Osoby, które w sądzie I instancji przegrały sprawę o zawieszenie emerytury, teraz muszą czekać na rozprawę przed sądem apelacyjnym. Emeryt sam jednak musi złożyć wniosek o wypłatę wstrzymanego świadczenia.
Trybunał Konstytucyjny (wyrok z 13 listopada 2012 r., sygn. akt K 2/12) orzekł, że wprowadzenie obowiązku rozwiązania stosunku pracy wobec osób, które nabyły prawo do emerytury bez konieczności zwalniania się z pracy, jest niezgodne z ustawą zasadniczą. Jakie to ma konsekwencje w praktyce? O odpowiedź poprosiliśmy ekspertów.
Wypłata emerytury
Od 1 października 2011 r. ZUS zawiesił wypłatę emerytury. Kiedy organ rentowy wznowi wypłatę następnych świadczeń?
Paweł Pelc, radca prawny, wiceprezes Agencji Ratingu Społecznego: Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) świadczenia wypłaca się, poczynając od dnia powstania prawa do nich, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Na podstawie art. 135 ust. 1 tej ustawy w razie ustania przyczyny powodującej wstrzymanie świadczenia wypłatę wznawia się od miesiąca, gdy taka bariera zniknęła, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie płatności lub wydano z urzędu decyzję w tej sprawie. Artykuł 116 ust. 1 określa, że postępowanie w sprawach o świadczenia wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że ustawa stanowi inaczej. Wniosek ten powinien być złożony niezwłocznie po opublikowaniu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w Dzienniku Ustaw, gdyż ZUS wznawia wypłatę nie wcześniej niż od miesiąca, w którym złożono wniosek o wznowienie wypłaty.
Czekając na rozprawę apelacyjną
Ubezpieczona nie zwolniła się z pracy, więc ZUS wstrzymał wypłatę emerytury. Sprawa trafiła do sądu, którą uprawniony przegrał w I instancji. Sędziowie uznali, że ZUS nie zabrał emerytury, tylko zawiesił jej wypłatę. Obecnie na rozpatrzenie czeka apelacja.
Przemysław Stobiński, radca prawny CMS Cameron McKenna Dariusz Greszta: Zgodnie z art. 190 ust. 3 konstytucji orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego oddziałują na wszystkie toczące się w chwili ogłoszenia postępowania sądowe i administracyjne. Zatem sąd apelacyjny powinien z urzędu wziąć pod uwagę orzeczenie TK i uwzględnić apelację czytelniczki, uchylając decyzję ZUS o zawieszeniu emerytury. W przypadku negatywnych orzeczeń trybunału sąd ma bowiem obowiązek uwzględnić ich moc obowiązującą w momencie orzekania, a zatem powinien orzec z pominięciem zakwestionowanego przepisu, mimo że ten obowiązywał w momencie wydania spornej decyzji. Orzeczenie TK wchodzi bowiem w życie z dniem jego opublikowania w Dzienniku Ustaw i z tym dniem niekonstytucyjny przepis traci moc obowiązującą, a więc nie może być już stosowany przez sąd. Dotyczy to również spraw wszczętych przed dniem ogłoszenia orzeczenia i nierozstrzygniętych prawomocnie do tego dnia.
Zaległe emerytury
ZUS zawiesił emeryturę w październiku 2011 r. Jak odzyskać zaległe pieniądze?
Paweł Pelc: Pierwszym krokiem powinno być złożenie do ZUS dodatkowego wniosku o wypłatę zaległych emerytur. Należy to zrobić po opublikowaniu orzeczenia TK w Dzienniku Ustaw, nie było bowiem zgodnej z konstytucją podstawy do ich wstrzymania. Zatem świadczenie jest należne. Dopiero w przypadku odmowy ze strony ZUS uregulowania zaległych płatności emeryt może wystąpić na drogę sądową. Uprawniony ma trzy lata na wystąpienie do ZUS z roszczeniem o wypłatę zawieszonej emerytury. Po tym okresie ulegają one przedawnieniu.
Odsetki za zaległe emerytury
Jeśli ubezpieczony zalega z zapłatą składek, to musi płacić karne odsetki. Czy ZUS wypłaci odsetki za cały okres zawieszenia emerytury?
Przemysław Stobiński: Kwestię ich wypłaty reguluje art. 85 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.). Zgodnie z nim ZUS obowiązany jest do wypłaty odsetek od spóźnionego świadczenia, jeżeli opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność. Dlatego i w tym przypadku organ rentowy może odmówić wypłaty odsetek, powołując się na brak odpowiedzialności za wstrzymanie wypłaty emerytury na podstawie obowiązującego przepisu prawa. Pozostaje więc droga sądowa. Nie wiadomo jeszcze, jak w tym przypadku będą orzekać sądy.
