Przy reorganizacji placówki oświatowej uprawniony do nauczania dwóch przedmiotów ma większe szanse na kontynuowanie pracy niż nauczyciel o wąskich kwalifikacjach. Tak orzekł Sąd Najwyższy.
W lutym 2012 r. doszło do likwidacji gimnazjum i rozwiązania zespołu szkół ogólnokształcących. W to miejsce utworzono szkołę podstawową. Na posiedzeniu rady pedagogicznej przedstawiono kryteria zwolnień nauczycieli. Okazało się, że redukcja musi objąć polonistki, z których jedna miała 20-letni staż pracy, druga zaś tylko 14-letni, przy czym dodatkowo miała ukończone studia podyplomowe z historii. Trzecia polonistka uniknęła redukcji, ponieważ została dyrektorką nowej placówki. Zwolniona została nauczycielka z dłuższym stażem pracy.
Kobieta odwołała się do sądu I instancji, który orzekł, że pracodawca zastosował nieuzasadnione kryteria. Wskazał, że dyrektor doprowadził do rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem o dłuższym stażu pracy i o wyższych kwalifikacjach, niż posiadała nauczycielka z 14-letnim stażem. W tej sytuacji brak jest podstaw do przyjęcia, iż strona pozwana zastosowała obiektywne i rzetelne kryteria doboru nauczyciela do wypowiedzenia stosunku pracy. Sąd nakazał ponowne zatrudnienie kobiety.
Sprawa trafiła do sądu II instancji. Ten podkreślił, że przed reorganizacją zwolniona uczyła tylko języka polskiego, a jej koleżanka języka polskiego i historii. Stwierdził także, że liczba zajęć z języka polskiego, które pozostały po reorganizacji, nie pozwalała na ich podział między dwóch nauczycieli. W tej sytuacji – zdaniem sądu – przyjęte przez pracodawcę kryterium możliwości nauczania dwóch przedmiotów (języka polskiego i historii) jest właściwe, jasne, czytelne i obiektywne. Zdaniem sądu w tych okolicznościach różnica w stażu pracy obu nauczycielek nie może być kryterium decydującym. Skład orzekający podkreślił, że dokonując wyboru do zwolnienia z pracy, dyrektor szkoły jest zobowiązany kierować się nie tylko interesem podwładnego, ale przede wszystkim dobrem uczniów i zapewnieniem prawidłowego toku ich kształcenia. Sąd oddalił żądanie zwolnionej.
Jej pełnomocnik wniósł sprawę kasacyjną do Sądu Najwyższego. Ten orzekł, że zwalniając nauczyciela ze względu na reorganizację placówki, należy uwzględnić wszystkie posiadane przez niego kwalifikacje, a nie tylko te odnoszące się do przedmiotu, którego nauczał. Wybór do zwolnienia jednej z kilku osób nauczających określonego przedmiotu wymaga również porównania ich sytuacji zawodowej – w szczególności w zakresie: stażu zatrudnienia, doświadczenia zawodowego, zakresu wykształcenia przydatnego w pracy, stopnia awansu, uprawnień do nauczania jednego lub kilku przedmiotów, osiągnięć dydaktycznych.
SN jednak podkreślił, że staż pracy nie powinien być w takiej sytuacji nadrzędnym kryterium. Skarga kasacyjna została więc oddalona.
ORZECZNICTWO
Wyrok Sądu Najwyższego z 22 stycznia 2015 r., sygn. akt III PK 56/14.