Sejm rozpatruje petycję ws. zmiany przepisów dotyczących przekształcenia użytkowania wieczystego we własność, tak by nie naruszała ona konstytucyjnej zasady równości.
Chodzi o art. 8 ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (Dz.U. z 2019 r. poz. 916). Postulowana zmiana zakłada poszerzenie katalogu podmiotów zwolnionych z wniesienia opłaty za przekształcenie o następców prawnych innych niż spadkobiercy osób, które wniosły jednorazowo opłaty roczne za cały okres użytkowania wieczystego. Petycja wpłynęła do Sejmu 6 czerwca, a 12 dni później skierowano ją do komisji. 5 sierpnia przedłużono termin jej rozpatrywania. Do końca kadencji zostało już jednak niewiele czasu, więc jeśli posłowie zechcą ją uwzględnić, muszą się spieszyć.
Autorką petycji jest czytelniczka DGP, która zgłosiła się do nas, wskazując braki we wspomnianej regulacji. Wraz z mężem kupiła grunt będący przedmiotem użytkowania wieczystego, które zostało już opłacone za cały okres 99 lat (opłatę wniesiono w latach 80., kiedy była ona bardzo niska). Zostało to uwzględnione przez sprzedającego w cenie działki – nabywcy więc realnie ponieśli koszt tej opłaty.
Ustawa przewiduje, że za przekształcenie użytkowania wieczystego we własność należy wnieść opłatę przekształceniową wynoszącą od 20 do 60 proc. opłat rocznych za cały okres użytkowania. Gdy jednak wartość takiej opłaty rocznej nie została określona, zgodnie z art. 21 organ właściwy do wydania zaświadczenia o przekształceniu wyznacza wartość opłaty przekształceniowej na podstawie wartości nieruchomości.
Artykuł 8 pkt 2 ustawy stanowi, że z opłaty zwolnione są spółdzielnie mieszkaniowe, osoby fizyczne, które wniosły jednorazową opłatę za cały okres użytkowania wieczystego, a także ich spadkobiercy. Oznacza to, że gdyby klientka sama wniosła tę opłatę już po nabyciu działki albo ją odziedziczyła, nie musiałaby płacić za przekształcenie. Skoro jednak ją kupiła, zwolnienie jej nie obejmuje i musi zapłacić według wysokich stawek z dnia wejścia w życie ustawy (1 stycznia 2019 r.), choć przecież poniosła już jej koszty w cenie gruntu.
Dlatego w petycji zaproponowano zmianę art. 8 przez poszerzenie katalogu podmiotów zwolnionych z opłaty o następców prawnych osób, które wniosły jednorazowo opłatę za cały okres. W uzasadnieniu wskazano, że obecna regulacja jest niekonstytucyjna i krzywdzi następców prawnych, odbierając im prawa, które wcześniej były przez państwo honorowane. Powinni oni zatem być zwolnieni z opłaty przekształceniowej. Naliczanie im opłaty według cen rynkowych jest niesprawiedliwe.
W uzasadnieniu petycji przywołano opinię prof. Marka Szydło, przewodniczącego rady legislacyjnej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Wskazał, że pominięcie następców prawnych jest niecelowe, gdyż ich sytuacja nie różni się znacząco od sytuacji spadkobierców i zgodnie z zasadami konstytucyjnymi powinni być traktowani jednakowo. Powołano się także na wypowiedź dr Tomasza Ludwika Krawczyka z kancelarii Gołębiowska, Krawczyk Roszkowski i Partnerzy, przytoczoną w tekście opublikowanym na łamach DGP. Ekspert zwracał w nim uwagę, że obecne brzmienie art. 8 ust. 2 narusza konstytucyjną zasadę równości. Może to jednak zostać zmienione w procesie wykładni poprzez przyjęcie, że opłata dla następców prawnych osób, które opłaciły cały okres użytkowania wieczystego, wynosi zero złotych.