Zanim nauczyciel rozpocznie pracę w szkole lub przedszkolu, będzie musiał poza dostarczeniem zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego wystąpić do resortu edukacji o potwierdzenie, że nie został skazany w postępowaniu dyscyplinarnym.
Czy muszę się postarać o zaświadczenie
Po wakacjach chciałabym zmienić pracę w szkole na inną placówkę. Dowiedziałam się, że będę musiała wystąpić o jakieś zaświadczenie z MEN. Czy rzeczywiście wprowadzono taki wymóg?
TAK
Kandydat musi potwierdzić, że w okresie trzech lat wstecz nie został dyscyplinarnie zwolniony z pracy lub wydalony z zawodu. Powinien przedstawić dyrektorowi informacje ze specjalnego rejestru prowadzonego przez ministerstwo. Szef resortu będzie zobowiązany prowadzić centralny rejestr orzeczeń dyscyplinarnych, w którym gromadzone będą informacje o nauczycielach prawomocnie ukaranych wydaleniem z pracy lub zawodu. Do rejestru trafią także dane o zawieszeniu nauczyciela przez dyrektora placówki w pełnieniu obowiązków z powodu wszczęcia postępowania karnego (wobec dyrektora może zdecydować o tym organ prowadzący placówkę). W sprawach niecierpiących zwłoki nauczyciel lub dyrektor szkoły mogą zostać zawieszeni przed złożeniem wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego.
Do zawieszenia może też dojść m.in. w razie złożenia wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego dotyczącego czynu naruszającego prawa i dobro dziecka. Nauczyciel i dyrektor szkoły zostają z mocy prawa zawieszeni w pełnieniu obowiązków w razie ich tymczasowego aresztowania lub pozbawienia wolności w związku z postępowaniem karnym. Wzór wniosku zostanie opracowany w rozporządzeniu. O taki dokument będzie można ubiegać się w formie papierowej lub elektronicznie. Dodatkowo wszyscy nauczycieli bez wyjątku będą zobowiązani do dostarczenia pracodawcy przed nawiązaniem stosunku pracy zaświadczenia o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego.
Podstawa prawna
Art. 1 pkt 2 lit. b, art. 85 ustawy z 18 marca 2016 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (czeka na podpis prezydenta).
Czy kara dyscyplinarna przekreśla karierę
Jestem doświadczonym nauczycielem dyplomowanym, swego czasu otrzymałem nawet z rąk ministra edukacji tytuł profesora oświaty. Chciałbym ubiegać się o wpisanie na listę ekspertów resortu. Byłem jednak ukarany dyscyplinarnie, ale sąd okręgowy prawomocnym wyrokiem mnie uniewinnił. Czy jest to jakaś przeszkoda do ubiegania się o taką funkcję?
NIE
Zanim została uchwalona ostatnia nowelizacja Karty nauczyciela, przepisy w tym zakresie były niejasne. Stanowiły, że osoba ubiegająca się o stanowisko ministerialnego eksperta nie może być ukarana dyscyplinarnie. Jednak po zmianach dotyczy to tylko tych, którzy zostali ukarani prawomocnie. W przypadku naszego czytelnika nie ma więc przeszkód, aby ubiegać się o wpis na listę ekspertów. Dodatkowo trzeba pamiętać, że ekspertem może być nauczyciel dyplomowany, który ten stopień posiada od trzech lat (przy czym ogólny staż pracy w placówce oświatowej musi wynieść co najmniej 10 lat). Dodatkowo zobowiązany jest zdać egzamin dla kandydatów na ekspertów w placówce doskonalenia zawodowego. Musi być również czynnym nauczycielem i posiadać rekomendacje organizacji, np. stowarzyszeń zajmujących się oświatą.
Podstawa prawna
Art. 1 pkt 1 ustawy z 18 marca 2016 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (czeka na podpis prezydenta).
Czy pozbawienie praw rodzicielskich uniemożliwi pracę
Jestem nauczycielem mianowanym. Dwa lata temu była żona wniosła sprawę o pozbawienie mnie praw rodzicielskich, zarzucając, że nie zajmuję się wystarczająco dziećmi. Wskutek prawomocnego wyroku zostałem pozbawiony tych praw. Czy po zmianach przepisów tego typu wyroki będą przeciwwskazaniem do zatrudnienia mnie w szkole?
