Podwyższenie opłaty bez uprzedzenia czy obniżenie zawartości pakietu programów z dnia na dzień to przykłady niedozwolonych praktyk rynkowych operatorów sieci telewizyjnych. Konsument, który nie zaakceptował takiej zmiany, nie jest nią związany.
Czy sieć może dowolnie modyfikować ofertę
Po powrocie z zagranicy zorientowałem się, że liczba wykupionych przeze mnie kanałów telewizyjnych uległa zmianie. Nie mam dostępu do programów sportowych i jest mniej kanałów z filmami na żądanie. Nie zgadzam się z takim rozwiązaniem. Czy mogę wypowiedzieć umowę?
Co do zasady każda, nawet najdrobniejsza modyfikacja oferty programowej stanowi zmianę umowy i daje abonentowi możliwość jej rozwiązania w przypadku niezaakceptowania tego faktu. Przeciwne postanowienia umowne są niedozwolone i nie wywołują skutków prawnych. Bez znaczenia jest przy tym, czy zmiany w tym zakresie polegają na wyłączeniu jednego z programów i zastąpieniu go nowym, czy też w ramach obowiązującej umowy dojdzie do wycofania z oferty kilku z nich. Zgodnie z literą prawa zmiana oferty programowej stanowi zmianę zakresu świadczonych usług.
W takiej zaś sytuacji abonentowi przysługuje prawo do wypowiedzenia umowy. Dostawcy usług telewizyjnych nie przysługuje zaś prawo do odszkodowania. W praktyce operatorzy starają się ograniczyć prawa konsumenta, stosując niedozwolone klauzule umowne. Należy pamiętać, że zabronione jest stosowanie postanowień umownych, które dają operatorowi swobodę kształtowania oferty programowej, bez możliwości wypowiedzenia umowy. Przykładowo takim zapisem jest klauzula, zgodnie z którą dostawca zastrzega sobie możliwość dokonania zmian w ofercie programowej, łącznie z prawem wyłączenia programu.
Za niedopuszczalne ograniczenie praw konsumenta można uznać też niektóre sposoby informowania o zmianach regulaminu czy umowy. Takim sposobem jest chociażby zawiadomienie abonenta o zmianie oferty programowej za pomocą komunikatów telewizyjnych czy przez wywieszenie informacji na tablicy ogłoszeń.
Podstawa prawna
Art. 3841 oraz 3851 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
Czy za zmianę umów przedsiębiorca może ponieść karę
W ostatnim czasie dużo się mówi o niezgodnej z prawem praktyce zmiany umów z operatorem telewizji kablowej. Czy takie zachowanie przedsiębiorcy może podlegać sankcji?
Jeżeli praktyka wprowadzania zmian w umowie z operatorem telewizji kablowej jest niezgodna z przepisami, konsument może zwrócić się do przedsiębiorcy o usunięcie tych postanowień. Jeżeli nie przyniesie to spodziewanych rezultatów, niezadowolony odbiorca może zwrócić się do prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o zbadanie, czy wskazane przez niego zapisy i tryb ich wprowadzenia nie naruszają zbiorowych interesów konsumentów.
Zgodnie z przepisami prezes UOKiK może nałożyć na przedsiębiorcę karę pieniężną m.in. w decyzji o uznaniu określonych praktyk za ograniczające konkurencję lub naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Wysokość sankcji za choćby nieumyślne naruszenie przepisów ustawy, przykładowo zakazujących zawierania porozumień ograniczających konkurencję, nadużywania pozycji dominującej na rynku lub naruszenie zbiorowych interesów konsumentów, nie może być większa niż 10 proc. przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary.
To jednak nie koniec narzędzi dyscyplinujących przedsiębiorców, jakimi dysponuje prezes UOKiK. Możliwość nałożenia kary istnieje również w sytuacji, w której przedsiębiorca nie udzielił informacji na żądanie urzędu, udzielił informacji nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd czy też nie współdziałał z UOKiK w toku kontroli. Jej wysokość w tym wypadku może wynieść do 50 mln euro. Z kolei kara stanowiąca równowartość do 10 tys. euro może być wymierzona za każdy dzień zwłoki w wykonaniu decyzji wydanych na podstawie przepisów ustawy antymonopolowej oraz prawomocnych wyroków sądowych.
W drodze decyzji prezes UOKiK może nałożyć także karę pieniężną w wysokości do pięćdziesięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia na osobę pełniącą funkcję kierowniczą lub wchodzącą w skład organu zarządzającego przedsiębiorcy lub związku przedsiębiorców, jeżeli osoba ta, przykładowo, nie wykonała decyzji lub postanowień prezesa UOKiK albo wyroków sądu. Niezależnie od tego w przypadku, gdy przedsiębiorca nie usunie klauzuli, możemy skierować do Sądu Okręgowego w Warszawie – sądu ochrony konkurencji i konsumentów – pozew o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone.
Podstawa prawna
Art. 106–113 ustawy z 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. z 2007 r. nr 50, poz. 331 z późn. zm.).
Czy operator może żądać kontynuowania umowy
Od kilku miesięcy korzystam z usług telewizji kablowej. Początkowo byłem zadowolony. Od jakiegoś czasu jednak zarówno ich jakość, jak i oferta programowa jest coraz słabsza. Wprawdzie z zawartej przeze mnie umowy wynika, że takie zmiany mogą mieć miejsce, to czy operator telewizji kablowej może wymagać ode mnie trwania przy umowie?
