Rada miejska podjęła uchwałę w sprawie sprzedaży lokali mieszkalnych w budynkach komunalnych oraz sprzedaży lub oddania w użytkowanie wieczyste gruntu. W jej treści ustaliła, że koszty wyceny lokalu ponoszą najemcy zainteresowani jego nabyciem poprzez wniesienie wraz z wnioskiem odpowiedniej kwoty. Czy rada mogła obciążyć lokatorów tymi kosztami?
Nie, rada gminy nie może w drodze uchwały nakładać jakichkolwiek obowiązków, w tym przede wszystkim związanych z obciążeniem finansowym. Najemca występujący o wykup lokalu jest tylko potencjalnym jego nabywcą. Nawet sporządzenie wyceny mieszkania nie daje pewności, że do umowy nabycia lokalu dojdzie. W tej sytuacji nałożenie przez radę obowiązku uiszczenia kwoty odpowiadającej kosztom wyceny lokalu nie ma podstawy prawnej. Ustalenia te mogą zapaść wyłącznie w drodze negocjacji prowadzonych przez strony, tj. wójta (burmistrza, prezydenta miasta) i lokatora oraz tylko na mocy umowy między nimi, a nie w drodze obowiązku nałożonego w trybie aktu prawa miejscowego.
Takie stanowisko potwierdza jednolite orzecznictwo sądów administracyjnych, zgodnie z którym zarówno dokonanie wyceny, jak i jej koszty obciążają organ administracji publicznej (por. wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 17 lutego 2015 r., sygn. akt II SA/Ol 1354/14, LEX nr 1653266 i z 9 maja 2013 r., sygn. akt II SA/Ol 166/13, LEX nr 1348134, a także wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 stycznia 2012 r., sygn. akt I OSK 1807/11, LEX nr 1120623). Poza tym rada nie była w ogóle upoważniona do regulowania tych kwestii w uchwale. Zgodnie z art. 18 ust. 1 pkt 9 lit. a ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy przekraczających zakres zwykłego zarządu dotyczących zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż trzy lata lub na czas nieoznaczony, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej.
Przepisy nie definiują pojęcia „zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości”. W orzecznictwie przyjmuje się jednak pogląd, że pojęcie to należy rozumieć jako zbiór podstawowych reguł postępowania rady dla organu wykonawczego, z pominięciem szczegółowych postanowień przewidzianych do konkretyzacji w umowie zawieranej przez gminę reprezentowaną przez jej organ wykonawczy, z nabywcą nieruchomości (por. wyrok WSA we Wrocławiu z 31 stycznia 2008 r., sygn. akt II SA/Wr 554/07, wyrok WSA w Gliwicach z 14 sierpnia 2008 r., sygn. akt II SA/Gl 586/08). Nie ulega przy tym wątpliwości, że rada może określać zasady gospodarowania mieniem, jakimi powinien się kierować organ wykonawczy, i to w odniesieniu do faktycznych, a nie potencjalnych nabywców nieruchomości. Ponadto wskazać należy, że rada gminy nie może w drodze uchwały nakładać jakichkolwiek obowiązków, w tym przede wszystkim związanych z obciążeniem finansowym, nie mając do tego wyraźnej podstawy prawnej.
Podstawa prawna
Art. 18 ust. 1 pkt 9 lit. a ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1515 ze zm.).