NIE
Zgodnie z dotychczasowymi przepisami stosunek pracy z nauczycielem mianowanym i dyplomowanym może być nawiązany na podstawie aktu mianowania, jeśli kandydat do pracy nie był karany za przestępstwo popełnione umyślnie. Taka regulacja była bardzo szeroka. Po zmianach została ona zawężona do sytuacji, w których nie toczy się przeciwko kandydatowi postępowanie karne w sprawie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub postępowanie dyscyplinarne. Nie może on być również skazany wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe. Nowa definicja w tym zakresie wyklucza sprawy dotyczące oskarżenia prywatnego. Pojawił się dodatkowo przepis, że taka osoba w okresie trzech lat przed zatrudnieniem nie może być prawomocnie ukarana karą dyscyplinarną w postaci zwolnienia z pracy. Mianowania nie otrzymają także osoby, które dyscyplinarnie zostały wydalone z zawodu.
Podstawa prawna
Art. 1 pkt 2 lit. a ustawy z 18 marca 2016 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (czeka na podpis prezydenta).
Czy obwiniony nauczyciel ma prawo do obrońcy
Zostałem pomówiony przez ucznia i czeka mnie postępowanie dyscyplinarne. Nie stać mnie na zatrudnienie adwokata. Czy nowe przepisy przewidują obrońcę z urzędu?
TAK
Minister edukacji narodowej zobowiązany jest do wydania zarządzenia, w którym zamieści listę obrońców z urzędu. Przepisy nie precyzują, czy przy wyznaczaniu obrońcy będzie brane pod uwagę kryterium dochodowe. Ale uwaga! Przy wyznaczaniu obrońcy z urzędu obowiązują ograniczenia. Z pewnością nie może to być osoba, która jest jednocześnie członkiem komisji dyscyplinarnej. Ponadto obrońcę z urzędu wyznacza przewodniczący składu orzekającego tylko wtedy, gdy obwiniony nie ma własnego adwokata. Obrońca z urzędu nie jest również wyznaczany do wszystkich kategorii spraw, a jedynie do tych, w których rzecznik dyscyplinarny wnioskuje o wydalenie z zawodu.
Warto zaznaczyć, że wobec obwinionego nauczyciela stawiane są określone warunki co do liczby osób, które będą go reprezentować. Zgodnie z przepisami może mieć jednocześnie nie więcej niż dwóch obrońców z wyboru. Najlepszym rozwiązaniem jest poproszenie o pomoc pedagoga (tego samego przedmiotu, jeśli zarzuty dotyczą metodologii pracy), a drugim obrońcą powinien być prawnik, który orientuje się w zakresie przepisów postępowania dyscyplinarnego. Nowe regulacje zakładają ograniczenie przewlekłości tego typu spraw i wskazują określone terminy poszczególnych czynności procesowych. Na obrońcy spoczywa obowiązek zachowania w tajemnicy wszystkiego, o czym dowiedział się w związku z wykonywaniem czynności.
Podstawa prawna
Art. 85d ustawy z 18 marca 2016 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (czeka na podpis prezydenta).
Czy postępowanie dyscyplinarne jest wyłączone z jawności
Cała szkoła żyje moim rzekomym znęcaniem się nad uczniami. W przyszłym tygodniu ma się odbyć pierwsza rozprawa w postępowaniu dyscyplinarnym. Czy tego typu sprawy toczą się zawsze za zamkniętymi drzwiami?
NIE
Co do zasady rozprawa jest jawna. Do jej wyłączenia może dojść ze względu na zakłócenie spokoju publicznego, obrazę dobrych obyczajów lub naruszenie ważnego interesu prywatnego. Wyłączenie jawności rozprawy zarządza przewodniczący składu orzekającego. W takiej sytuacji na rozprawie mogą być obecne po dwie osoby wskazane przez obwinionego i rzecznika dyscyplinarnego.
Należy zaznaczyć, że nieusprawiedliwione niestawiennictwo na rozprawie obwinionego lub jego obrońcy nie wstrzymuje rozpoznania sprawy. Jeśli nieobecność zostanie uznana za usprawiedliwioną, przewodniczący składu orzekającego wydaje postanowienie o odroczeniu rozprawy, ustalając jej nowy termin. Jeżeli natomiast zachodzi długotrwała przeszkoda uniemożliwiająca prowadzenie postępowania dyscyplinarnego lub gdy o ten sam czyn wszczęto postępowanie karne albo postępowanie w sprawach o wykroczenia, przewodniczący składu orzekającego może wydać postanowienie o zawieszeniu postępowania dyscyplinarnego na czas ich trwania.