Umowy na świadczenie usług, w tym telewizyjnych, zawierane z konsumentami charakteryzują się tym, że niezależnie od zawartych w niej warunków konsumenci poddani są szczególnej ochronie wynikającej z bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa. Z tych względów jednostronna zmiana umowy przez operatora jest niedopuszczalna. Tym samym operator telewizji kablowej czy platformy multimedialnej nie ma skutecznego narzędzia do zmuszania konsumenta to kontynuowania umowy. W takiej bowiem sytuacji konsument ma prawo wyboru i w przypadku niezaakceptowania wprowadzonych zmian ma możliwość bezpłatnej rezygnacji ze świadczonych usług.
Warto bowiem pamiętać, że zapis w umowie przyznający przedsiębiorcy prawo do zmiany oferty programowej bez jednoczesnego prawa do wypowiedzenia umowy przez konsumenta jest niedozwoloną klauzulą umowną. Jest to bowiem postanowienie sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszające interesy słabszego uczestnika rynku, czyli klienta. Podobne postanowienia umowne były wielokrotnie kwestionowane przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Spotykały się z sankcjami finansowymi i nakazem usunięcia z obowiązujących umów. Dodatkowo klauzule, które zostały uznane za niedozwolone, wpisane są do rejestru klauzul niedozwolonych, który można znaleźć na stronie UOKiK (www.uokik.gov.pl).
Podstawa prawna
Art. 3841 oraz 3851 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
Czy zawsze można zrezygnować z usług kablówki
Od kilku lat korzystałem z usług telewizji kablowej. Niestety, w związku z koniecznością wyjazdu do pracy za granicę nie będę mógł korzystać z tych usług. Czy z tego powodu mogę bezkosztowo rozwiązać umowę?
Podpisując umową z operatorem telewizji kablowej, nie zawsze zdajemy sobie sprawę z obowiązków z niej wynikających. Tymczasem najczęściej przy zawieraniu takiej umowy zdecydowana większość operatorów stosuje różnego rodzaju zniżki i promocje. Okoliczności te mają znaczenie przy próbie wcześniejszego rozwiązania umowy. Zgodnie bowiem z przepisami wysokość przyznanej ulgi stanowi w takiej sytuacji maksymalną wysokość roszczeń operatora z tytułu przedwczesnego zerwania umowy przez abonenta. Wysokość tego roszczenia musi jednak ulec odpowiedniemu zmniejszeniu (w stosunku do pierwotnej bonifikaty) – proporcjonalnie do okresu dotychczasowego obowiązywania umowy.
Są jednak sytuacje, w których rozwiązanie umowy nie wywołuje konsekwencji finansowych. Jest tak, gdy dochodzi do zmiany warunków umowy zawartej między abonentem a operatorem. W takiej sytuacji, wobec braku akceptacji takich zmian, abonent może wypowiedzieć umowę, przy czym operatorowi nie przysługuje roszczenie odszkodowawcze, jak również zwrot ulgi. Możliwość wypowiedzenia nie następuje jednak w sytuacji, gdy zmiana warunków umowy wynika bezpośrednio ze zmiany przepisów prawa, w tym również gdy jest konsekwencją usunięcia niedozwolonych klauzul umownych.
Podsumowując, najlepsza możliwość do zmiany operatora świadczącego usługi telekomunikacyjne pojawia się w sytuacji, w której zbliża się koniec okresu obowiązywania umowy, bądź też z inicjatywy operatora dochodzi do jednostronnej propozycji zmiany oferty programowej lub warunków cenowych. W takich sytuacjach rozwiązanie umowy nie narazi nas na dodatkowe wydatki związane z rezygnacją z kontraktu przed upływem terminu jego obowiązywania.
Podstawa prawna
Art. 60a ustawy z 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. nr 171, poz. 1800 z późn. zm.).
Czy należy doręczyć zmienioną umowę
W ostatnim czasie wiele się mówi o konieczności doręczenia przez operatora informacji o nowym cenniku i zmianie oferty programowej. Czy to znaczy, że o zmianach w ofercie należy powiadomić konsumenta na piśmie?
Przedsiębiorca ma prawo zmienić warunki umowy podpisanej z konsumentem. Należy pamiętać, że zmieniona jednostronnie umowa nie wiąże klienta, dopóki nie zostanie mu doręczona. Dodatkowo konsument powinien zostać powiadomiony o planowanych przez operatora kablowego zmianach z odpowiednim wyprzedzeniem. W takiej sytuacji może zrezygnować ze świadczonych usług, jeżeli nie wyraża zgody na dokonane przez operatora zmiany.
Zgodnie bowiem z kodeksem cywilnym przedsiębiorca musi doręczyć konsumentowi nowy wzorzec umowny, a ustalony przez jedną ze stron wzorzec wiąże drugą stronę, jeżeli druga strona umowy nie wypowiedziała jej w najbliższym terminie wypowiedzenia. Innymi słowy w przypadku modyfikacji wzorca w czasie obowiązywania umowy niewystarczające będzie np. wywieszenie nowego regulaminu w lokalu przedsiębiorstwa albo nawet na stronie internetowej i poinformowanie o tym drugiej strony. Podobnie będzie z informowaniem o zmianach w umowie czy regulaminie na kanałach kablówki. Konieczne jest bowiem doręczenie przynajmniej tych postanowień, które uległy zmianie.
Dla celów dowodowych warto wręcz doręczać informację o zmianach listem poleconym. Należy bowiem pamiętać, że zmiana stosunku umownego, czyli np. związanie nowym regulaminem, następuje dopiero z chwilą bezskutecznego upływu terminu wypowiedzenia. Do czasu wejścia w życie zmienionych postanowień kontrahent nie jest zatem obowiązany do ich stosowania, np. płacenia zwiększonej stawki za usługę. Będzie do tego zobowiązany dopiero wówczas, gdy nie wypowie umowy w najbliższym możliwym terminie wypowiedzenia.
Podstawa prawna
Art. 3841 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).