Tego dnia wchodzi w życie część nowych wymogów dotyczących przechowywania śmieci. Chodzi m.in. o przepisy określające zasady znakowania pojemników z niebezpiecznymi resztkami.

Już za niespełna dwa tygodnie, od 1 stycznia 2021 r., przedsiębiorcy muszą zacząć stosować nowe rozporządzenie ministra klimatu z 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowych wymagań dla magazynowania odpadów (Dz.U. z 2020 r. poz. 1742). Zapoznać się z przepisami powinni praktycznie wszyscy wytwarzający odpady oraz zajmujący się np. ich zbieraniem czy przetwarzaniem. Część z firm po lekturze przepisów odetchnie z ulgą, bo dowie się, że przepisy ich jednak nie dotyczą, [ramka] ale dla tysięcy firm to najwyższy czas, by sprawdzić, czy zdołały wszystko dostosować do obowiązujących od przyszłego roku wymogów, a z czym mogą jeszcze poczekać.

Kto zwolniony

Dostosować się do wymogów rozporządzenia nie muszą:
• Firmy wytwarzające odpady komunalne na terenie swoich nieruchomości (niezależnie, czy to jest własność, dzierżawa, czy np. tylko użytkowanie). Jeśli podmiot wytwarza tylko takie, to regulacjom nie podlega. Chodzi najczęściej o najmniejsze firmy prowadzące np. działalność biurową czy usługi o charakterze niematerialnym i niewytwarzające odpadów niebezpiecznych (dla tych, którzy je wytwarzają, jest zwolnienie opisane w następnym punkcie).
• Zwolnieni z prowadzenia ewidencji odpadów na podstawie rozporządzenia z 30 grudnia 2019 r. w sprawie rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji (Dz.U. poz. 2531) – dla poszczególnych odpadów są w nim określone konkretne ilości, które nie podlegają ewidencjonowaniu, dzięki czemu np. odetchną drobniejsi wytwórcy odpadów opakowaniowych czy organicznych, wyrzucający resztki metali czy np. rtęciowe baterie, niektóre zużyte części urządzeń (generalnie z tego zwolnienia korzystają np. zakłady krawieckie, fryzjerskie czy kosmetyczne, ale jeżeli np. u kosmetyczki pojawiają się odpady medyczne – ewidencję jednak prowadzić musi).
• Wytwarzający odpady niebezpieczne do 100 kg rocznie (np. pozostałości farb, smarów, lakierów, rozpuszczalników) i inne niż niebezpieczne do 5 ton rocznie (np. resztki opakowań, plastików, tekstyliów czy np. kory i drewna), którzy są zwolnieni z prowadzenia ewidencji odpadów. Są wśród nich np. mniejsze zakłady usługowe bądź przemysłowe, np. wytwarzające pewne ilości przepracowanych olejów czy smarów.
• Rolnicy mający gospodarstwa do 75 ha.
• Przedsiębiorcy przekazujący swoje pojazdy do stacji demontażu.
• Prowadzący nieprofesjonalne zbiórki odpadów, np. zbierający nakrętki plastikowe, baterie, leki i opakowania po nich (apteki), prowadzący zbiórki w szkołach czy urzędach.
• Magazynujący niezanieczyszczoną glebę lub ziemię.
• Prowadzący odbiór akumulatorów zgodnie z przepisami o bateriach i akumulatorach (np. sklepy z częściami motoryzacyjnymi).
Wpis do rejestru BDO po terminie może ujść bezkarnie
Wpis do rejestru BDO po terminie może ujść bezkarnie

Zobacz również

Ratunek w zezwoleniu

Pozostałe grupy przedsiębiorców przepisom muszą przyjrzeć się dokładniej, choć nie oznacza to, że zawsze 1 stycznia muszą być gotowi z poważnymi inwestycjami. Dla części bardzo przydatny może się okazać par. 14 ust. 4 rozporządzenia z 11 września 2020 r. Jeżeli przed 1 stycznia 2021 r. szczegółowe wymagania dotyczące sposobu magazynowania odpadów zostały określone w decyzji administracyjnej (czyli najczęściej w pozwoleniu zintegrowanym bądź zezwoleniu), to w czasie jej obowiązywania nadal stosuje się określone w niej wymagania. Inaczej mówiąc, im dłużej jest decyzja ważna – tym dłużej można stosować dotychczasowe regulacje, a więc jest więcej czasu na przygotowanie się do wypełniania wymogów rozporządzenia.

