Nie wszyscy pracujący Polacy mieszkający poza terytorium UE muszą rozwiązywać stosunek pracy z zagraniczną firmą, żeby dostać świadczenie z ZUS. Obowiązek taki mają osoby przebywające w USA, nie dotyczy on jednak już mieszkańców Australii.
Część osób ubiegających się o emeryturę w Polsce, które mieszkają w Stanach Zjednoczonych lub Australii, ma problem, jak udowodnić, że to świadczenie im się faktycznie należy. Nie są one pewne, czy muszą zwolnić się z pracy u swojego dotychczasowego pracodawcy oraz jakie dokumenty przesłać do ZUS, jeżeli same w tych krajach prowadzą firmę.

Bez względu na dochód

Wymóg rozwiązania umowy o pracę zawartej przed przyznaniem emerytury w celu podjęcia wypłaty tego świadczenia został wprowadzony 1 stycznia 2011 r. Jest o nim mowa w art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z powyższym artykułem prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał pracę bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, tj. ustalonym w decyzji organu rentowego.
Oznacza to, że organ rentowy zawiesi wypłatę emerytury od dnia jej przyznania osobie, która nabyła prawo do świadczenia po 31 grudnia 2010 r. i nie rozwiązała stosunku pracy zawartego przed nabyciem prawa do niego. Z kolei w przypadku emerytur przyznanych w 2010 roku i w latach wcześniejszych ZUS wstrzymywał ich wypłatę od 1 października 2011 r., jeżeli świadczeniobiorca kontynuujący zatrudnienie bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, nie rozwiązał tego stosunku pracy do 30 września 2011 r.

Decydująca umowa

Zasady dotyczące zawieszania prawa do emerytury w związku z kontynuowaniem stosunku pracy dotyczą także osób, które mieszkają w Stanach Zjednoczonych Ameryki i ubiegają się o świadczenie emerytalne z ZUS. Wynika to z uregulowań zawartych w umowie o zabezpieczeniu społecznym między Rzecząpospolitą Polską a Stanami Zjednoczonymi z 2 kwietnia 2008 r. Jej postanowienia precyzują bowiem, że wszelkie zdarzenia mające wpływ na prawo, zmniejszenie, zawieszenie lub wysokość świadczeń, które miały miejsce na terytorium jednej strony, są uwzględniane tak, jakby miały miejsce na terytorium drugiej.
Dlatego też osoby, które nawiązały stosunek pracy w USA przed dniem nabycia prawa do emerytury i nadal pozostają w tym zatrudnieniu, w celu wypłaty emerytury z ZUS powinny rozwiązać stosunek pracy z pracodawcą w Stanach Zjednoczonych i przesłać do organu rentowego, który wypłaca emeryturę, dokument to potwierdzający. Może to być świadectwo pracy lub zaświadczenie wystawione przez pracodawcę.



Na prośbę pracownika

Zasadniczo pracodawcy w USA – zgodnie z amerykańskim ustawodawstwem – nie wystawiają pracownikom zaświadczeń potwierdzających rozwiązanie stosunku pracy, jednak w większości przypadków zaświadczenie takie jest wystawiane na prośbę pracownika.
W sytuacji jednak gdy zakład pracy w USA odmówi wydania zaświadczenia potwierdzającego zatrudnienie, osoba ubiegająca się o emeryturę z Polsce może przedłożyć w organie rentowym ZUS ostatni pay stub (pasek z wyszczególnieniem zarobków itd.), z którego wynika zakończenie zatrudnienia.
Odnosząc się do osób zainteresowanych uzyskaniem emerytury z ZUS, które mieszkają w Australii, należy zauważyć, iż w celu podjęcia wypłaty świadczenia osoby te nie muszą rozwiązywać stosunku pracy nawiązanego w Australii. Na gruncie postanowień umowy między Rzecząpospolitą Polską a Australią o zabezpieczeniu społecznym z 7 października 2009 r. nie znajduje zastosowania przepis art. 103 a ustawy emerytalnej. Australijski system objęty zakresem przedmiotowym umowy oparty jest na pobycie na terytorium tego państwa i nie koresponduje z polskim systemem ubezpieczeń społecznych opartym na aktywności zawodowej.
Z kolei osoby prowadzące własną działalność gospodarczą (bez względu na to, czy jest ona prowadzona w Polsce, w USA, Australii, czy innym kraju) w celu podjęcia wypłaty emerytury z FUS nie muszą zaprzestać prowadzenia tej działalności, ponieważ konieczność rozwiązania stosunku pracy w celu podjęcia wypłaty świadczenia dotyczy wyłącznie pracowników, tj. osób będących w stosunku pracy.
Osoby, które nawiązały stosunek pracy w USA przed dniem nabycia prawa do emerytury i nadal pozostają w tym zatrudnieniu, w celu jej wypłaty przez ZUS powinny rozwiązać stosunek pracy z pracodawcą w Stanach Zjednoczonych i przesłać do organu rentowego, który wypłaca świadczenie, dokument to potwierdzający. Może to być świadectwo pracy lub zaświadczenie wystawione przez pracodawcę