„Oczekujemy przyśpieszenia i zakończenia prac nad aktem prawnym, który wyposaża samorządową administrację województw we właściwe i niezbędne instrumenty zarządzania ładem przestrzennym” – głosi stanowisko Konwentu.

Prezydencki projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu - czyli tzw. ustawa krajobrazowa - reguluje takie sprawy jak: umieszczanie reklam w przestrzeni publicznej, przeprowadzanie tzw. audytu krajobrazowego, weryfikacja istniejących parków krajobrazowych i innych stref dotąd chronionych.

„Konieczność przyjęcia takich regulacji - podkreślili marszałkowie - wynika nie tylko z obowiązku ochrony jakości życia Polaków, którą znacząco może obniżać panujący obecnie w naszym kraju chaos przestrzenny, ale też z prawa europejskiego i z obowiązków, jakie nakłada na Polskę Europejska Konwencja Krajobrazowa. Należy podkreślić, iż w istotnej mierze nie nadążamy w tym zakresie za rozwiązaniami europejskimi” – czytamy w tekście.

Marszałkowie powołali się na opublikowany w lipcu raport NIK, w którym wskazano liczne nieprawidłowości w lokalizacji farm wiatrowych. Zwrócili uwagę, że przyjęcie przejrzystych przepisów umożliwi lepsze zaplanowanie wykorzystania środków europejskich. „Obecny brak uregulowań i chaos dotyczący planowania przestrzennego nie sprzyja planowaniu takich inwestycji, nie sprzyja rozwojowi energetyki opartej na odnawialnych źródłach energii” – podkreślili marszałkowie w stanowisku.

Sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta Olgierd Dziekoński, który przedstawił marszałkom projekt ustawy, podkreślił, że pozwoli ona określenie szczególnie cennych walorów krajobrazu przez wprowadzenie audytów krajobrazowych sporządzanych przez zarządy województw. Samorządy otrzymają też instrumenty prawne w celu ochrony krajobrazu. Obecnie na terenach uznanych za obszary chronionego krajobrazu i parki krajobrazowe powstają farmy wiatrowe, kominy, silosy, maszty telefonii komórkowej i nie ma prawnych możliwości, aby temu zapobiegać.

Dziekoński podał przykład województwa zachodniopomorskiego, gdzie na obszarze parków krajobrazowych istnieje 12 siłowni wiatrowych, 25 masztów telefonii komórkowej, 12 napowietrznych linii energetycznych i 9 kopalni kruszyw mineralnych. W województwie warmińsko-mazurskim na terenie obszarów chronionego krajobrazu powstało m.in. 10 turbin wiatrowych, a budowanych lub planowanych jest kolejnych 50, o wysokości często ponad 150 metrów.

Projekt ustawy przewiduje, że obiekty dominujące w krajobrazie będą mogły być wznoszone wyłącznie na podstawie planu zagospodarowania przestrzennego, który będzie konsultowany z zarządem województwa w zakresie ochrony krajobrazu.

Nowa ustawa ma też wprowadzić porządek w zakresie umieszczania reklam przez umożliwienie tworzenia gminnych kodeksów reklamowych i pobierania podatków od reklam. Osobom, które nie przestrzegałyby tych przepisów, groziłaby kara ograniczenia wolności bądź grzywna do 5 tys. zł, a nielegalne banery ulegałyby przepadkowi.

Projekt ustawy jest obecnie przedmiotem prac w sejmowej podkomisji wyłonionej z trzech komisji: kultury, środowiska i infrastruktury. Dziekoński powiedział PAP, że ustawa może być uchwalona po wyborach samorządowych. „Chcieliśmy, aby była ona uchwalona jak najszybciej, ale też by była uchwalona z pełną świadomością i akceptacją wszystkich posłów, aby nie była kwestią kontrowersji politycznych, ponieważ krajobraz jest wspólną wartością nas wszystkich. Wierzymy, że nowo wybrany samorząd będzie mógł już stosować tę ustawę po wyborach, czyli w praktyce od nowego roku” - powiedział Dziekoński.