Choć tarcza 3.0 dała firmom więcej czasu na rozliczenie się z obowiązków środowiskowych, to zarazem wprowadziła sporo zamieszania – przedsiębiorcy gubią się w gąszczu dat. Postanowiliśmy więc je uporządkować.
Przedsiębiorcy zobowiązani do stosowania przepisów o odpadach i o niektórych produktach wprowadzanych na rynek tylu zmian, co w tym roku, jeszcze nie doświadczyli. Po perturbacjach na przełomie 2019 i 2020 r., gdy marszałkowie nie nadążali z rejestracją firm w bazie danych o odpadach, a następnie związanych z opóźnieniem wprowadzenia ewidencji i składania sprawozdań przez BDO, przyszła epidemia koronawirusa. Wiele obowiązkowych terminów zostało przesuniętych dwu-, a nawet trzykrotnie, a część uległo zawieszeniu. Nic więc dziwnego, że sporej grupie przedsiębiorców trudno się połapać, co i do kiedy mają zrobić, a czego nie muszą robić wcale. Oto chronologicznie ułożony wykaz terminów.

31 SIERPNIA 2020 R.

Do tego dnia trzeba złożyć roczne sprawozdania za 2019 r. dotyczące odpadów komunalnych, przy czym po raz pierwszy przy wykorzystaniu bazy danych o odpadach. Sprawo zdanie za pomocą BDO przesyła się wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta.
Składają je:
  • odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości – zgodnie z art. 9n ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2010; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 875; dalej: u.u.c.p.g.);
  • prowadzący punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych (PSZOK) – co wynika z art. 9na u.u.c.p.g. – przy czym nie robi tego gmina prowadząca własny PSZOK;
  • zbierający odpady komunalne, w tym także prowadzący punkt skupu (nie robi tego jednak prowadzący PSZOK oraz zbierający przyjmujący odpady od innego zbierającego) – zgodnie z art. 9nb u.u.c.p.g.;
Termin ten został przesunięty już po raz drugi. Początkowo wyznaczono go na 31 stycznia 2020 r., a następnie na 30 czerwca 2020 r.

11 WRZEŚNIA 2020 R.

Znaczna grupa przedsiębiorców po raz pierwszy za pomocą BDO musi składać marszałkowi województwa tzw. odpadowe roczne sprawozdania za 2019 r. Zgodnie ze zmianą wprowadzoną do art. 237ea ustawy o odpadach są wśród nich:
  • wprowadzający opakowania lub produkty w opakowaniach, eksportujący je i dokonujący wewnątrzwspólnotowej dostawy – zgodnie z ustawą z 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 542; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 284; u.g.o.o.o.). W praktyce dużą grupę firm zobowiązanych stanowią prowadzący sklepy lub hurtownie, w których oferuje się torby na zakupy z tworzywa sztucznego objęte opłatą recyklingową. Dotyczy to także organizacji odzysku opakowań, jak też organizacji samorządu gospodarczego, które zawarły porozumienie z marszałkiem województwa (art. 25 u.g.o.o.o.);
  • wprowadzający na terytorium kraju produkty, czyli opony, oleje smarowe, preparaty smarowe, a także organizacje odzysku – o których mowa w ustawie z 11maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1932; ost.zm. poz. 284);
  • wprowadzający pojazdy (kategorii M1, N1 i L2e), a także przedsiębiorcy prowadzący stacje demontażu pojazdów, jak i ci, który prowadzą strzępiarki – wymienieni w ustawie z 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1610 ost. zm. Dz.U. z 2020 r. poz.284);
  • wprowadzający sprzęt lub autoryzowany przedstawiciel, jak również organizacje odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego – działający na podstawie ustawy z 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1895; ost.zm. poz. 875);
  • wprowadzający baterie lub akumulatory – na podstawie ustawy z 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 521; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 284).
Uwaga! Duża grupa ww. przedsiębiorców jest zobowiązana do wnoszenia opłat produktowych i recyklingowych – termin na ich zapłatę nie został przesunięty i za 2019 r. trzeba je było uiścić do 15 marca 2020 r.

30 WRZEŚNIA 2020 R.

Tego dnia zgodnie ze zmienionym art. 72a ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi mija termin na audyt zewnętrzny za 2019 r. Muszą go przeprowadzić przedsiębiorcy, którzy wystawiali dokumenty DPO/DPR (czyli potwierdzające odzysk lub recykling), prowadzący recykling lub inny niż recykling proces odzysku odpadów opakowaniowych o masie powyżej 400 ton, jak również ci przedsiębiorcy, którzy wystawiali dokumenty EDPO/EDPR potwierdzające eksport odpadów opakowaniowych lub wewnątrzwspólnotową dostawę odpadów opakowaniowych o masie powyżej 400 Mg. Corocznie taki audyt trzeba było przeprowadzać do 30 kwietnia.
Do 30 września zewnętrzny audyt za 2019 r. muszą także przeprowadzić organizacje odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz prowadzący zakłady przetwarzania. Także w ich przypadku pierwotny termin przypadał na 30 kwietnia.

