Prowadzę niepubliczne przedszkole. Korzystam z dotacji z budżetu gminy. Wkrótce ma się odbyć u mnie kontrola z regionalnej izby obrachunkowej dotycząca wykorzystania dotacji. Rozumiem kontrolę z urzędu gminy, ale czy jest podstawa do kontroli z tej instytucji? Czy mogę się od takiej kontroli uchylić? Jakie mogą być tego konsekwencje?
EKSPERT RADZI
Osoby prowadzące niepubliczne przedszkola otrzymują dotacje z budżetu gminy na podstawie uchwał rad gmin (art. 90 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty; t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2156 ze zm.). W praktyce podmioty prywatne dysponują środkami finansowymi z budżetu samorządowego. Środki owe mogą być przeznaczone na różne wydatki bieżące związane z funkcjonowaniem przedszkoli.
Z powyższych przyczyn naturalną rzeczą jest, że powinno się dokonywać kontroli wydatkowania tych środków. Kontrola ta może być prowadzona m.in. przez regionalne izby obrachunkowe. Umocowanie to wynika z art. 1 ust. 2 ustawy z 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1113 ze zm.; dalej: u.r.i.o.). Z kolei umocowanie do kontrolowania podmiotów, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 7 u.r.i.o. (w zakresie wykorzystywania przez nie dotacji przyznawanych z budżetów jednostek samorządu terytorialnego, np. niepublicznych przedszkoli), wynika z jej art. 7 ust. 2 pkt 1.
Jak pokazuje praktyka, podmioty prowadzące niepubliczne przedszkola z reguły współpracują przy czynnościach kontrolnych.
Uchylanie się od kontroli jest naruszeniem prawa. Warto również dodać, że niemożność dokonywania kontroli dokumentacji związanej z wykorzystywaniem dotacji w praktyce uniemożliwiłaby jakąkolwiek kontrolę nad gospodarowaniem środkami publicznymi, którymi te przedszkola dysponują.
W takich przypadkach regionalnym izbom obrachunkowym nie pozostaje nic innego, jak podjęcie dalszych czynności. Z pomocą przychodzi im art. 27 u.r.i.o, który stanowi, że: „Kto uchyla się od kontroli, w szczególności przez nieprzedłożenie potrzebnych dla kontroli dokumentów, albo niezgodnie z prawdą informuje o wykonaniu wniosków pokontrolnych, podlega karze grzywny”. Stosuje się w tym zakresie unormowania ustawy z 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1094 ze zm.; dalej: kodeks wykroczeń), w tym art. 48, który stanowi, że „Przepisy części ogólnej Kodeksu wykroczeń stosuje się do wykroczeń przewidzianych w innych ustawach, jeżeli ustawy te nie zawierają przepisów odmiennych”. W efekcie powiązanie art. 27 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych z art. 48 kodeksu wykroczeń umożliwia penalizację bezprawnych zachowań osoby uchylającej się od kontroli.
Postępowanie sądowe toczy się w wydziale karnym sądu rejonowego w trybie ustawy z 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 395 ze zm.). Jeżeli w toku postępowania zostanie udowodnione, że osoba prowadząca przedszkole uchylała się od kontroli, w tym np. nie przedłożyła wymaganych dokumentów dotyczących rozliczenia wydatków przedszkola – istnieje duże prawdopodobieństwo, że zostanie wydany wyrok, w którym zostanie ona ukarana grzywną.
Podstawa prawna
Art. 1 ust. 2, art. 7 ust. 2 pkt 1, art. 27 ustawy z 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1113 ze zm.).