Jesteśmy coraz bardziej zajęci i chętnie korzystamy z możliwości, które pozwolą nam zaoszczędzić czas. Zamiast kupić książkę w księgarni, wolimy zamówić ją przez Internet, z katalogu wysyłkowego czy przez telefon. Podobnie jest ze sprzętem komputerowym, RTV, ubraniami, upominkami, kosmetykami czy nawet karmą dla psa. Nie zawsze jednak jesteśmy z tych produktów zadowoleni – jak więc zgodnie z prawem odstąpić od umowy?

Buty się nie podobają

W przypadku zakupu towaru przez Internet albo sprzedaży wysyłkowej, podobnie jak przy tradycyjnych zakupach, istnieje ryzyko, że zamówiony towar nie spełni naszych oczekiwań: np. buty nie będą pasować do reszty garderoby. Co robić w takich sytuacjach?

Definicja umowy na odległość

Przede wszystkim należy pamiętać, że konsument, który zawarł umowę na odległość ma prawo odstąpienia od niej bez podania przyczyny. Kiedy jednak można mieć pewność, że zawarta umowa ma charakter umowy na odległość?

Ustawowa definicja obejmuje następujące elementy:

1. Strony umowy, czyli: konsumenta i przedsiębiorcę

2. Umowa musi być zawarta bez jednoczesnej obecności stron

3. Do zawarcia umowy wykorzystano środek porozumiewania się na odległość, np. zawarto umowę przez Internet albo telefonicznie

4. Przedsiębiorca właśnie w taki sposób zorganizował swoją działalność

Jeśli mamy pewność, że powyższe kryteria zostały spełnione – możemy odstąpić od zawartej umowy. Powinniśmy zrobić to w formie pisemnej, w terminie dziesięciu dni (termin liczy się od dnia wydania rzeczy, a gdy umowa dotyczy świadczenia usługi – od dnia jej zawarcia).

Najlepiej zrobić to listem poleconym za potwierdzeniem odbioru.

Trzeba także wziąć pod uwagę, że istnieją pewne wyjątki przewidziane w ustawie z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny - są nimi np. rozpakowane płyty cd czy szyte na miarę ubrania.

Niekiedy zdarza się, że przedsiębiorcy nie informują klientów o tym, że mają oni prawo do odstąpienia od umowy – jeśli znajdziemy się w takiej sytuacji, pamiętajmy, że zgodnie z prawem termin odstąpienia od umowy wydłuża się do trzech miesięcy. Podobne zasady dotyczą sytuacji, gdy odstępujemy od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa (np. akwizycja), albo w przypadku nabycia produktów i usług finansowych na odległość.

Licytacja gorsza niż „Kup teraz”

Koniecznie należy jednak pamiętać, że opisana powyżej procedura nie dotyczy sprzedaży z licytacji (art. 16 ustawy). Takie umowy są powszechnie zawierane na portalach aukcyjnym, np. Allegro.

Dla konsumenta korzystniejsze jest wybranie opcji „kup teraz”, ponieważ w tym przypadku stosuje się przepisy o zawieraniu umów na odległość .

Kto płaci za zwrot rzeczy

Konsument, który odstępuje od umowy powinien odesłać przedsiębiorcy zakupiony towar (na własny koszt – tak wynika z wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 15 kwietnia 2010 r., sygn. C-511/08), zaś przedsiębiorca powinien niezwłocznie, ale nie później niż w terminie 14 dni od dnia odstąpienia klienta od umowy, zwrócić wpłacone pieniądze.

Inaczej jest w przypadku reklamacji (gdy kupiony towar zawiera wady, np. drukarka nie działa albo podeszwa buta się odkleiła - a my chcemy, żeby zostały one usunięte). Jeżeli reklamacja zostanie uznana, sklep musi oddać nam koszty przesyłki.

Nowe prawo

Dyrektywa z dnia 25 października 2011 r. w sprawie konsumentów wprowadzi rewolucyjne zmiany w stosunkach klient – przedsiębiorca w zakresie umów na odległość. Najpóźniej od czerwca 2014 r. mają zacząć obowiązywać przepisy, które poszerzają ochronę konsumentów.

Co się wówczas zmieni? Przede wszystkim konsument będzie miał 14 dni, a nie 10 jak dotychczas - na odstąpienie od umowy, zaś przedsiębiorca poniesie także koszty zwrotu towaru.

Przedsiębiorca będzie także zobligowany do ujawnienia całkowitych kosztów towaru czy usługi.

Nie trzeba będzie szukać ani wymyślać formularzy odstąpienia od umowy, ponieważ zostanie wprowadzony jednolity formularz dla wszystkich państw Unii Europejskiej.

To tylko niektóre z przewidywanych zmian, które mają przynieść korzyści zarówno klientom, poprzez zwiększenie ochrony prawnej, jak i samym przedsiębiorcom – będą bardziej konkurencyjni na arenie międzynarodowej.