Cztery lata na nową halę

Część firm czekają bardzo poważne inwestycje. Chodzi tu przede wszystkim o przedsiębiorców profesjonalnie zajmujących się odpadami (czyli np. zbierających czy przetwarzających), wytwórców dużych ilości odpadów i niektórych ich rodzajów (np. odpadów z procesów termicznych czy ze spalarni, odpadów komunalnych lub pochodzących z ich przetworzenia, odpadów paliwa alternatywnego lub tych przeznaczonych do jego produkcji).
Oni muszą prowadzić magazynowanie w odpowiednio zorganizowanym miejscu, zapewniającym, że odpady zostaną wyodrębnione i oddzielone od innych przechowywanych materiałów (przy czym są wyjątki). Służyć do tego mają opakowania, pojemniki, kontenery, zbiorniki lub worki, a ponadto wydzielone za pomocą pionowych ścian boksy lub sektory, umożliwiające magazynowanie określonych rodzajów odpadów w pryzmach, stosach lub belach.
Takie śmieci trzeba też zabezpieczyć przed rozprzestrzenianiem się poza lokalizację oraz przed przypadkowym mieszaniem się selektywnie magazynowanych resztek. Konieczne jest także zabezpieczenie ich przed wpływem czynników atmosferycznych, jak również przed uwolnieniem się wycieków oraz ścieków do gleby czy wód, stosowanie separatorów, ograniczanie pylenia i odorów. Wymogów wobec takich magazynów jest bardzo dużo, np. zachowanie drożności dróg pożarowych, i ich prawidłowe wypełnienie to niełatwe zadanie, wymagające szczegółowej analizy przepisów.
Najwięcej problemów będzie z niektórymi odpadami komunalnymi – zmieszanymi, resztkami pochodzącymi z przetworzenia tych śmieci, w tym tzw. frakcji podsitowej, oraz odpadami biodegradowalnymi. Jeżeli powodują uciążliwości zapachowe, to mają być magazynowane w pomieszczeniach zamkniętych, w tym halach magazynowych, dodatkowo wyposażonych w systemy wentylacji, które zapewniają wychwycenie pyłów i odorów, jak również w szybkobieżne bramy. Przy czym przewidziano dla nich 48-miesięczny okres na dostosowanie. Termin wydaje się odległy, ale w praktyce – jeśli przedsiębiorcy, którzy obecnie zajmują się magazynowaniem tego typu śmieci, zamierzają się zmieścić w określonym przez rozporządzenie terminie – przygotowania do inwestycji należy zacząć już w najbliższym czasie. Biurokratyczne procedury trwają bowiem bardzo długo i wymagają licznych uzgodnień. Trzeba się też liczyć z protestami sąsiadów i zdaniem przedstawicieli z branży w tych warunkach nawet długi okres przejściowy może się okazać niewystarczający.
Czteroletni termin dostosowawczy dotyczy też istniejących magazynów odpadów medycznych i niektórych inwestycji, które trzeba wprowadzić w innych już istniejących miejscach (chodzi tu np. o utwardzenie podłoża materiałami budowlanymi oraz zabezpieczenie przed wyciekami, przed rozprzestrzenianiem się ich do gleby, wyposażenie obiektu w separatory). Jednak z odpowiednim dostosowaniem pojemników czy kontenerów, a także dostosowaniem wielkości miejsca do magazynowania czekać nie można – te przepisy wchodzą od razu.
WAŻNE Jeśli nie firma nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów, to nie podlega rozporządzeniu o ich magazynowaniu. Musi się jednak niekiedy, tak jak dotychczas, dostosować do wymogów branżowych, np. regulacji o bateriach i akumulatorach, zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym czy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji.
Wytwórco, sprawdź, czy wszystko jest w porządku

Dużo łatwiej mają ci przedsiębiorcy, którzy dokonują jedynie tzw. wstępnego magazynowania odpadów. Chodzi w uproszczeniu o magazynowanie prowadzone przez wytwórcę odpadów w miejscu, gdzie powstały śmieci, do czasu aż nie przekaże ich następnemu posiadaczowi odpadów. Dotyczy to:

  • wytwarzających odpady powstające w wyniku budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw (niezależnie od ilości wytworzonych odpadów) – czyli np. firm budowlanych i sprzątających;
  • wytwórców odpadów innych niż niebezpieczne w ilości do 100 Mg rocznie lub odpadów niebezpiecznych w ilości do 1 Mg rocznie, magazynujących te odpady w miejscu ich wytworzenia.
Dla powyższych firm dostosowanie się do wymogów nowego rozporządzenia będzie stosunkowo proste, przy czym będą miały na to rok. Zgodnie z rozporządzeniem takie magazynowanie należy prowadzić w miejscach dostosowanych do masy śmieci oraz częstotliwości ich odbioru. To oznacza, że należy albo przewidzieć odpowiednio dużo miejsca na ich gromadzenie przez pewien czas, albo umawiać się na odpowiednio częsty ich odbiór. Przypomnijmy, że zgodnie z ustawą z 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 797; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 875) można magazynować śmieci niebezpieczne, komunalne i pochodzące z przetworzenia komunalnych maksymalnie przez rok (dotyczy wszystkich posiadaczy łącznie), a pozostałe przez trzy lata. Miejsce przechowywania ma być odpowiednio przystosowane do właściwości chemicznych i fizycznych resztek, co oznacza, że w zależności od ich rodzaju trzeba będzie wykorzystywać właściwe opakowania: pojemniki, kontenery, zbiorniki lub worki. Dopuszczalne w części przypadków będzie też magazynowanie w pryzmach lub stosach, jeżeli nie spowoduje to zanieczyszczenia gleby, ziemi oraz wód powierzchniowych i podziemnych. Rozporządzenie wyraźnie mówi, że śmieci mają być tak zabezpieczone, by nie rozprzestrzeniały się poza przewidziane dla nich miejsce. Nie wolno też dopuścić, by trafiły na sąsiednią nieruchomość, nawet przypadkowo, np. nie może ich rozwiewać wiatr.
Odpady niebezpieczne wytwórcy gromadzić mają w specjalnie wydzielonej strefie. Muszą uważać przy tym, by pojemniki, kontenery bądź zbiorniki były szczelne, a także minimalizowały wpływ czynników atmosferycznych. Ponadto ewentualne wycieki bądź wody odciekowe trzeba zbierać, co oznacza często zastosowanie odpowiedniego podłoża i systemu zbierania odcieków. Nie mogą mieć też one negatywnego wpływu na ludzi czy środowisko oraz emitować odorów.
Konkretnych wytycznych co do pojemników, zbiorników bądź pomieszczeń rozporządzenie jednak nie określa. Jeśli chce się uniknąć kłopotów, to trzeba tak prowadzić magazynowanie, by przede wszystkim nie narazić się sąsiadom.

Prawie jak w aptece, czyli etykietologia

Chociaż wiele firm może inwestycje odłożyć w czasie, to jest coś, na co trzeba zwrócić uwagę w pierwszej kolejności: oznakowanie magazynowanych odpadów. – Etykietowanie odpadów niebezpiecznych trzeba prowadzić już od stycznia 2020 r. Nie warto zwlekać, bo w razie kontroli najłatwiej sprawdzić, że jest tu coś nie tak – nie ma wątpliwości dr inż. Jacek Pietrzyk ze spółki Atmoterm SA zajmującej się doradztwem z zakresie ochrony środowiska.
Obowiązek etykietowania dotyczy magazynujących powyżej tony odpadów niebezpiecznych – jeżeli odpady niebezpieczne są umieszczone w opakowaniach, pojemnikach, kontenerach, zbiornikach lub workach, o pojemności powyżej 5 litrów. [wzór] Co istotne: nie ma w zasadzie obowiązku stosowania etykiet w przypadku wstępnego magazynowania odpadów przez mniejszych wytwórców.
Zamieszczone naklejki mają zawierać:
  • informacje o kodzie i rodzaju odpadu,
  • dane dotyczące właściwości niebezpiecznych,
  • daty wytworzenia, rozpoczęcia i zakończenia magazynowania danej partii odpadów.
Etykieta zawierająca ww. dane podlega aktualizacji przez kolejnych posiadaczy odpadów, niezwłocznie po rozpoczęciu magazynowania w nowym miejscu. Aktualizacja polega na wpisaniu kolejnego adresu miejsca magazynowania oraz daty rozpoczęcia go. Dotychczas tak szczegółowe regulacje dotyczące oznakowania odnosiły się wyłącznie do specyficznych grup odpadów, takich jak oleje odpadowe czy odpady medyczne.
Minimalne wymiary etykiety to 150 mm szerokości i 210 mm wysokości. Musi też zawierać napis „ODPADY NIEBEZPIECZNE”.

