W sierpniu Sąd Rejonowy w Bydgoszczy oddalił pozew o zapłatę ogromnych odsetek przeciwko poręczycielowi mikropożyczki. Sprawa obiegła media: emeryt z Warlubia poręczył znajomej spłatę 700 zł pożyczki, którą kobieta zaciągnęła na lichwiarskich warunkach. I choć spłaciła całą kwotę, zrobiła to z opóźnieniem. Procenty zaczęły galopować: komornik ściągnął już z obojga około 40 tys. zł, ale dług rósł nadal. Dopóki lichwy nie zatrzymała prokuratura.
Ta historia skłania do zachowania szczególnej ostrożności przy zawieraniu umów pożyczkowych. Konsumenci z różnych względów decydują się na pożyczkę od firm pozabankowych, przedkładając ich ofertę ponad ofertę banków. O wyborze może zdecydować już reklama takiej firmy, która w praktyce okazuje się nierzetelna i wprowadzająca w błąd.
Tymczasem ustawa o kredycie konsumenckim określa dokładnie, jakie informacje firma pożyczkowa musi przekazać potencjalnemu klientowi. Dotyczą one stopy oprocentowania kredytu (pożyczki), wszelkich opłat składających się na całkowity koszt kredytu, całkowitej kwoty kredytu, rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania, czasu obowiązywania umowy, całkowitej kwoty do zapłaty – na podstawie reprezentatywnego przykładu. Zdarza się jednak, że pożyczkodawcy stosują nieuczciwe praktyki rynkowe, prezentując informacje sugerujące, że ich umowy zostały uznane w raportach za jedne z najlepszych na rynku albo – dokonując przedruków reklam – zachęcają do zapoznania się z rzekomymi artykułami prasowymi dotyczącymi swoich produktów. Powszechne jest stosowanie haseł typu: „bez BIK”, „nie sprawdzamy BIK”, „pożyczki i chwilówki bez BIK”, „nie badamy zdolności kredytowej” czy też „także dla osób z komornikiem”. Używanie takich haseł sugeruje konsumentom bezwarunkowe udzielenie pożyczki bez względu na wynik oceny ryzyka kredytowego. A to na ogół nie jest prawdą.
Zakazane jest posługiwanie się hasłami sugerującymi uzyskanie pożyczki „bez prowizji i opłat wstępnych”, faktycznie pobieranych na etapie zawarcia umowy, czy też hasłami sugerującymi możliwość odzyskania poniesionych kosztów ubezpieczenia i odsetek w każdych okolicznościach. Niedopuszczalne jest posługiwanie się informacjami wskazującymi, że pożyczki udzielane są na podstawie ustawy – Prawo bankowe, jeśli firma bankiem nie jest. Nieuczciwe jest zamieszczanie informacji sugerujących, że oferowane pożyczki są najtańsze na rynku, są pożyczkami z najniższym oprocentowaniem lub jedynymi z obsługą w domu.
Niedozwolone jest wprowadzanie konsumentów w błąd poprzez prezentowanie uprawnień przysługujących im z mocy prawa jako cechy wyróżniającej ofertę przedsiębiorcy, np. uprawnienie do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni od jej zawarcia lub stosowanie w reklamach dotyczących pożyczki zabezpieczonej hipoteką haseł: „bez przenoszenia własności”, „bez wymeldowania”.
Przekaz reklamowy nie może wprowadzać w błąd, odwoływać się do danych nieprawdziwych ani pomijać istotnych danych. Jednak wszelkie zakazy i zapisy pozostaną bezużyteczne, jeśli potencjalni klienci – pożyczkobiorcy nie zachowają zdrowego rozsądku podczas zawierania umów pożyczkowych.
Niedozwolone jest wprowadzanie klienta w błąd, by nakłonić go do podpisania umowy o pożyczkę
Podstawa prawna
Art. 7 ust. 1 i 2, art. 8 ust. 1 ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. nr 126, poz. 715). Art. 4 ust. 1 i 2, art. 5 ust. 1 i 2 pkt 1, art. 6 ust. 1, ust. 3 pkt 1, ust. 4 pkt 2, art. 7 pkt 10 ustawy z 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz.U. nr 171, poz. 1206 ze zm.).