Nową instytucją wprowadzoną przez prawo przedsiębiorców są objaśnienia prawne. Będą wydawane z urzędu lub na wniosek rzecznika małych i średnich przedsiębiorców przez właściwych ministrów oraz inne ustawowo upoważnione organy.
Nowe rozwiązanie, zwane objaśnieniem prawnym, jest zdefiniowane w art. 33 p.p. Będą to wyjaśnienia przepisów regulujących podejmowanie, wykonywanie lub zakończenie działalności gospodarczej, dotyczące praktycznego ich stosowania (objaśnienia prawne), przy uwzględnieniu w szczególności orzecznictwa sądów, Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Urząd wyjaśni rzecznikowi...
Objaśnienia prawne będą wydawane z urzędu lub na wniosek rzecznika małych i średnich przedsiębiorców – przez właściwych ministrów oraz organy upoważnione ustawowo do opracowywania i przedkładania Radzie Ministrów projektów aktów prawnych (np. przez prezesa UOKiK), w zakresie swojej właściwości. Mają na celu zapewnienie jednolitego stosowania przepisów prawa z zakresu działalności gospodarczej. Przy czym zaznaczono, że w trakcie obowiązywania wyjaśnienia mogą być zmienione.
Objaśnienia prawne będą zamieszczane w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego właściwego ministra lub na stronie innego organu uprawnionego do wydawania objaśnień prawnych. Mają tam figurować pod nazwą „objaśnienia prawne” wraz z oznaczeniem daty ich zamieszczenia.
Objaśnienia nie będą wiążące dla przedsiębiorcy, jednak nie będzie go można obciążyć sankcjami administracyjnymi, finansowymi lub karami w zakresie, w jakim zastosował się do ich treści, ani daninami w wysokości wyższej niż wynikające z treści wyjaśnień. Istotą tego rozwiązania będzie zwiększenie jednolitości praktyki stosowania przepisów przez urzędy, a tym samym wpływanie na pewność i stabilność prawa.
...oraz przedsiębiorcy
Wprowadzenie objaśnień prawnych nie oznacza likwidacji interpretacji indywidualnych przewidzianych w art. 10 i art. 10a u.s.d.g. Jeżeli przedsiębiorcy nie wystarczą objaśnienia – będzie mógł nadal wystąpić o uzyskanie indywidualnej interpretacji. Interpretacja indywidualna w rozumieniu p.p. będzie wydawana przez właściwy organ administracji publicznej lub przez właściwą państwową jednostkę organizacyjną. Interpretacja to wyjaśnienia co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w odniesieniu do działalności gospodarczej prowadzonej przez niego indywidualnie lub w ramach umowy spółki cywilnej.
Interpretacje takie –tak jak dzisiaj – będą wydawane na wniosek przedsiębiorcy. [ramka 1] Będzie mógł być on dotyczyć zarówno stanu faktycznego już zaistniałego jak i zdarzeń przyszłych. Nie zmieni się także forma udzielenia interpretacji indywidualnej – nadal będzie wydawana w drodze decyzji, od której przysługuje odwołanie. Urząd będzie ją wydać bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 30 dni od wpływu do niego kompletnego i opłaconego wniosku.
RAMKA 1
Treść wniosku
Przedsiębiorca we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej będzie musiał:
● przedstawić zaistniały stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe oraz własne stanowisko w sprawie,
● wskazać firmę,
● podać numer identyfikacji podatkowej (NIP),
● określić adres do korespondencji, w przypadku gdy jest on inny niż adres siedziby albo adres zamieszkania przedsiębiorcy. ⒸⓅ
Jeśli organ nie odpowie
W art. 30 ust. 12 p.p. przyjęto, że w razie niewydania interpretacji indywidualnej w terminie, uznaje się, że w dniu następującym po dniu, w którym upłynął na to termin, została wydana interpretacja indywidualna stwierdzająca prawidłowość stanowiska przedsiębiorcy przedstawionego we wniosku.
Interpretacja indywidualna będzie zawierać wyczerpujący opis przedstawionego we wniosku stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego oraz wskazanie prawidłowego stanowiska wraz z uzasadnieniem prawnym oraz z pouczeniem o prawie wniesienia środka zaskarżenia. Organ administracji publicznej (lub państwowa jednostka organizacyjna) niezwłocznie będzie musiał zamieścić ją w Biuletynie Informacji Publicznej na swoich stronach podmiotowych (po usunięciu danych identyfikujących wnioskodawcę oraz inne podmioty wskazane w jej treści).
Treść tego dokumentu organ będzie mógł zmienić w drodze wznowienia postępowania. Zmiana lub uchylenie decyzji (interpretacji indywidualnej) także będzie objęta obowiązkiem publikacji w BIP. Jednocześnie art. 34 ust. 17 p.p. jednoznacznie przesądza, że zasady i tryb udzielania interpretacji przepisów prawa podatkowego reguluje ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 201 ze zm.). Oznacza to, że do takich interpretacji nie będą miały zastosowania przepisy p.p.
WAŻNE
Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej podlega opłacie w wysokości 40 zł, którą trzeba uiścić w terminie siedmiu dni od jego złożenia.
Przedstawiona interpretacja nie będzie wiążąca dla przedsiębiorcy, jednak nie będzie go można obciążyć sankcjami administracyjnymi, finansowymi lub karami w zakresie, w jakim zastosował się do uzyskanej interpretacji, ani daninami w wysokości wyższej niż wynikające z jej treści.
