Wojewódzki Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych po kontroli w mojej firmie nałożył karę pieniężną za niewłaściwe oznakowanie napojów. Jestem ich dystrybutorem. Wyliczając karę, urząd wziął pod uwagę wielkość obrotu, a nie zysk, jaki osiągnąłem. Przy ustaleniu wysokości opłaty nie uwzględnił np. kosztów transportu, magazynowania itd. Czy tak określona wysokość kary jest prawidłowa?
Ekspert radzi
Tak, Wojewódzki Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (WIJHARS) prawidłowo określił wysokość kary.
Istota wątpliwości czytelnika dotyczy sposobu ustalenia wartości korzyści majątkowej, która mogłaby zostać uzyskana przez wprowadzenie do obrotu nieodpowiadających jakości handlowej towarów, w tym wypadku napojów zakwestionowanych w toku kontroli.
Należy zwrócić uwagę, że kara może sięgnąć pięciokrotności wartości korzyści majątkowej uzyskanej lub która mogłaby zostać uzyskana przez wprowadzenie do obrotu artykułów rolno-spożywczych nieodpowiadających jakości handlowej. Przy czym nie może być ona niższa niż 500 zł. Inspektorat przyjął więc stanowisko, że przez wartość korzyści majątkowej w rozumieniu art. 40a ust. 1 pkt 3 ustawy z 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (dalej: u.j.h.) należy rozumieć cenę sprzedaży, za którą zostały sprzedane źle oznakowane artykuły (lub za którą mogły zostać sprzedane). Natomiast z punktu widzenia czytelnika wartość korzyści majątkowej to wartość netto, tj. czysty zysk przedsiębiorcy (nadwyżka wpływów nad wydatkami), czyli wartość uzyskana lub która mogłaby zostać uzyskana przez sprzedaż artykułów spożywczych, pomniejszona o koszty nabycia towaru od producenta i inne niezbędne koszty dystrybutora związane z dokonaną lub planowaną sprzedażą, takie jak koszty magazynowania i transportu towarów.
Oceniając te dwa punkty widzenia, należy wskazać, że prawidłowe jest stanowisko reprezentowane przez WIJHARS. Wskazówki daje bogate orzecznictwo sądów administracyjnych. Przykładowo Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 23 kwietnia 2013 r. (sygn. akt II GSK 247/12) uznał, że pojęcie wartości korzyści majątkowej w rozumieniu art. 40a ust. 1 pkt 3 u.j.h. odpowiada cenie sprzedaży lub cenie, za którą mogłyby zostać sprzedane zakwestionowane artykuły rolno-spożywcze nieodpowiadające jakości handlowej (patrz też wyrok NSA z 23 maja 2012 r., sygn. akt II GSK 684/11). W ocenie NSA przyjęcie stanowiska o sposobie określenia wartości korzyści majątkowej z uwzględnieniem kosztów, które ponosi dystrybutor towaru, tj. kosztów ich nabycia od producenta oraz innych niezbędnych kosztów związanych z dokonaną lub planowaną sprzedażą (takich jak np. koszty magazynowania i transportu towarów) – wykraczałoby poza ramy i cele u.j.h. Ponadto zdaniem NSA wiązałoby się każdorazowo z koniecznością przeprowadzenia analizy finansowej całego przedsiębiorstwa obejmującej nie tylko koszty nabycia sprzedawanych towarów od producenta, lecz także koszty amortyzacji urządzeń czy wynagrodzenia pracowników. Mogłoby też skutkować nakładaniem kary minimalnej czy nieadekwatnej do wartości wprowadzonego do obrotu produktu w przypadku, gdyby działalność ukaranego przedsiębiorstwa była deficytowa lub gdyby działało ono w zawyżonej strukturze kosztów. „Koszty mieszczące się w pojęciu wartości brutto towaru wchodzą w skład omawianej korzyści majątkowej” – podkreślił NSA.
Podstawa prawna
Art. 40a ust. 1 pkt 3 ustawy z 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 678 ze zm.).