Jesteśmy na etapie przygotowywania projektu nowego wzoru deklaracji na odpady komunalne. Chcemy możliwie dobrze się zabezpieczyć w razie ewentualnej egzekucji opłat i uzyskać m.in. dane, które wpisuje się do administracyjnego tytułu wykonawczego, tj. imię i nazwisko ojca/matki osoby zobowiązanej do ponoszenia opłat. Czy będzie to prawnie dopuszczalne?
Odpowiedź na to pytanie tylko z pozoru jest jednoznaczna. Analiza ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz nowego rozporządzenia ministra finansów w sprawie wzorów tytułów wykonawczych stosowanych w egzekucji administracyjnej może w tej kwestii budzić wątpliwości.
Ustawowe wymogi
Podstawą materialno-prawną do stanowienia przez radę gminy uchwał dotyczących wzorów deklaracji śmieciowych jest art. 6n o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Wynika z niego, że rada gminy, uwzględniając konieczność zapewnienia prawidłowego obliczenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ułatwienia składania deklaracji, określi w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego:
1) wzór deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właścicieli nieruchomości, z uwzględnieniem art. 6m ust. 1a i 1b;
2) warunki i tryb składania deklaracji za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
Ponadto rada gminy może określić w uchwale wykaz dokumentów potwierdzających dane zawarte w deklaracji. Co istotne, ww. regulacja odsyła do art. 6m ust. 1a i 1b, a tam m.in. postanowiono, że rada, określając wzór deklaracji, może wymagać podania:
1) imienia i nazwiska lub nazwy właściciela nieruchomości oraz adresu miejsca zamieszkania lub siedziby;
2) adresu nieruchomości;
3) danych stanowiących podstawę zwolnienia z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi;
4) numeru telefonu właściciela nieruchomości;
5) adresu poczty elektronicznej właściciela nieruchomości;
6) innych informacji niezbędnych do wystawienia tytułu wykonawczego;
7) informacji dotyczących posiadania kompostownika przydomowego i kompostowania w nim bioodpadów stanowiących odpady komunalne.
Tak więc lokalny prawodawca ma możliwość wprowadzenia wymogu podania danych we wzorze deklaracji, w zakresie informacji niezbędnych do wystawienia tytułu wykonawczego.
Zamieszanie z nowym rozporządzeniem
W tym miejscu zauważyć należy, że punktem odniesienia dla ustalenia elementów składowych wspomnianego tytułu wykonawczego będzie rozporządzenie ministra finansów w sprawie wzorów tytułów wykonawczych stosowanych w egzekucji administracyjnej, które weszło w życie 30 lipca 2020 r. W załączniku nr 1 do tego aktu wykonawczego został określony wzór tytułu wykonawczego, przy czym w jego konstrukcji nie przewidziano rubryki odnoszącej się do danych osobowych ojca/matki podmiotu zobowiązanego, na którego jest wystawiany tytuł wykonawczy.
Jednakże w par. 2 tego rozporządzenia postanowiono, że: „Wzory tytułów wykonawczych stanowiące załączniki do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 8 sierpnia 2016 r. w sprawie wzorów tytułów wykonawczych stosowanych w egzekucji administracyjnej (Dz.U. z 2018 r. poz. 850) mogą być stosowane nie dłużej niż przez 9 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, pod warunkiem prawidłowego pouczenia zobowiązanego zgodnie z art. 27 § 1 pkt 8–9a ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji”.
30 kwietnia 2021 r. po tej dacie wymóg podania we wzorcu deklaracji śmieciowej danych osobowych rodziców nie będzie miał już prawnego uzasadnienia
Wskazana regulacja jest o tyle istotna, że w tym nieobowiązującym już rozporządzeniu z 8 sierpnia 2016 r. wzór tytułu wykonawczego przewidywał rubrykę (nr 19 i 20) odnoszącą się do danych osobowych ojca/matki podmiotu zobowiązanego do zapłaty.
Skoro zaś z mocy ww. regulacji poprzednie wzorce tytułów wykonawczych można nadal stosować (do 30 kwietnia 2021 r.), to tym samym istnieje podstawa, aby tych danych wymagać także we wzorze deklaracji na odpady komunalne; można wymagać tego w deklaracjach składanych do końca kwietnia 2021 r. Po tej dacie wymóg we wzorcu deklaracji dotyczący podawania ww. danych nie będzie miał już prawnego uzasadnienia. Wówczas bowiem będzie obowiązywało wyłącznie ww. nowe rozporządzenie z 25 maja 2020 r. w sprawie wzorów tytułów wykonawczych stosowanych w egzekucji administracyjnej, które nie przewiduje wykazywania w tytule wykonawczych danych osobowych ww. osób.
Obecnie radni nie muszą obawiać się interwencji RIO
Reasumując, mając na uwadze całokształt okoliczności natury prawnej, należy przyjąć, że w aktualnym stanie prawnym istnieją podstawy do wprowadzenia wymogu podawania danych osobowych w postaci imienia i nazwiska ojca i matki. Rada gminy może to bowiem uzasadnić przejściowym obowiązywaniem poprzedniego wzorca tytułu wykonawczego, który przewidywał wymóg podania tych danych. W konsekwencji brak będzie podstaw, aby takie zapisy zostały zakwestionowane przez regionalną izbę obrachunkową w toku postępowania nadzorczego.
Podstawa prawna
• ustawa z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1439),
• rozporządzenie z 25 maja 2020 r. ministra finansów w sprawie wzorów tytułów wykonawczych stosowanych w egzekucji administracyjnej (Dz.U. z 2020 r. poz. 968.)