Organ musi wziąć pod uwagę utrwaloną praktykę
W art. 35 ust. 4 p.p. przewiduje się nowe rozwiązanie w postaci utrwalonej praktyki interpretacyjnej. Przez to pojęcie rozumie się „wyjaśnienia co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, dominujące w wydawanych w takich samych stanach faktycznych oraz takim samym stanie prawnym – w trakcie danego okresu rozliczeniowego oraz w okresie 12 miesięcy przed rozpoczęciem okresu rozliczeniowego – interpretacjach indywidualnych”.
Instytucja utrwalonej praktyki interpretacyjnej ma w swoim założeniu służyć wzmacnianiu pewności prawa oraz zwiększać bezpieczeństwo prawne przedsiębiorców. Przedsiębiorca, który będzie chciał skorzystać z ww. rozwiązania, będzie musiał najpierw sprawdzić treść wydawanych w takich samych stanach faktycznych oraz takim samym stanie prawnym – w trakcie danego okresu rozliczeniowego oraz w okresie 12 miesięcy przed rozpoczęciem okresu rozliczeniowego – interpretacji indywidualnych wydanych przez dany urząd, a także treść objaśnień prawnych, które mają zastosowanie w odniesieniu do takiego samego zagadnienia.
Jeżeli następnie przedsiębiorca zastosuje się do treści interpretacji indywidualnej, która przeważa (tzn. występuje w większości) pośród tych wspomnianych wyżej, lub zastosuje się do wspomnianych objaśnień prawnych, wówczas nie będzie go można obciążyć sankcjami administracyjnymi, finansowymi lub karami w zakresie, w jakim zastosował się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, ani daninami w wyższej wysokości.
Gwarancje te mają zmniejszać ryzyko nieuzasadnionego (niezgodnego z prawem) działania organów oraz wpływać na zwiększenie jednolitej praktyki organów z różnych obszarów kraju, a niekiedy także organów różnych szczebli struktury administracji.
Punkt informacji
Artykuł 36 p.p. przewiduje utworzenie Punktu Informacji dla Przedsiębiorcy prowadzonego przez ministra właściwego do spraw gospodarki. Ma on umożliwiać w szczególności załatwianie spraw związanych z podejmowaniem, wykonywaniem i zakończeniem działalności gospodarczej oraz dostęp do informacji w tych sprawach.
WAŻNE
Objaśnienia prawne będą zamieszczane w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego właściwego ministra lub na stronie innego organu uprawnionego do ich wydawania.
Szczegółowy zakres zadań oraz zasady funkcjonowania Punktu Informacji dla Przedsiębiorcy określają przepisy u.c.e.i.d.g. W myśl p.p. do jego zadań będzie należało:
1) umożliwienie załatwiania spraw związanych:
– z podejmowaniem, wykonywaniem i zakończeniem działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
– z uznawaniem kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej, z wyłączeniem przeprowadzania stażu adaptacyjnego i testu umiejętności,
– ze świadczeniem usług transgranicznych w rozumieniu art. 5 pkt 10 ustawy z 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Dz.U. z 2016 r. poz. 65) oraz wykonywaniem usługowej działalności transgranicznej w rozumieniu przepisów o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
– z wydaniem europejskiej legitymacji zawodowej, o której mowa w przepisach rozdziału 6 ustawy z 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej;
2) zapewnienie dostępu do informacji w sprawach, o których mowa w pkt 1;
3) realizacja obowiązków punktu kontaktowego dla administracji oraz punktu kontaktowego dla usługodawców i usługobiorców, o których mowa w art. 3c ustawy z 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną.
Zgromadzenie w jednym miejscu informacji o prowadzeniu wszystkich rodzajów działalności gospodarczej pozwoli m.in. w szybki i dogodny sposób ustalić zakres regulacji odnoszących się do danego przedsiębiorcy.
Nowa instytucja: Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców
Na straży praw przedsiębiorców zagwarantowanych w Konstytucji Biznesu stanie bezstronny i apolityczny rzecznik. Będzie miał prawo np. wnioskować do ministrów o wydanie objaśnień najbardziej skomplikowanych przepisów i interweniować, gdy prawa przedsiębiorców są łamane. Kadencja rzecznika potrwa sześć lat.
W ramach pakietu ustaw określanego mianem Konstytucji Biznesu jest też ustawa, która powołuje nowy urząd. Zadaniem rzecznika małych i średnich przedsiębiorców będzie m.in.:
● opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących interesów przedsiębiorców,
● występowanie do odpowiednich organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej, a także do odpowiednich urzędów z wnioskami o wydanie objaśnień prawnych szczególnie skomplikowanych przepisów dotyczących działalności gospodarczej,
● wspieranie mediacji pomiędzy przedsiębiorcami a organami administracji,
● występowanie do Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego z wnioskiem o rozstrzygnięcie rozbieżności w wykładni przepisów,
● zwracanie się o wszczynanie postępowań administracyjnych i przystępowanie do nich,
● wnoszenie skarg do sądów administracyjnych,
● współpraca z organizacjami pozarządowymi, społecznymi i zawodowymi,
● zwracanie się do odpowiednich organów, organizacji i instytucji z wnioskami o podjęcie odpowiednich działań mogących wpływać pozytywnie na prawa i interesy przedsiębiorców.