Pracodawca, który przejmie inny zakład pracy, a wraz z nim pracowniczy program emerytalny, musi umożliwić uczestnictwo w nim także swoim podwładnym, którzy nie byli nim objęci.
Pracodawca prowadzi dwa pracownicze programy emerytalne (PPE). Jest to konsekwencją przejęcia przez niego zorganizowanych części przedsiębiorstwa dwóch innych pracodawców wraz z pracownikami, dla których utworzyli oni takie programy. Prowadząc PPE, pracodawca realizuje obowiązek zapewnienia przejętym pracownikom możliwości uczestnictwa w programie. Jednak poza nimi zatrudnia również inne osoby, które nie są uczestnikami PPE. Czy ci pracownicy, którzy nie zostali przejęci wraz z przejściem części zakładów pracy pracodawców, którzy prowadzili PPE dla swoich podwładnych, posiadają prawo uczestnictwa w programach prowadzonych przez ich pracodawcę?
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o pracowniczych programach emerytalnych (ustawa o PPE) prawo do uczestnictwa w PPE przysługuje pracownikowi, który jest zatrudniony u danego pracodawcy nie krócej niż 3 miesiące, chyba że umowa zakładowa stanowi inaczej.
Tylko staż pracy
Jak wskazuje art. 5 ust. 6 tego aktu, umowa zakładowa nie może przewidywać dla uczestnictwa pracowników w PPE żadnych innych warunków poza określonymi ustawą. Mogą w nim brać udział osoby zatrudnione w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę albo na podstawie umowy zawartej w wyniku powołania lub wyboru do organu reprezentującego osobę prawną, a także członkowie rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych (por. definicja pracownika z art. 2 pkt 2 ustawy).
Literalne brzmienie przepisów regulujących zasady uczestnictwa w PPE wskazuje, że wyłącznym warunkiem posiadania przez pracownika prawa uczestnictwa w PPE prowadzonym przez pracodawcę jest osiągnięcie określonego stażu pracy u tego pracodawcy. I tak, jeśli w umowie zakładowej zawartej w ramach PPE staż pracy uprawniający do przystąpienia do programu nie został inaczej określony, to dla uczestnictwa w nim niezbędne jest legitymowanie się przez pracownika zatrudnieniem u pracodawcy prowadzącego PPE co najmniej 3 miesiące. Natomiast w sytuacji, gdy umowa zakładowa wskazuje wymagany dla uzyskania prawa do uczestnictwa okres zatrudnienia, dla nabycia uprawnień do przystąpienia do PPE niezbędne jest legitymowanie się przez pracownika stażem w niej określonym.
Jednocześnie ustawodawca nie przewidział możliwości zastosowania jakiegokolwiek innego poza okresem zatrudnienia warunku limitującego prawo uczestnictwa w PPE. Jednoznacznie wynika to z art. 5 ust. 6 ustawy o PPE, zgodnie z którym nie można przewidywać dla uczestnictwa pracowników w PPE żadnych innych warunków poza określonymi ustawą. Dodatkowo zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy o PPE umowa zakładowa stanowi akt, w którym powinny zostać określone warunki przystępowania do PPE. Tym samym bezpodstawne i nieuprawnione jest stosowanie warunków przystępowania do PPE nie wynikających z treści tej umowy.
Wolno nawet wybierać
Mając na uwadze ustawową definicję pracownika oraz art. 7 ust. 4 ustawy o PPE, należy uznać, że prawo do uczestnictwa w PPE nie jest również ograniczone przez ustawodawcę wyłącznie do pracowników objętych programem w zakładzie pracy, którego część została przejęta. Z art. 7 ust. 4 wynika, że w razie przejścia zorganizowanej części zakładu pracy, w którym było prowadzone PPE, nowy pracodawca wchodzi w prawa i obowiązki wynikające z umowy zakładowej. W konsekwencji jest on zobowiązany prowadzić PPE dla przejętych pracowników na warunkach wynikających z umowy. Brak jest przy tym podstaw do ograniczenia dostępności PPE wyłącznie do tych zatrudnionych.
Odnosząc to do opisanego na wstępie przypadku, nie można więc twierdzić, że pracownicy, którzy nie zostali przejęci wraz z częścią zakładów pracy pracodawców, którzy prowadzili PPE, nie posiadają prawa uczestnictwa w programach prowadzonych przez ich pracodawcę, jeśli tylko spełniają warunek dotyczący wymaganego dla przystąpienia do programu okresu zatrudnienia u tego pracodawcy. Nie można uznać, że takie uprawnienie do ograniczenia prawa uczestnictwa pracowników w PPE wynika z faktu, iż prowadzenie przez pracodawcę programów ma na celu wyłącznie zapewnienie przejętym pracownikom udziału w PPE na zasadach obowiązujących u poprzednich pracodawców. Tym samym wszyscy pracownicy mają prawo uczestnictwa w PPE prowadzonych przez pracodawcę, o ile posiadają odpowiedni zakładowy staż pracy. Co więcej, jeśli spełniają warunki uczestnictwa w obydwu PPE, mogą wybrać, do którego z nich przystąpią.
Ważne
Pracodawca nie może ograniczyć pracowniczego programu emerytalnego tylko do nowo przejętych pracowników
Podstawa prawna
Art. 2 pkt 2, art. 5 ust. 1 i 6, art. 7 ust. 4, art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 710).