Osoba, która pobierała świadczenia emerytalne jednocześnie w Polsce i innym kraju członkowskim Unii Europejskiej, nie musi zwracać wcześniej otrzymanych należności.
Europejski Trybunał Sprawiedliwości wydał wczoraj wyrok w sprawie Janiny Wencel przeciwko ZUS w Białymstoku. Sprawa została zainicjowana odesłaniem prejudycjalnym Sądu Apelacyjnego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku.
Ten wystąpił o wykładnię przepisów unijnych dotyczących stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i członków ich rodzin przemieszczających się na terenie Wspólnoty.
Sprawa dotyczyła Polki, która w 1975 r. osiedliła się w Niemczech. Tam mieszkał jej mąż zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Zainteresowana była zameldowana jednocześnie w Polsce i w Niemczech. W 1990 r. nabyła prawo do polskiej emerytury. Od czasu śmierci męża w 2008 r. niemiecka instytucja ubezpieczeniowa wypłacała jej rentę wdowią, przyznaną m.in. z powodu zamieszkiwania w Niemczech.
W 2009 r. ZUS dowiedział się, że zainteresowana mieszka w Polsce. Na tej podstawie wydał decyzję zabierającą jej prawo do emerytury oraz nakazującą zwrot świadczenia nienależnie pobranego za okres ostatnich trzech lat. Sprawa trafiła do sądu. Trybunał po jej zbadaniu uznał jednak, że żadna instytucja państwa członkowskiego nie może odebrać z mocą wsteczną prawa do emerytury. Nie może także żądać jej zwrotu z powodu równoległego pobierania renty rodzinnej w innym państwie UE. Uznano jednak, że wysokość emerytury otrzymywanej w jednym z krajów Wspólnoty może zostać zmniejszona do kwoty świadczeń pobieranych w innym państwie UE.
Jednocześnie sędziowie zwrócili uwagę, że przepisy unijne nie przeszkadzają w wydaniu decyzji o zmniejszeniu kwoty emerytury pobieranej w pierwszym państwie członkowskim o świadczenia uzyskiwane w innym kraju. Trybunał zwrócił jednak uwagę, że zwrot pieniędzy nie może postawić ubezpieczonego w sytuacji mniej korzystnej niż osobę, której sytuacja nie zawiera żadnego elementu transgranicznego.
– To ważny wyrok dla polskich ubezpieczonych, którzy nadal są zaskakiwani decyzjami ZUS – zauważa Karolina Miara, adwokat z Warszawy.
ORZECZNICTWO
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 16 maja 2013 r., sygn. akt C-589/10.