Nasi obywatele mogą odkładać na przyszłe świadczenia we wszystkich państwach Unii Europejskiej. Mogą więc otrzymywać pieniądze nawet z kilku systemów. Nie wszędzie jednak obowiązuje ten sam wiek emerytalny.

Czy pracownik czeskiej firmy straci część emerytury?

Dekarz zatrudniony przez polską centralę handlu zagranicznego wyjechał na kontrakt do Czechosłowacji. Po jego zakończeniu Polak otrzymał pracę już w Czechach, którą kontynuował także po wejściu tego kraju do Unii Europejskiej. Czy teraz, ubiegając się o czeską i polską emeryturę, straci na zmianie przepisów?

Rozporządzenia wspólnotowe z zakresu koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego państw członkowskich zastąpiły z chwilą przystąpienia Polski do UE dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym. W tym konkretnym przypadku chodzi o umowę z 5 kwietnia 1948 r. pomiędzy Rzecząpospolitą Polską i Republiką Czechosłowacką o ubezpieczeniu społecznym (Dz.U. z 1949 r. nr 6, poz. 34). Zmiana ta wynika z tego, że w Polsce i Czechach obowiązują wspólnotowe przepisy prawne, stanowiące podstawę koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego państw członkowskich. Podstawowym aktem prawnym regulującym wspólnotową koordynację systemów zabezpieczenia społecznego jest traktat z 25 marca 1957 r. ustanawiający Wspólnotę Europejską, wiążący dla wszystkich państw będących członkami Unii Europejskiej. Postanowienia traktatu nakazują wprowadzenie na obszarze UE koordynacji krajowych systemów zabezpieczenia społecznego. Na tej podstawie wydano dwa rozporządzenia wspólnotowe. Pierwsze to rozporządzenie Rady 1408/71/EWG z 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników, osób pracujących na własny rachunek i członków ich rodzin przemieszczających się w obrębie Wspólnoty (Dz.Urz. WE L 149 z 5 lipca 1971 r. ze zm.). Drugie rozporządzenie Rady 574/72/ EWG z 21 marca 1972 r. w sprawie wykonywania rozporządzenia Rady 1408/71/EWG w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników, osób pracujących na własny rachunek i członków ich rodzin przemieszczających się w obrębie Wspólnoty (Dz.Urz. WE L 74 z 27 marca 1972 r. ze zm.). Oznacza to, że osoba, która podlegała ubezpieczeniu społecznemu w Czechach, ma prawo do świadczenia z tamtego systemu emerytalnego.
Podstawa prawna
Art. 1–13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. UE L nr 166 z 30.04.2004 r. ze zm.).

Czy ubezpieczyciel zachowa dokumentację

Od maja 2004 r. polski kierowca pracuje za granicą. Firmy unijne opłacają za niego składki, ale on nigdy nie występował o przekazanie mu kopii wpłat. Czy się musi martwić o potwierdzenia składek?
Przepisy UE dotyczące emerytur gwarantują, że w każdym państwie członkowskim, w którym dana osoba była ubezpieczona, przechowuje się jej historię przebiegu ubezpieczenia do czasu osiągnięcia przez nią wieku emerytalnego. Innymi słowy, wpłacone składki nie są przekazywane do innego państwa członkowskiego, ani nie są wypłacane tej osobie, kiedy przestaje być w tym państwie członkowskim ubezpieczona.
Podstawa prawna
Art. 1–13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. UE L nr 166 z 30.04.2004 r. ze zm.).

Czy miejsce zamieszkania ma wpływ na wypłatę

Fryzjerka od 1989 r. pracuje w różnych krajach UE. Chce jednak na starość zamieszkać we Włoszech, gdzie początkowo pracowała. Czy straci prawo do emerytury z innych krajów?
Wysokość emerytury będzie obliczana zgodnie z ustawodawstwem danego państwa członkowskiego w dokładnie taki sam sposób, jak w przypadku wszystkich obywateli tego państwa. Nie ma znaczenia, czy dana osoba mieszka w tym kraju w chwili osiągnięcia wieku emerytalnego, czy też nie. Co więcej, raz przyznane świadczenie będzie wypłacane niezależnie od miejsca pobytu lub zamieszkania na terytorium UE, Islandii, Liechtensteinu, Norwegii lub Szwajcarii, bez żadnych potrąceń, zmian ani zawieszeń.
Podstawa prawna
Art. 1–13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. UE L nr 166 z 30.04.2004 r. ze zm.).

Czy budowlaniec w Niemczech musi płacić w Polsce

Absolwent polskiej szkoły technicznej wyjechał do pracy do Niemiec. Biegła znajomość języka obcego spowodowała, że po okresie próbnym właściciel firmy budowlanej zatrudnił go na stałe. W Niemczech opłacane są za niego składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy o pracę. Czy taka osoba będzie musiała dodatkowo opłacać składki w Polsce, żeby w przyszłości otrzymać emeryturę?
Obywatel polski, który wykonuje pracę najemną w Niemczech, tam opłaca składki. Systemy zabezpieczenia społecznego państw członkowskich UE podlegają koordynacji na zasadach określonych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Osoba, do której stosuje się to rozporządzenie, podlega ustawodawstwu z zakresu zabezpieczenia społecznego tylko jednego państwa członkowskiego. Nie jest zatem możliwe, aby obywatel polski jednocześnie podlegał niemieckiemu i polskiemu ustawodawstwu. Zgodnie z art. 13 ust. 3 wskazanego rozporządzenia osoba, która normalnie wykonuje pracę najemną w różnych państwach członkowskich UE, podlega ustawodawstwu tego kraju, w którym wykonuje swą pracę najemną. Przy czym unijne ustawodawstwo określa, że za osoby wykonujące pracę najemną uważa się zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Jeżeli obywatel polski jest zatrudniony na takiej podstawie w Niemczech, to podlega on niemieckiemu ustawodawstwu z zakresu zabezpieczenia społecznego. Tam też rozpoczyna gromadzenie stażu ubezpieczeniowego niezbędnego do uzyskania w przyszłości emerytury.
Podstawa prawna
Art. 1 lit. l, art. 11 ust. 1 oraz art. 13 ust. 3 i 5 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. UE L nr 166 z 30.04.2004 r. ze zm.).