31 PAŹDZIERNIKA 2020 R.

W tym terminie (zamiast, jak to początkowo ustalono do 15 marca 2020 r., a następnie do 30 czerwca 2020 r.) sprawozdania, o których mowa w art. 75 ustawy z 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 797; ost.zm. poz. 875; dalej: u.o.), muszą przekazać marszałkowi województwa podmioty obowiązane do prowadzenia ewidencji odpadów (za wyjątkiem prowadzących strzępiarki i stacje demontażu). Jak przypomina Joanna Wilczyńska, ekspert spółki Atmoterm SA zajmującej się doradztwem z zakresie ochrony środowiska, za poprzednie lata podmioty te były obowiązane przekazać zbiorcze zestawienia danych o: rodzajach i ilości odpadów, sposobach gospodarowania nimi oraz o instalacjach i urządzeniach służących do odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Ekspertka wskazuje, że wśród firm mających taki obowiązek są wytwórcy odpadów, prowadzący ich zbieranie (poza odbierającymi odpady komunalne), prowadzący ich przetwarzanie oraz podmioty wydobywające odpady ze składowisk czy zwałowisk na podstawie odpowiednich zgód.

31 GRUDNIA 2020 R.

Do końca 2020 r. pozostawiono możliwość sporządzania dokumentów ewidencji odpadów w formie papierowej, to też jest kolejne przesunięcie terminu – zgodnie z ustawą papier miał już zniknąć 1 stycznia 2020 r., po czym termin ten przesunięto na 1 lipca 2020 r. Wzory kart, na podstawie których można prowadzić taką ewidencję, znajdują się w załącznikach 5a–5g ustawy o odpadach. Są to kolejno: karta przekazania odpadu, dwa rodzaje kart przekazania odpadów komunalnych, karty: ewidencji odpadów, komunalnych osadów ściekowych, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, pojazdów wycofanych z eksploatacji, odpadów niebezpiecznych.
Także do końca roku podmioty obowiązane do wpisu do rejestru BDO na wniosek, które wystąpiły o wpis, lecz nie uzyskały jeszcze numeru rejestrowego, mogą prowadzić działalność i nie grożą im za to kary (wynoszące od 5 tys. zł – 1 mln zł). Mogą również prowadzić papierową ewidencję przed uzyskaniem wpisu do rejestru – wówczas na ww. dokumentach nie podają numeru, który jest nadawany przez BDO. Ostatecznie został całkowicie usunięty obowiązek wprowadzenia tych papierowych ewidencji do BDO przewidziany ustawą o odpadach początkowo do końca lipca 2020 r., a następnie do końca stycznia 2021 r.

SZEŚĆ MIESIĘCY OD DNIA ODWOŁANIA EPIDEMII

Specustawa o COVID-19 w art. 15zzzzzy przedłużyła terminy obowiązywania zezwoleń na zbieranie lub przetwarzanie odpadów, pozwoleń na wytwarzanie odpadów oraz pozwoleń zintegrowanych – zachowają one ważność jeszcze nie dłużej niż przez sześć miesięcy od odwołania stanu epidemii na obszarze kraju. Przy czym będą one honorowane do czasu rozpoznania wniosku o zmianę decyzji albo pozostawienia go bez rozpoznania. Warunek: termin ważności tych dokumentów musi upłynąć w czasie epidemii (zagrożenia epidemicznego), przy czym wniosek o zmianę został złożony do 5 marca 2020 r.
Przedłużeniu maksymalnie na taki sam czas (do rozpoznania wniosku) ulega też termin obowiązywania pozwolenia na wytwarzanie odpadów albo pozwolenia zintegrowanego (wymaganego art. 181 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1396; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 695). Warunek – termin ważności pozwolenia musi upłynąć podczas stanu epidemii (zagrożenia epidemicznego) i został złożony wniosek o wydanie kolejnego pozwolenia albo o przedłużenie terminu obowiązywania pozwolenia zintegrowanego.
BDO – moduł sprawozdawczy wreszcie rusza
• Przesunięcie sprawozdań odpadowych, przynajmniej początkowo, związane było nie tyle z epidemią koronawirusa, ile z brakiem modułu sprawozdawczego w BDO. Jak poinformowano w ubiegłym tygodniu na stronie BDO, sprawozdawczość można będzie wreszcie prowadzić w przygotowanym do tego module.
• Udostępnienie funkcjonalności pozwalającej na składanie sprawozdań o produktach, opakowaniach i gospodarowaniu odpadami jest planowane na początek czerwca.
• Natomiast w połowie czerwca 2020 r. mają zostać udostępnione sprawozdania o wytwarzanych odpadach i gospodarowaniu nimi.
• Dla firm mających własne programy informatyczne do ewidencji i sprawozdawczości w zakresie odpadów i niektórych produktów istotne jest też, że od 1 czerwca br. planowane jest udostępnienie modułu integracyjnego (API) „w zakresie wytworzonych elementów modułu sprawozdawczości BDO wraz z dokumentacją techniczną”. Ma to umożliwić dostosowanie oprogramowania zewnętrznego do komunikacji z BDO, dzięki czemu podmiot będzie mógł wykonywać działania w BDO, stosując własny system informatyczny. Interfejs do integracji wykonany będzie w technologii RESTful API.