Na takie postanowienie rzecznikowi dyscyplinarnemu oraz obwinionemu lub jego obrońcy służy zażalenie do komisji odwoławczej, w terminie 14 dni od doręczenia postanowienia. Z kolei przewodniczący składu orzekającego zobowiązany jest prowadzić zawieszone postępowanie dyscyplinarne nie później niż w terminie 30 dni od powzięcia wiadomości o ustaniu wcześniejszych przeszkód lub o prawomocnym zakończeniu postępowania karnego albo postępowania w sprawach o wykroczenia.
Podstawa prawna
Art. 85d ustawy z 18 marca 2016 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (czeka na podpis prezydenta).
Czy o zasadności wymierzenia kary decydują terminy
Miesiąc temu dyrektor szkoły przyłapał mnie, kiedy byłem pod wpływem alkoholu. Do tego kilku uczniów widziało mnie w parku w stanie nietrzeźwości. Przełożony zapowiedział, że powiadomi rzecznika dyscyplinarnego. Czy przepisy precyzują, w jakim czasie musi to zrobić?
TAK
Nowelizacja Karty nauczyciela stawia duży nacisk na to, aby nie dochodziło do zbyt dużej przewlekłości przy rozpatrywaniu spraw związanych z zachowaniem nauczyciela. Postępowanie dyscyplinarne nie może być wszczęte po upływie trzech miesięcy od dnia powzięcia przez organ, przy którym działa komisja dyscyplinarna pierwszej instancji, wiadomości o popełnieniu czynu uchybiającego godności zawodu nauczyciela.
Komisja dyscyplinarna nie zajmie się też sprawą, jeśli czyn został popełniony trzy lata wstecz. Od tej zasady są wyjątki – jeśli np. chodzi o czyny o charakterze seksualnym na szkodę małoletniego, przedawnienie odpowiedzialności dyscyplinarnej nie może nastąpić przed ukończeniem przez niego 24. roku życia. Jeżeli nauczyciel, którego dotyczy postępowanie, nie ma możliwości złożenia wyjaśnień z powodu nieobecności w pracy, bieg trzymiesięcznego terminu nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu do dnia jego stawienia się w pracy. Komisje muszą też pamiętać, że karalność czynu uzasadniającego nałożenie kary dyscyplinarnej ustaje z upływem 5 lat od jego popełnienia. W określonych sytuacjach również może dochodzić do zawieszenia tego terminu, np. jeśli przeciwko nauczycielowi toczy się postępowanie karne.
Podstawa prawna
Art. 85o ustawy z 18 marca 2016 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (oczekuje na podpis prezydenta).
Czy nauczyciele będą mniej pracować
Dowiedziałam się od koleżanki, również nauczycielki, że poza zmianami związanymi z zatrudnieniem i odpowiedzialnością dyscyplinarną nie będzie już obowiązkowych godzin karcianych. Czy te zmiany planowane są od przyszłego roku szkolnego?
TAK
Do tej pory nauczyciele szkół podstawowych i gimnazjalnych musieli przepracować średnio dwie godziny tygodniowo, a w placówkach ponadgimnazjalnych godzinę. W tym czasie prowadzili dodatkowe zajęcia z uczniami, którzy mają problemy w nauce, ale także wybitnie zdolnymi. Zdarzało się też, że w ramach tych godzin byli oddelegowywani do pracy w świetlicy. Ostatnia nowelizacja znosi ten obowiązek. Pozostaje jednak przepis, który stanowi, że nauczyciel w ramach 40-godzinnego czasu pracy musi wykonywać inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby oraz zainteresowania uczniów. To oznacza, że szefowie placówek, w zależności od potrzeb uczniów i rodziców, będą nauczycielom zlecać dodatkowe zajęcia. Nie będą one jednak tak sztywnie ustalane jak do tej pory.
Podstawa prawna
Art. 1 pkt 5 ustawy z 18 marca 2016 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (czeka na podpis prezydenta).