Od 3 lipca bieżącego roku można składać wnioski o Bezpieczny Kredyt 2 proc. na pierwsze mieszkanie dla młodych. Na jakie problemy mogą natknąć się osoby, które zechcą z niego skorzystać?
Celem bezpiecznego kredytu 2% jest pomoc osobom młodszym lub będącym co najwyżej w średnim wieku w nabyciu własności pierwszego w życiu mieszkania. Podstawowe znaczenie z punktu widzenia wymogów do otrzymania tego kredytu posiadają przepisy art. 3 oraz art. 9a ustawy. Jednym z podstawowych kryteriów jest wiek kredytobiorcy poniżej 45 lat. Ponadto nie można posiadać prawa własności mieszkania lub domu ani prawa spółdzielczego do lokalu mieszkalnego. Zakaz ten nie dotyczy jedynie aktualnego dnia, ale także przyszłości.
Z pomocy programu wyłączone są osoby, które miały wcześniej własne M, choćby pozbyły się go i obecnie żadnego nie posiadały. Wyjątkiem jest zbycie mieszkania lub domu jednorodzinnego nabytego w drodze dziedziczenia lub darowizny, jeżeli zbycie własności zostanie dokonane przed osiągnięciem pełnoletności. Taka osoba jest wtedy traktowana tak, jakby nigdy nie posiadała własnego M i może zgłosić się do programu, oczywiście po spełnieniu wszystkich jego warunków. Program jest też adresowany do osób mieszkających w Polsce albo poza Polską, jeżeli posiadają obywatelstwo polskie.
W jakich sytuacjach można nie otrzymać bezpiecznego kredytu 2 % i na co uważać?
Omawiając problemy na jakie można natknąć się wnioskując o Kredyt 2% warto omówić sytuację osób, które nie pozostają w związku małżeńskim.
Wymóg braku przekroczenia górnej granicy wieku oczywiście powoduje, że kredytu nie otrzymają osoby, które w dniu złożenia wniosku lub wcześniej skończą 45 lat. W przypadku osób tworzących wspólne gospodarstwo domowe, a więc wspólnie mieszkających (bez znaczenia, czy są małżeństwem), i posiadających jednocześnie co najmniej jedno wspólne dziecko będące pod ich władzą rodzicielską, wymóg wieku poniżej 45 lat nie musi dotyczyć dwóch osób, może być spełniony tylko w odniesieniu do jednej z nich. Jest tak gdy dwie te osoby będą wspólnie kredytobiorcami.
Kiedy taka osoba starsza niż 44 lata nie otrzyma bezpiecznego kredytu 2 procent, chociaż mieszka wspólnie z drugim kredytobiorcą, tj. drugim rodzicem wspólnego dziecka?
Odmowa kredytu dla takiej osoby nastąpi, kiedy przed dniem złożenia wniosku ustanie prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego z drugim kredytobiorcą, będącym osobą młodszą.
Zgodnie z art. 2 pkt 5 ustawy prowadzenie gospodarstwa domowego oznacza wspólne zamieszkanie albo małżonków, albo rodziców z co najmniej jednym wspólnym dzieckiem (w tym drugim wypadku niekoniecznie małżonków), jeżeli władza rodzicielska nad dzieckiem przysługuje dwóm rodzicom.
Wobec tego ustanie „prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego” może mieć miejsce nie tylko wtedy, gdy jeden z rodziców małoletniego dziecka wyprowadzi się z aktualnego miejsca zamieszkania.
Będzie tak również wtedy, gdy ustanie władza rodzicielska jednego z rodziców nad wspólnym dzieckiem (pamiętamy, że mówimy o sytuacji rodziców, którzy nie są małżeństwem). Teoretyczną „pułapką” jest sytuacja, w której rodzice chcieli złożyć wspólny wniosek o bezpieczny kredyt 2%, ale np. jeden dzień przed złożeniem wniosku uprawomocnił się wyrok sądowy pozbawiający jednego z nich władzy rodzicielskiej nad wspólnym dzieckiem. Jest to możliwe przykładowo, gdy taka sprawa sądowa została rozpoczęta zanim uchwalono ustawę dotyczącą kredytu 2%, a więc gdy nikt jeszcze nie myślał o takim kredycie.
