Oszczędności zgromadzone w pracowniczym planie kapitałowym najkorzystniej wypłacić po ukończeniu 60 lat, bo nie wiąże się to z koniecznością zwrotu wpłat i dopłat otrzymanych od państwa. Czy obowiązuje wtedy także zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatku Belki)?

Tak, ale by nie powstał obowiązek zapłaty tej daniny, muszą być spełnione warunki określone w ustawie z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (t.j. Dz.U. 2020 poz. 1342; dalej: ustawa o PPK).
Podatku dochodowego od zysków kapitałowych nie zapłaci uczestnik programu, który 25 proc. środków wypłaci jednorazowo (bądź w ratach), a pozostałą część w co najmniej 120-miesięcznych ratach. Wynika to z art. 21 ust. 1 pkt 58c lit. b ustawy o PIT. Podobnie będzie, jeśli zwiększy liczbę rat (np. będzie wypłacał pieniądze nie przez 10, a przez 15 lat) albo gdy zdecyduje się całość wypłacać w co najmniej 120-miesięcznych ratach.
Decyzja uczestnika PPK, aby pieniądze wypłacić w mniejszej liczbie rat niż 120, będzie wiązać się z zapłatą podatku Belki. Dochód z tytułu wypłaty stanowi kwota przychodu z odkupienia jednostek uczestnictwa lub umorzenia jednostek rozrachunkowych pomniejszona o wydatki na nabycie odkupionych jednostek uczestnictwa lub wpłaty na umorzone jednostki rozrachunkowe, z których dokonano wypłaty. Przychód z tytułu wypłaty stanowią otrzymane lub postawione uczestnikowi do dyspozycji środki pieniężne. Tak więc dochód do opodatkowania określany jest dla każdej z rat wypłaty. Od niego pobierany jest zryczałtowany podatek dochodowy.
Powstaje pytanie, jak będzie się kształtować obowiązek podatkowy w przypadku podjęcia przez uczestnika – już w trakcie korzystania z oszczędności – decyzji o zmianie liczby rat? Załóżmy, że uczestnik PPK, który po ukończeniu 60. roku życia zdecydował, że chce wypłacić pieniądze w 20 miesięcznych ratach (co oczywiście wiąże się z obowiązkiem zapłaty podatku Belki), ale po 10 miesiącach postanowił dalszą wypłatę rozłożyć na więcej rat – tak, aby tego podatku nie płacić.
Ustawa o PPK nie zastrzega czasu, w którym może zostać dokonana zmiana zadeklarowanej liczby rat. Należy więc przyjąć, że może nastąpić w trakcie całego okresu wypłat ratalnych (taka zmiana nie jest dopuszczalna tylko wtedy, gdy po zadeklarowaniu, że wypłata środków ma trwać co najmniej 10 lat, uczestnik chciałby skrócić ten okres tak, aby wypłata trwała krócej niż 10 lat).
Jeśli chodzi o obowiązek podatkowy, należy przyjąć, że gdy uczestnik PPK, który wystąpił najpierw o wypłatę środków zgromadzonych na rachunku PPK w mniejszej liczbie miesięcznych rat niż 120, a następnie po rozpoczęciu wypłat dokonał zmiany zadeklarowanej liczby rat, w wyniku której łączna ich liczba (czyli liczba rat już wypłaconych oraz zadeklarowanych po zmianie) wynosi co najmniej 120, zapłaci podatek tylko od rat wypłaconych przed zmianą. Oznacza to, że dochody od wypłaconych środków przed zmianą liczby zadeklarowanych rat będą podlegały opodatkowaniu, zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 11b i ust. 13 ustawy PIT (w przykładzie podanym w pytaniu – 10 miesięcznych rat), a dochody z wypłat dokonanych po zmianie liczby zadeklarowanych rat będą zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 58c lit. b ustawy PIT (w przykładzie podanym w pytaniu – 110 miesięcznych rat).