Wyjaśnienie Departamentu Prawnego Państwowej Inspekcji pracy
GNP-426-4560-33-1/12/PE/RP
W odpowiedzi na pismo dotyczące emerytur pomostowych, uprzejmie informuję.
Zgodnie z art. 12 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. z 2012r. poz. 404 z późn. zm.) w postępowaniu przed organami Państwowej Inspekcji Pracy w sprawach nieuregulowanych w ustawie bądź przepisach wydanych na jej podstawie albo w przepisach szczególnych stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.)
Ww. przepisy stosuje się również w postępowaniu w sprawach nakazania wpisania pracownika do ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Zatem zastosowanie w tych sprawach ma art. 105 k.p.a. Przepis ten stanowi, że gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe w całości albo w części, organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania odpowiednio w całości albo w części. Art. 105 § 2 k.p.a. stanowi, że organ administracji publicznej może umorzyć postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym.
Należy wyjaśnić, że ww. przepis będzie miał zastosowanie w każdej sytuacji gdy postępowanie stanie się bezprzedmiotowe po jego wszczęciu - np. w sytuacji wpisania skarżącego pracownika do ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, za których jest przewidziany obowiązek opłacania składek na FEP przed wydaniem decyzji w sprawie nakazania wpisania.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 29 września 2011 r. sygn. akt II SA/Po 545/11 wyjaśnił, że organy inspekcji pracy - otrzymawszy skargę pracownika złożoną w oparciu o art. 41 ust. 6 ustawy o emeryturach pomostowych - obowiązane są wszcząć postępowanie kontrolne na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 9a ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy. Postępowanie to może zakończyć się wydaniem nakazu wpisania do ewidencji na podstawie art. 11a ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, jeżeli dane stanowisko pracy zostało przez samego pracodawcę zaliczone do wykazu stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, a pomimo to pracownik - spełniający wszystkie warunki do objęcia go obowiązkiem opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych - nie został wciągnięty do ewidencji. Nadto nakaz może być wydany w sytuacji, jeżeli w wyniku decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (art. 38 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) ustalone zostanie, że pracownik zatrudniony na danym stanowisku spełnia warunki do objęcia go obowiązkiem uiszczania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych.
Natomiast w przypadku, gdy stanowisko, na którym zatrudniony jest pracownik, nie zostało zaliczone przez pracodawcę albo uprawniony organ do stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, organ Państwowej Inspekcji Pracy obowiązany jest umorzyć postępowanie jako bezprzedmiotowe. W postępowaniu kontrolnym zainicjowanym przez pracownika skargą na pracodawcę inspekcja nie może bowiem rozstrzygać o charakterze jego pracy i przesądzać o okolicznościach decydujących o objęciu pracownika obowiązkami wynikającymi z przepisów emerytalnych.
Z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 kwietnia 2011r. I OSK 1969/10 wynika, że w przypadku gdy pracownik wniesie skargę na nie ujęcie przez pracodawcę stanowiska pracy na którym pracował w rejestrze stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wszczęte postępowanie należy również umorzyć na podstawie art. 105 k.p.a.