Usunięcie piersi oraz jajników w przypadku zagrożenia dziedzicznym nowotworem mogą stać się świadczeniami gwarantowanymi. Resort zdrowia zlecił Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji przygotowanie rekomendacji w tej sprawie.
O możliwość dodania procedur do koszyka pytali w licznych interpelacjach posłowie. W sprawie profilaktycznej mastektomii wnioskowali też specjaliści, m.in. prof. Arkadiusz Jeziorski, konsultant krajowy w dziedzinie chirurgii onkologicznej. W odpowiedzi wiceminister zdrowia Zbigniew Król poinformował, że kwestia ta jest analizowana.
O profilaktycznym usunięciu piersi i jajników zrobiło się głośno po tym, jak na taki zabieg zdecydowała się Angelina Jolie. Aktorka tłumaczyła, że wykryto u niej geny, które zwiększają ryzyko zachorowania na raka. Od tego czasu lekarze obserwują rosnące zainteresowanie profilaktyczną mastektomią. Nazywają to nawet „efektem Angeliny”.
Uwarunkowania genetyczne, a w szczególności mutacje w genach BRCA1 i/lub BRCA2, są tylko jednym z wielu czynników ryzyka zachorowania na nowotwory piersi i jajnika. Tyle że zwiększają je bardzo istotnie. Prawdopodobieństwo zachorowania na raka piersi u kobiet bez mutacji wynosi ok. 12 proc., natomiast u nosicielek mutacji w genach BRCA1 wzrasta do nawet 65 proc. i do 49 proc. u nosicielek mutacji w genach BRCA2. W przypadku raka jajnika ogólne ryzyko wynosi ok. 1,4 proc., a u kobiet mających zmutowane geny wzrasta do ok. 40 proc. i 18 proc.
Na podstawie badań prowadzonych przez kilka polskich ośrodków szacuje się, że przeciętnie jedna na siedem pacjentek z rakiem jajnika oraz jedna na 20 z rakiem piersi to nosicielki mutacji. W Polsce żyje ok. 100 tys. nosicielek mutacji BRCA1.
W ramach Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych resort stara się znaleźć i objąć opieką rodziny, w których występuje dziedziczne ryzyko zachorowania na raka. W ramach akcji w 2016 r. zidentyfikowano 5299 nowych rodzin obciążonych ryzykiem związanym z nowotworami piersi i/lub jajnika, objęto opieką 3677 kobiet z rodzin najwyższego ryzyka zachorowania i 9175 z rodzin wysokiego ryzyka zachorowania. U 85 z nich wykryto w tym czasie nowotwory piersi, a u 34 nowotwory jajnika.
Resort analizuje możliwość zakwalifikowania profilaktycznej mastektomii do procedur finansowanych ze środków publicznych. Natomiast wniosek w sprawie profilaktycznego usunięcia jajników i jajowodów, który również wpłynął do ministerstwa, został już skierowany do AOTMiT. Rekomendacja agencji jest jednym z warunków dodania świadczenia do koszyka. Wiceminister Król nie jest jednak jeszcze w stanie określić, kiedy mogą zapaść decyzje w tej sprawie.