Wojewódzcy konserwatorzy zabytków będą podlegać ministrowi kultury i dziedzictwa narodowego. Obecnie ich zwierzchnikiem jest wojewoda. Taką zmianę zakłada projekt nowelizacji ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz ustawy o wojewodzie i administracji rządowej w województwie. Ma wejść w życie 1 stycznia 2017 r.
– Minister kultury ponosi indywidualną odpowiedzialność polityczną przed Sejmem za stan spraw w dziedzinie ochrony zabytków, tymczasem rzeczywiste środki oddziaływania ministra w tej sferze są niedostateczne. Zmiana pomoże zrealizować politykę państwa, która jest określona w Krajowym Programie Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami – uzasadnia Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Proponowane zmiany tylko w przyszłym roku pochłoną ok. 5 mln zł.
Eksperci pozytywnie oceniają plany resortu. – Środowisko o takie zmiany zabiegało. Wracamy mniej więcej do rozwiązania, które się sprawdzało w latach 90. – mówi Jacek Rulewicz, sekretarz generalny Zarządu Głównego Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków. – Mam nadzieję, że jest to pierwszy krok. Powinna bowiem powstać nowa ustawa o ochronie zabytków czy szerzej o ochronie dziedzictwa narodowego – dodaje.
– Wydaje się, że proponowany, scentralizowany model zarządzania w stosunku do obecnych wojewódzkich organów ochrony zabytków może zapewnić bardziej jednolite wykonywanie ich zadań oraz realną realizację polityki administracyjnej określonej w krajowym programie. Ważna jest także zbieżność rozstrzygnięć tych organów w połączeniu z ochroną ich samodzielności i niezależności – dodaje Karol Marczak, prezes zarządu Fundacji Ratowania Zabytków i Pomników Przyrody.
Resort planuje także nadać nowe brzmienie artykułowi regulującemu kwestę umieszczania na zabytkach nieruchomych odpowiednich znaków informacyjnych. Obecnie umieszczenie ich nie jest obligatoryjne i pozostawione do uznania starosty. Na potrzebę wprowadzenia obowiązku oznakowania zabytków wpisanych do rejestru wskazywała Najwyższa Izba Kontroli już w 2010 r.
Etap legislacyjny
Projekt w trakcie konsultacji