Jeżeli jeden z rodziców jest w wieku 45 lat lub starszym, to po prawomocności takiego wyroku nie będzie stosowany wyjątek od zakazu, dopuszczający, żeby tylko jedno z rodziców było w wieku poniżej 45 lat, ponieważ po takim wyroku sądu w rozumieniu tej ustawy nie będą to już osoby prowadzące wspólne gospodarstwo domowe (władza rodzicielska będzie przysługiwać tylko jednej z tych osób). Teoretycznie jest więc możliwa sytuacja, w której rodzice walczący ze sobą w sądzie „zapomną się” i uniemożliwią sobie uzyskanie tego kredytu, dlatego, że w porę nie wycofają z sądu sprawy o pozbawienie jednego z nich władzy rodzicielskiej.
Osoby w konkubinacie poniżej 45 r.ż.
W innej sytuacji znajdują się osoby w konkubinacie, planujące powiększenie rodziny, mieszkające razem, w wieku poniżej 45 lat, z których jedno już posiada własność mieszkania.
Ograniczenia zawarte w ustawie powodują, że po urodzeniu wspólnego dziecka druga z tych osób nie zakupi na siebie mieszkania na bezpieczny kredyt 2%, ponieważ osoba „prowadząca z nią wspólne gospodarstwo domowe” byłaby już właścicielem swojej, nabytej wcześniej, nieruchomości mieszkalnej. Moment narodzin dziecka będzie początkiem „prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego” przed dwoje rodziców w rozumieniu omawianej ustawy, jeżeli mieszkają oni razem.
W celu uzyskania kredytu 2% należy wyprowadzić się i zamieszkać osobno, żeby nie tworzyć wspólnego gospodarstwa domowego z osobą już będącą właścicielem mieszkania. Należy tego dokonać przed narodzinami dziecka, i to z ostrożności na kilka miesięcy przed planowaną datą porodu, ponieważ dzień niespodziewanych narodzin wcześniaka byłby pierwszym dniem prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego. Wspólne prowadzenie gospodarstwa domowego – choćby przez jeden dzień – z drugim rodzicem wspólnego dziecka jest „czerwonym światłem” dla możliwości uzyskania kredytu 2%.
Przy takim zachowaniu – wyprowadzce i „oddzielnym” życiu – jeden z konkubentów otrzyma kredyt 2%, ponieważ jest traktowany jak samotny singiel, chociaż faktycznie nim nie jest. Fakt posiadania własności mieszkania przez jego partnerkę lub partnera oraz posiadania wspólnego dziecka nie ma znaczenia i nie stanowi przeszkody dla uzyskania kredytu, chociaż jest taką przeszkodą w przypadku rodziców dziecka mieszkających wspólnie, jeżeli jedno z nich posiada mieszkanie. Jedyne co różni te sytuacje to wspólne zamieszkiwanie lub brak wspólnego zamieszkiwania.
Generalnie, na procedury związane z kredytem najbardziej muszą uważać osoby żyjące wspólnie (małżonkowie lub konkubenci), czy nawet przypadkiem jedna z nich nie zostanie nagle właścicielem mieszkania, np. już po złożeniu wniosku o bezpieczny kredyt, ale jeszcze przed jego udzieleniem, odziedziczy mieszkanie, na co przecież nie ma wpływu (poza podjęciem decyzji o odrzuceniu spadku, ale z różnych względów taka decyzja nie jest oczywista ani łatwa do podjęcia, można chcieć przyjąć spadek). W takiej, możliwej przecież w życiu sytuacji, łatwiej „obejść” system będzie partnerom mieszkającym osobno, ponieważ nie będą musieli przejmować się jednym z warunków uzyskania wsparcia, jakim jest brak posiadania mieszkania przez drugą osobę, prowadzącą wspólne z kredytobiorcą gospodarstwo domowe.