Prowadzenie dzienników praktyk, 40 jednostek zajęć szkoleniowych po 45 minut każda, opieka patrona podczas praktyk i stażu – tak w skrócie ma wyglądać odbywanie aplikacji ogólnej, sędziowskiej i prokuratorskiej w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury (KSSiP).

We wrześniu do konsultacji społecznych trafił projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości, który reguluje odbywanie aplikacji ogólnej, sędziowskiej i prokuratorskiej w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury. W uzasadnieniu do rozporządzenia wyjaśniono, że „proponowane rozwiązania nie odbiegają zasadniczo od przyjętych w dotychczasowym stanie prawnym”.

40 jednostek lekcyjnych

W myśl nowych przepisów, aplikanci będą odbywać aplikację ogólną, sędziowską lub prokuratorską zgodnie z programem aplikacji, uchwalanym przez Radę Programową Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, a następnie uszczegóławianym przez Dyrektora Krajowej Szkoły i przedstawianym aplikantom. W nowym rozporządzeniu wskazano konieczne elementy szczegółowego programu aplikacji, ustalanego przez Dyrektora Szkoły, i doprecyzowano pojęcie cyklu szkoleniowego, na który składają się zajęcia i praktyki z określonej problematyki, zakończone sprawdzianem wiedzy i umiejętności aplikanta.

Jak można wyczytać w uzasadnieniu do projektu rozporządzenia, „proponowane rozwiązania kładą nacisk przede wszystkim na pozyskiwanie umiejętności z zakresu metodyki pracy w zawodach, do których wykonywania aplikacja ma przygotować, oraz stosowanie w praktyce zdobytej wiedzy teoretycznej.”

W rozporządzeniu określono, że zajęcia w ramach danego cyklu szkoleniowego będą odbywać się w dni robocze, w wymiarze 40 jednostek lekcyjnych, po 45 minut każda. Będą one prowadzone w formie wykładów, seminariów, warsztatów i symulacji rozpraw. Do tej pory przepisy stanowiły, że aplikanci odbywają zajęcia w KSSiP przez pięć dni w tygodniu, w wymiarze do ośmiu jednostek lekcyjnych dziennie, po 45 minut każda, lecz nie dłużej niż przez trzy tygodnie w jednym cyklu.

Praktycznie nie zmienią się przepisy dotyczące zdawanych przez aplikantów sprawdzianów. Nadal cykl szkoleniowy będzie zamykany przez sprawdzian wiedzy i umiejętności jej praktycznego wykorzystania z zakresu problematyki objętej danym cyklem szkoleniowym. Przeprowadza go komisja sprawdzianowa w składzie od 3 do 5 osób, powoływana przez Dyrektora Krajowej Szkoły spośród wykładowców prowadzących zajęcia dla aplikantów.

„Dzienniczek” aplikanta

W projektowanym rozporządzeniu doprecyzowano przebieg obowiązkowych praktyk. Dotychczasowe rozporządzenie z 2009 roku wskazywało jedynie, iż aplikant odbywa praktyki w sądach i prokuraturach oraz innych jednostkach wskazanych w programie aplikacji, położonych możliwe najbliżej miejsca zamieszania aplikanta. Projektowany akt wskazuje, że praktyki odbywają się w sądach, prokuraturach lub innych jednostkach wskazanych w programie aplikacji w dni robocze, w wymiarze do 8 godzin dziennie. Jak było dotychczas, na praktyki będzie kierował Dyrektor Krajowej Szkoły w uzgodnieniu z odpowiednim prezesem sądu apelacyjnego, ale również w uzgodnieniu z prokuratorem apelacyjnym lub kierownikiem innej jednostki.

Nowość dla aplikantów będzie stanowił dziennik praktyk, podlegający bieżącej kontroli patrona koordynatora. Ponadto praktyki będą oceniane w systemie punktowym w skali od 0 do 5 punktów, przy czym ocena stanowić będzie wielokrotność 0,5 punktu. Przy ocenie będą brane pod uwagę: posiadany przez aplikanta zasób wiedzy z poszczególnych dziedzin prawa, którym wykazał się podczas praktyki, umiejętność interpretacji przepisów prawa, prawidłowość i terminowość wykonywania powierzonych mu zadań, umiejętność właściwej organizacji pracy samodzielnej i współpracy, a także predyspozycje aplikanta do pracy na stanowisku asystenta sędziego, asystenta prokuratora, referendarza sądowego, sędziego bądź prokuratora.

Kolejnym nowym rozwiązaniem wprowadzonym do projektu rozporządzenia jest wskazanie, że to Dyrektor KSSiP będzie zwracał się do Ministra Sprawiedliwości o przedstawienie wykazu stanowisk referendarzy sądowych, które zostały przeznaczone dla aplikantów aplikacji sędziowskiej odbywających staż. Jednocześnie dyrektor w terminie 7 dni od dnia zakończenia egzaminu sędziowskiego będzie ogłaszał w Biuletynie Informacji Publicznej listę rankingową aplikantów, którzy złożyli egzamin sędziowski. Lista ta będzie zawierała imiona i nazwiska aplikantów z podaniem liczby punktów uzyskanych przez każdego aplikanta na egzaminie sędziowskim. W przypadku uzyskania przez dwóch lub więcej aplikantów jednakowej liczby punktów z egzaminu, aplikanci ci będą umieszczani na tym samym miejscu na liście. Dzięki pozycji na liście rankingowej aplikanci będą mieli prawo wyboru miejsca odbywania stażu, czyli stanowiska ujętego w wykazie Ministra Sprawiedliwości. Po dokonaniu wyboru miejsca przez aplikanta, Dyrektor Krajowej Szkoły, kierując aplikanta na staż, będzie przedstawiał prezesowi właściwego sądu apelacyjnego wniosek o jego mianowanie na stanowisko referendarza sądowego w sądzie wskazanym we wniosku.

W uzasadnieniu rozporządzenia napisano, że w trakcie stażu aplikant pozostaje pod pieczą patrona. W przypadku gdy aplikant zwróci się o pomoc, patron powinien udzielać mu porad dotyczących metodyki pracy referendarza sądowego oraz wykonywania czynności administracji sądowej. Z uwagi na to, że staż, jak sama nazwa wskazuje, ma przygotować aplikanta do samodzielnej pracy, co najmniej raz na kwartał posiedzenia odbywane przez aplikanta będą podlegać lustracji, z której patron będzie sporządzał sprawozdanie zawierające zalecenia i wnioski. Ze sprawozdaniem tym aplikant będzie niezwłocznie zapoznawany. Aplikant będzie miał również obowiązek prowadzenia dziennika stażu.

Projekt rozporzędznia został przekazany do zaopiniowania Krajowej Radzie Sądownictwa i Krajowej Radzie Prokuratury, a w ramach konsultacji społecznych – Stowarzyszeniu Sędziów Polskich „Iustitia”, Stowarzyszeniu Sędziów „Themis”, Stowarzyszeniu Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej, Niezależnemu Stowarzyszeniu Prokuratorów „Ad Vocem”, Ogólnopolskiemu Stowarzyszeniu Asystentów Sędziów oraz Ogólnopolskiemu Stowarzyszeniu Referendarzy Sądowych.