Jeśli dwoje dzieci znajduje się pod opieką prawną tej samej osoby, przyznania świadczenia wychowawczego na młodsze z nich, nie można uzależniać od spełnienia kryterium dochodowego, bo jest ono drugim dzieckiem w rodzinie. Tak stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Gdańsku, który rozpatrywał skargę w sprawie 500+.
Wniosek o jego przyznanie złożyła kobieta będąca po śmierci córki opiekunem prawnym dwojga wnucząt. Gmina odmówiła wsparcia z uwagi na przekroczenie kryterium dochodowego. Powołała się na art. 7 ust. 9 ustawy z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2134), zgodnie z którym w przypadku dziecka znajdującego się pod opieką prawną do kryterium liczą się tylko dochody tego małoletniego. Każde z dzieci otrzymuje zaś rentę rodzinną i alimenty, których kwoty przekraczają próg uprawniający do świadczenia.
Babcia złożyła odwołanie od decyzji w części, w której gmina odmówiła przyznania 500+ na drugie dziecko, bo jej zdaniem spełnianie kryterium powinno być badane tylko w odniesieniu do pierwszego. Samorządowego Kolegium Odwoławcze uznało jednak, że wcześniejsze rozstrzygnięcie było prawidłowe. Organ podzielił stanowisko gminy, że gdy prawo do świadczenia jest ustalane na dzieci pod opieką prawną, osoba ją sprawująca powinna złożyć odrębny wniosek na każde z nich, które staje się wtedy pierwszym dzieckiem w rodzinie.
Kobieta złożyła skargę do WSA. Argumentowała, że w sytuacji przekroczenia progu dochodowego 500 zł nie przysługuje na pierwsze dziecko, a ustawa nie różnicuje dzieci własnych i tych pozostających pod opieką prawną. Dlatego nie ma logicznej możliwości, aby każde z dwójki małoletnich, dla których jest opiekunem prawnym, było jednocześnie pierwszym dzieckiem.
WSA uznał jej zarzuty za zasadne i uchylił w części wcześniejsze decyzje. Podkreślił, że przepis warunkujący uzyskanie świadczenia na pierwsze dziecko od spełnienia kryterium dochodowego należy w stosunku do opiekuna prawnego sprawującego funkcję w odniesieniu do dwójki dzieci rozumieć tak, że gdy doszło do przekroczenia progu, 500 zł nie należy się na pierwsze dziecko pozostające pod opieką. Potwierdził też, że nie jest możliwe, aby każdy z małoletnich był pierwszym dzieckiem. W ocenie sądu trudno racjonalnie zakładać, że zamierzonym celem ustawodawcy było różnicowanie sytuacji dzieci własnych i małoletnich pod opieką prawną, polegające na tym, że w przypadku rodziców świadczenie na drugie i kolejne dziecko nie zależy od spełnienia żadnych warunków, a w przypadku rodzeństwa mającego opiekuna prawnego kryterium dochodowe jest badane przy każdym z nich. Takie działanie w opinii WSA byłoby nie do pogodzenia z określoną w konstytucji zasadą równości wobec prawa.

orzecznictwo

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 15 listopada 2018 r., sygn. akt III SA/Gd 507/18.