowiskach są one niezbędne. Dodatkowo własnej odzieży i obuwia roboczego nie można w ogóle używać przy pracach związanych z bezpośrednią obsługą maszyn i innych urządzeń technicznych, albo powodujących intensywne brudzenie lub skażenie odzieży i obuwia roboczego środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi. Jeśli przy takiej pracy dojdzie do zniszczenia ubrania pracownika, pracodawca wypłaci mu ekwiwalent.

Badanie wstępne, okresowe i kontrolne. Pracodawca nie może dopuścić do pracy także osoby bez orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Są one przeprowadzane zaraz po przyjęciu do pracy, jeszcze przed jej rozpoczęciem. Badań wstępnych nie trzeba przeprowadzać tylko w przypadku osób, które są przyjmowane ponownie do pracy u danego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach, na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą. Oto 5 praw, jakie przysługują pracownikowi rozpoczynającemu zatrudnienie>> Nie podlegają im również osoby, które w ciągu 30 dni od zakończenia zatrudnienia w jednej firmie rozpoczną pracę w innym miejscu. Wystarczy, aby pracownik przedstawił aktualne orzeczenie lekarskie (uzyskane na podstawie skierowania wydanego przez poprzedniego pracodawcę) stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy u byłego pracodawcy, a nowy potwierdzi, że warunki panujące w jego firmie są zbieżne z tymi z poprzedniego zakładu.

W czasie zatrudnienia wszyscy pracownicy przechodzą badania okresowe, zasadniczo przeprowadzane raz na pięć lat. Na wniosek samego pracownika, który miał kontakt z substancjami i czynnikami rakotwórczymi (lub pyłami zwłókniającymi), badanie okresowe może zostać przeprowadzone już po rozwiązaniu stosunku pracy jako badanie końcowe. Choroba zawodowa: Zobacz, jakie prawa ma pracownik>> W przypadku pracownika, którego niezdolność do pracy trwała dłużej niż 30 dni i była spowodowana chorobą, konieczne jest przeprowadzenie kontrolnych badań lekarskich w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.

Badania są przeprowadzane na koszt pracodawcy.

Pracownik informuje o niebezpieczeństwie. Ponadto, jeśli w firmie zdarzyła się sytuacja zagrażająca życiu lub zdrowiu, pracownik powinien ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie. Często do niebezpieczeństw dochodzi z powodu uchybień pracodawcy - może chodzić o źle zamontowane rusztowania, niesprawne maszyny, brak kasków i linek bezpieczeństwa, czyli brak zabezpieczeń, szczególnie przy pracach na wysokości. Tego typu uchybienia są zresztą najczęstszą przyczyną wypadków w pracy. Czytaj też: 7 grzechów głównych pracodawców, czyli jak łamane są nasze prawa>>

Pracownik ma wtedy prawo powstrzymać się od pracy i oddalić się z miejsca zagrożenia, o czym powinien niezwłocznie poinformować pracodawcę. Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Kiedy jeszcze pracownik może bezkarnie powstrzymać się od wykonywania pracy, dowiesz się tutaj>>

Kary za nieprzestrzeganie przepisów bhp. Pracownik powinien współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Zasadniczo obowiązek skierowania pracownika na badania czy organizowania szkoleń spoczywa na pracodawcy, ale pracownik nie może odmówić - bez nich nie zostanie dopuszczony do pracy, a w przypadku badań kontrolnych nie otrzyma wynagrodzenia za okres po zakończeniu zwolnienia chorobowego.

Co więcej, za brak przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy pracownik może zostać ukarany karą porządkową, także finansową.