Zmiany w podstawie programowej przedmiotu "Edukacja dla bezpieczeństwa". MEiN uwzględniło tematykę wojenną

Rozszerzenie podstawy programowej przedmiotu edukacja dla bezpieczeństwa w szkołach ponadpodstawowych, m.in. o treści związane z obronnością państwa i z przygotowaniem uczniów do zagrożeń w sytuacji działań wojennymi, zawiera przygotowany przez MEiN projekt rozporządzenia.

W projekcie zaproponowano też wyodrębnienie z podstawy programowej dla przedmiotu język mniejszości narodowej, podstawy programowej dla języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej. Związane jest to ze zmniejszeniem liczby godzin nauczania tego języka jako języka mniejszości narodowej w stosunku do liczby godzin nauczania języków innych mniejszości.

Chodzi o projekt nowelizacji rozporządzenia ministra edukacji i nauki w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia. Skierowano go w środę do konsultacji publicznych. Resort edukacji chce, aby rozporządzenie obowiązywało od 1 września 2022 r.

W podstawie programowej opisane jest, co uczeń powinien umieć z danego przedmiotu po określonym etapie edukacyjnym. Programy nauczania i podręczniki muszą być z nią zgodne. Nauczyciel ma obowiązek realizacji treści zawartych w podstawie.

Przedmiot edukacja dla bezpieczeństwa jest obowiązkowy w klasie VIII szkoły podstawowej i w klasie I szkoły ponadpodstawowej (liceum ogólnokształcące, technikum i szkoła branżowa I stopnia).

W uzasadnieniu do projektu nowelizacji przypomniano, że cele kształcenia przedmiotu edukacja dla bezpieczeństwa w szkołach ponadpodstawowych obejmują: bezpieczeństwo państwa, przygotowanie do działań ratowniczych w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń (wypadków masowych i katastrof), podstawy pierwszej pomocy i edukację zdrowotną (zdrowie w wymiarze indywidualnym i zbiorowym oraz zachowania prozdrowotne).

"Wzrastające zagrożenie bezpieczeństwa państwa wymaga uzupełniania celów kształcenia i treści nauczania przedmiotu edukacja dla bezpieczeństwa o kwestie związane z obronnością państwa, nabyciem umiejętności strzelectwa oraz przygotowaniem uczniów do radzenia sobie z zagrożeniami wywołanymi działaniami wojennymi oraz podstawami ratownictwa taktycznego" – czytamy w uzasadnieniu.

Podano w nim także, że zaprojektowane zmiany dla szkół ponadpodstawowych zostały przygotowane z uwzględnieniem aktualnej liczby godzin zajęć tego przedmiotu. Zaznaczono, że przygotowano je przy założeniu kontynuacji wiedzy nabytej na poziomie teoretycznym w szkole podstawowej.

Zgodnie z projektem treści nauczania zostaną rozszerzone m.in. o identyfikację wyzwań dla bezpieczeństwa indywidulanego i zbiorowego, znaczenia cyberzagrożeń w wymiarze cywilnym, przygotowanie do działań ratowniczych w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń (wypadków masowych i katastrof).

W zakresie dotyczącym ochrony ludności i obrony cywilnej zaproponowano rozszerzenie treści dotyczących ochrony dóbr kultury oraz postępowania w przypadku awarii instalacji chemicznej (wymóg został uzupełniony o znajomość możliwości wykorzystania środków podręcznych i masek przeciwgazowych). W zakresie dotyczącym źródeł promieniowania jądrowego i jego skutków wskazano na umiejętność użycia indywidualnego pakietu przeciwchemicznego oraz indywidualnego pakietu radioochronnego. W zakresie dotyczącym ostrzegania ludności o zagrożeniach i alarmowaniu wskazano na znajomość miejsc ukrycia się po ogłoszeniu poszczególnych alarmów.

Zgodnie z projektem zakres nauczania podstaw pierwszej pomocy zostanie uzupełniony o znajomość zasad pierwszej pomocy w sytuacji wystąpienia zagrożenia z użyciem broni konwencjonalnej.

Edukacja zdrowotna zastąpiona ma zostać edukacją obronną obejmującą wymagania z zakresu: reagowania w sytuacji zagrożenia działaniami wojennymi, cyberbezpieczeństwa w wymiarze wojskowym i szkolenia strzeleckiego. W ramach szkolenia strzeleckiego uczeń ma poznać zasady składania i rozkładania broni oraz nauczyć się strzelać z wykorzystaniem: broni kulowej, pneumatycznej, replik broni strzeleckiej (ASG), strzelnic wirtualnych albo laserowych.

W przypadku szkół, które nie mają dostępu do wymienionych w projekcie rozporządzenia rodzajów strzelnic, realizacja szkolenia strzeleckiego ma być obowiązkowa od roku szkolnego 2024/2025. Do tego czasu szkoły te będą mogły prowadzić zajęcia z tego zakresu w miarę dostępnych możliwości.

"Rezygnacja z działu dotyczącego edukacji zdrowotnej ujętego w aktualnej podstawie programowej dla przedmiotu edukacja dla bezpieczeństwa nie będzie miała negatywnego wpływu na ten obszar kształcenia, ponieważ treści z tego zakresu są również szeroko uwzględnione w podstawie programowej innych przedmiotów takich, jak wychowanie fizyczne, biologia czy wychowanie do życia w rodzinie, a także są ujęte w programach wychowawczo-profilaktycznych szkół" – czytamy w uzasadnieniu.

W projekcie są też zawarte zmiany nauczania w szkołach ponadpodstawowych języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej. Są one konsekwencją znowelizowania w lutym br. przez ministra edukacji i nauki rozporządzenia w sprawie warunków i sposobu wykonywania przez przedszkola, szkoły i placówki publiczne zadań umożliwiających podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i językowej uczniów należących do mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym. Zgodnie z nim od 1 września 2022 r. zmieszona zostaje liczba godzin nauczania języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej z trzech godzin tygodniowo do godziny tygodniowo.

"W projekcie w zakresie podstawy programowej dla przedmiotu język mniejszości narodowej – język niemiecki w przypadku szkół ponadpodstawowych zawarto umiejętności, które umożliwiają dalszą naukę języka niemieckiego, jako języka ojczystego, w tym rozumienie tekstów literackich i innych tekstów kultury, a także ich podstawową analizę. Zakres umiejętności w podstawie programowej dla liceum i technikum dla poziomu rozszerzonego został uproszczony w stosunku do dotychczasowej podstawy i dotyczy on umiejętności tworzenia wypowiedzi argumentacyjnej oraz rozumienia procesów kulturowych ważnych dla rozwoju tożsamości narodowej" – wyjaśniono w uzasadnieniu.

Przypomniano też, że w przypadku absolwentów szkół lub oddziałów z nauczaniem języka danej mniejszości narodowej egzamin maturalny – w części ustnej i w części pisemnej – obejmuje język mniejszości narodowej.

"Jednak dotychczas żaden absolwent liceum ogólnokształcącego czy technikum nie przystąpił w obowiązkowej części egzaminu maturalnego do egzaminu z języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej (uczniowie mogą zrezygnować np. w ostatniej klasie z nauki języka niemieckiego jako języka mniejszości, tym samym nie mają obowiązku przystąpienia do egzaminu)" – podano.

Autorka: Danuta Starzyńska-Rosiecka