Czy zastępca włodarza gminy też jest wybierany w wyborach powszechnych i czy jak jego przełożony może mieć tylko wykształcenie podstawowe?
Zastępca wójta nie jest wybierany w wyborach powszechnych. Zgodnie z art. 26a ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 994 ze zm.), to wyłączna kompetencja wójta. Powołuje i odwołuje on zastępcę lub zastępców (imiennie) i określa ich liczbę w drodze zarządzenia. W gminach do 20 tys. mieszkańców może być nie więcej niż jeden zastępca; dwóch w gminach do 100 tys. mieszkańców; trzech w gminach do 200 tys. mieszkańców; czterech w gminach powyżej 200 tys. mieszkańców. Zgodnie z ustawą z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1260 ze zm.), zastępca wójta jest pracownikiem samorządowym zatrudnianym na podstawie powołania. Oświadczenie woli w imieniu gminy w zakresie zarządu mieniem składa jednoosobowo wójt albo działający na podstawie jego upoważnienia zastępca wójta samodzielnie lub z inną upoważnioną przez wójta osobą.
Funkcji zastępcy wójta nie można łączyć ze stanowiskiem wójta lub jego zastępcy w innej gminie, członkostwem w organach jednostek samorządu terytorialnego (w tym w gminie, w której jest zastępcą wójta), zatrudnieniem w administracji rządowej, mandatem posła i senatora.
Zastępca przejmuje zadania i kompetencje wójta w przypadku jego tymczasowego aresztowania, odbywania przez niego kary pozbawienia wolności wymierzonej za przestępstwo nieumyślne, odbywania kary aresztu, niezdolności do pracy z powodu choroby trwającej powyżej 30 dni, zawieszenia w czynnościach służbowych. Po upływie kadencji wójta jego zastępca pełni obowiązki do objęcia obowiązków przez nowo powołanego zastępcę.
Zgodnie z art. 6 ustawy o pracownikach samorządowych zastępcą wójta może być osoba, która jest obywatelem polskim, ma pełną zdolność do czynności prawnych, korzysta z pełni praw publicznych, ma odpowiednie kwalifikacje zawodowe, nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe, ma nieposzlakowaną opinię, co najmniej trzyletni staż pracy, wykonywała przez co najmniej trzy lata działalność gospodarczą o charakterze zgodnym z wymaganiami na danym stanowisku, ma wykształcenie wyższe I lub II stopnia.
Bartosz Bator, adwokat