Energa-Operator przymierza się do budowy największego w Polsce magazynu energii. A to tylko pilotaż. O jej przechowywaniu myślą też inni gracze. To strategia, która może zwiększyć znaczenie sektora. Energa-Operator podpisała pod koniec kwietnia umowę na budowę w okolicach Pucka pierwszego w Polsce tzw. lokalnego obszaru bilansowania z wykorzystaniem magazynów energii.
Wykonawcą będzie konsorcjum, którego liderem jest Qumak, a koszt inwestycji to 8,2 mln zł. W ramach kontraktu ma być dostarczony, zamontowany i uruchomiony system magazynowania energii elektrycznej o mocy nominalnej nie mniejszej niż 750kW i pojemności 1500 kWh. Energia będzie magazynowana w bateriach litowo-jonowych (czyli podobnych, pomijając skalę wielkości, jak np. w laptopach). – To obecnie najkorzystniejszy, jeśli wziąć pod uwagę relację kosztów do efektów, sposób magazynowania energii. Większość dużych magazynów energii na świecie jest oparta właśnie na ogniwach litowo-jonowych – twierdzi Mieczysław Wrocławski, dyrektor w departamencie innowacji Energi-Operator.
Pojemność magazynów tworzonych przez Energę nie wydaje się imponująca – największy europejski magazyn energii ma pojemność kilkaset razy większą. Ten pod Puckiem wystarczy na zaopatrzenie przeciętnego gospodarstwa domowego przez około rok. Czy zatem gra jest warta świeczki? Gdańska firma nie ukrywa, że chodzi o pilotaż. – Musimy w tej mniejszej skali nauczyć się, jak bilansować energię i wytworzyć nową usługę systemową – podkreśla Wrocławski.
Nieprzypadkowy jest wybór miejsca. Okolice Pucka to obszar o zróżnicowanej produkcji i zróżnicowanym poborze energii. Z nadwyżkami produkcji energii z farm wiatrowych mamy do czynienia jesienią i wiosną, natomiast szczyt poboru przypada na okres urlopowy, kiedy na wybrzeże ściągają turyści – wyjaśnia przedstawiciel Energi-Operator.
Rosnący udział OZE w bilansie energetycznym nieco rozregulował system – energia wytworzona musi być odebrana, coraz większy udział niestabilnych źródeł, jak farmy wiatrowe i panele fotowoltaiczne, oraz mała elastyczność konwencjonalnych elektrowni (nie można ich szybko włączać i wyłączać) sprawiły, że kwestia magazynowania energii stała się na całym świecie tematem numer jeden.
– Energetyka niekonwencjonalna zapewnia energię, kiedy jest dużo wiatru i słońca. Oczywiście można to do pewnego stopnia przewidzieć, ale nie na tyle, by zagwarantować pewność dostaw, a to jest niezbędne dla stabilnego korzystania z energetyki – mówi Wojciech Jakóbik, ekspert Instytutu Jagiellońskiego.
Polskie koncerny starają się podążać za tym trendem. Oprócz magazynu tworzonego przez Energę-Operator pomysł na magazynowanie ma też PGE. Koncern wspólnie z Gaz Systemem pracuje nad projektem składowania energii z farm wiatrowych (PGE z 530 MW jest krajowym liderem wśród koncernów). Rok temu te firmy podpisały studium wykonalności instalacji. Magazynowanie energii będzie możliwe dzięki procesowi elektrolizy. Uzyskany w ten sposób wodór będzie tłoczony do sieci gazowej i dalej wykorzystywany jako zeroemisyjny nośnik energii. Wartość tego projektu ma sięgnąć 24 mln euro. Zakłada się budowę instalacji o mocy 20 MW. Technologią power-to-gas interesuje się też Lotos, który testową instalację do magazynowania energii chce zbudować we współpracy m.in. z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju.
Elektrolizę zamierza wykorzystywać również Tauron Wytwarzanie. Uzyskany w ten sposób wodór chce połączyć z emitowanym przez konwencjonalne źródła dwutlenkiem węgla i przekształcić w metan. Spółka chce w ten sposób upiec dwie, a nawet trzy pieczenie na jednym ogniu: zmagazynować energię z farm wiatrowych, zmniejszyć emisję CO2 i wykorzystać tlen powstający w tej reakcji jako produkt uboczny w innych procesach – np. zgazowania węgla. Trwające prace finansuje KIC InnoEnergy, organizacja wspierająca rozwój innowacji w sferze energetyki. Pierwsza instalacja ma powstać w 2017 r. Po roku zostanie przeprowadzona ocena biznesowa i ekonomiczna rezultatów. Obecnie trwa proces ochrony patentowej rozwiązania.
Nad magazynowaniem energii zastanawia się również krajowy operator – Polskie Sieci Elektroenergetyczne. Spółka rozważa budowę za 2 mln dol. we współpracy z japońską firmą Hitachi dwóch kontenerowych magazynów energii, każdy po 1 MW. Testy mają ruszyć w ciągu dwóch lat.
Obecnie najpopularniejszą formą magazynowania energii są – droższe – elektrownie szczytowo-pompowe. Technologia litowo-jonowa, mimo stosunkowo małej pojemności, wydaje się najtańsza i najefektywniejsza.
– Trzeba wykorzystywać wszystkie dostępne możliwości – podkreśla Mieczysław Wrocławski.
120 kWh taką pojemność ma obecnie największy w Polsce bank akumulatorów litowo-jonowych w farmie fotowoltaicznej na Podhalu
10 MWh to pojemność największego magazynu energii w Europie, który powstał w Wielkiej Brytanii
10 kWh taką wielkość może mieć oferowany przez Teslę domowy magazyn energii Powerwall. Będzie kosztował ok. 3,5 tys. dol.