Oznakowanie miejsc

Także od 1 stycznia obowiązywać będą przepisy dotyczące odpowiedniego oznakowania stref i miejsc magazynowania. – Przepisy te dotyczą także w zasadzie wszystkich przedsiębiorców, którzy mają obowiązujące zezwolenia – uściśla Jacek Pietrzyk.
Oznakowanie miejsc, w których znajdują się poszczególne rodzaje odpadów, musi zawierać co najmniej ich kody zgodnie z katalogiem odpadów. Litery w oznaczeniu mają mieć przynajmniej 20 mm wysokości, a szerokość linii powinna wynosić co najmniej 3 mm. Kody nanosi się czarnym kolorem. Oznakowanie umieszcza się w widocznym miejscu, w sposób umożliwiający w dowolnym momencie ich odczytanie, tak by nie było konieczności przestawiania lub otwierania opakowań, pojemników czy worków. W przypadku boksów lub wydzielonych sektorów oznakowanie umieszcza się od strony wejścia lub wjazdu, na zewnętrznej powierzchni ściany lub ogrodzenia albo na tablicach informacyjnych znajdujących się obok miejsc magazynowania, niekiedy przy wjeździe.
Jeśli chodzi o odpady niebezpieczne, to taką strefę oznacza się w widocznym miejscu tablicą koloru białego o minimalnych wymiarach 400 mm szerokości i 250 mm wysokości, na której umieszcza się napis „ODPADY NIEBEZPIECZNE”, naniesiony wielkimi literami koloru czarnego. Ich wysokość to minimum 35 mm, szerokości linii co najmniej 4 mm. W przypadku gdy strefę magazynowania odpadów niebezpiecznych stanowi budynek – oznakowanie umieszcza się na zewnątrz, natomiast gdy jest to wydzielone pomieszczenie przy drzwiach wejściowych, w przypadku miejsca wydzielonego w budynku – obok miejsca magazynowania, z kolei jeżeli jest to cały teren – tabliczka powinna się znaleźć przy bramie wjazdowej.
We wszystkich opisywanych przypadkach oznakowanie ma być trwałe i odporne na warunki atmosferyczne.

wzór

Jak wypełniać etykietę na pojemniki, kontenery, worki, w których znajdują się odpady niebezpieczne
ODPADY NIEBEZPIECZNE
KOD I RODZAJ MAGAZYNOWANYCH ODPADÓW
06 01 01*… kwas siarkowy i siarkawy1 ...............................................................................
........................................................................................................................................................
ZAWARTOŚĆ
Kwas siarkowy. Stężenie 25 proc.2 ......................................................................................
........................................................................................................................................................
ADRES MIEJSCA MAGAZYNOWANIA ODPADÓW i DATA ROZPOCZĘCIA ICH MAGAZYNOWANIA W DANYM MIEJSCU
1) Wólka Warszawska, ul. Miejska 2/4; hala 2 miejsce 7; 10 stycznia 2021 r.3
2) ....................................................................................................................................................
3) ....................................................................................................................................................
4) ....................................................................................................................................................
INNE INFORMACJE4
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
1 Zgodnie z katalogiem odpadów.
2 Opis zawartości opakowania, pojemnika, kontenera, zbiornika lub worka, jeżeli opis rodzaju odpadów nie wskazuje wystarczająco precyzyjnie na substancję, przedmiot lub materiał znajdujący się tam
3 Wypełnia się odrębnie dla każdego miejsca magazynowania odpadów, zgodnie z par. 9 ust. 6 i 7 rozporządzenia ministra klimatu z 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowych wymagań dla magazynowania odpadów (Dz.U. poz. 1742).
4 Etykieta może zawierać także inne informacje dotyczące magazynowanych odpadów, w szczególności branżowe oznaczenia, zgodnie z par. 9 ust. 5 ww. rozporządzenia.