Czy każdy kraj zapłaci własną emeryturę

Kucharz przez 10 lat pracował w jednym kraju UE. Po zdobyciu wysokiej lokaty na konkursie zawodowym wyjechał do pracy do kolejnego, gdzie był zatrudniony na podstawie umowy o pracę przez 20 lat. Teraz pracuje w trzecim kraju, gdzie podpisał umowę o pracę na pięć lat. Czy jeśli ukończy wiek uprawniający go do otrzymania emerytury, otrzyma kilka świadczeń?
Każde państwo członkowskie, w którym dana osoba była ubezpieczona, będzie musiało wypłacać jej emeryturę po osiągnięciu wieku emerytalnego. Jeśli ktoś pracował w trzech państwach członkowskich, po osiągnięciu wieku emerytalnego będzie otrzymywać trzy oddzielne świadczenia. Ich kwoty będą odpowiadać długości okresu ubezpieczenia w konkretnym państwie. Zasady te gwarantują, że nikt nie znajdzie się w niekorzystnej sytuacji z powodu pracy w kilku krajach: żadne składki nie przepadną, nabyte prawa będą chronione i każde państwo członkowskie wypłaci emeryturę odpowiadającą osiągniętym w nim okresom ubezpieczenia. W tym konkretnym przypadku pierwszy kraj obliczy mu emeryturę, do jakiej miałby prawo po 35 latach ubezpieczenia. Ale będzie wypłacać kwotę odpowiadającą faktycznemu okresowi ubezpieczenia, tj. 10/35 tej kwoty. Podobnie w przypadku drugiego kraju, który wypłaci 20/35 kwoty, do której osoba ta byłaby uprawniona w tym kraju po 35 latach ubezpieczenia. Kraj, gdzie obecnie pracuje, przekaże mu 5/35 kwoty, do której miałaby prawo po 35 latach ubezpieczenia w tym kraju.
Podstawa prawna
Art. 1–13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. UE L nr 166 z 30.04.2004 r. ze zm.).

Czy wniosek musi być złożony w Polsce

Pielęgniarka zajmująca się starszymi osobami już dziesięć lat pracuje poza granicami Polski. W zależności od kraju pracuje albo na umowę o pracę, albo prowadzi własną działalność gospodarczą. Teraz mieszka w Niemczech i zbliża się do powszechnego wieku emerytalnego. Czy musi złożyć wniosek o świadczenie emerytalne do ZUS?
Osoby, które były pracownikami najemnymi lub prowadziły działalność na własny rachunek w kilku państwach członkowskich, mogą mieć trudności z określeniem kraju, do którego powinny złożyć wnioski o przyznanie emerytury. Z zasady można złożyć je w instytucji państwa członkowskiego, w którym dana osoba mieszka, jeżeli była ona tam ubezpieczona. Instytucja w państwie zamieszkania przekaże wniosek właściwej instytucji, a data pierwotnego wniosku będzie uznana za datę złożenia go we właściwej instytucji. Takie rozwiązanie leży w interesie zainteresowanej osoby, ponieważ zwykle najprościej i najwygodniej jest złożyć dokument w państwie zamieszkania. Na zakończenie podstępowania instytucja, która przyjęła wniosek, przesyła zainteresowanej osobie podsumowanie tych decyzji. Musi ono zawierać zestawienie decyzji wydanych w każdym państwie członkowskim. Dzięki temu można się dowiedzieć, w jaki sposób instytucje uwzględniły różne okresy ubezpieczenia oraz, na przykład, czy w niektórych okresach ubezpieczeń wystąpiły przerwy lub czy występuje pokrywanie się niektórych okresów.
Podstawa prawna
Art. 1–13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. UE L nr 166 z 30.04.2004 r. ze zm.).

Czy emerytura będzie przyznana w innym wieku

Polski lekarz pracuje od kilku lat w różnych krajach UE. Czy data jej przyznania będzie zależeć od przepisów obowiązujących w danym kraju?
Zasady koordynacji systemów emerytalnych nie oznaczają, że w każdym kraju obowiązują takie same zasady przechodzenia na emeryturę. Trzeba pamiętać, że systemy zabezpieczenia społecznego państw członkowskich nie są zharmonizowane i dlatego wiek emerytalny może się w nich różnić. Dla osoby, która uzyska prawo do emerytury w więcej niż jednym państwie członkowskim, oznacza to, że może w jednym kraju osiągnąć wiek emerytalny, mając już 60 lat, ale w innym musieć czekać do ukończenia 65. roku życia.
Podstawa prawna
Art. 1–13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. UE L nr 166 z 30.04.2004 r. ze zm.).