Część mieszkańców chce brać udział w sesjach rady gminy i zabierać głos. Wójt się martwi, że sala jest zbyt mała i wszyscy chętni mogą się nie pomieścić. Czy każdy mieszkaniec może się przysłuchiwać posiedzeniu rady gminy?
Bartosz Bator adwokat / Dziennik Gazeta Prawna
Tak. W pierwszej kolejności należy wskazać na art. 61 Konstytucji RP, który jasno określa prawa, każdego obywatela naszego kraju. Otóż mamy prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. Jednak w kontekście komentowanej tematyki najważniejsze jest to, że prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu. Nie ulega wątpliwości, że rada gminy jest takim organem.
Stosownie do art. 11b ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 994 ze zm.) działalność organów gminy jest jawna. Ograniczenia jawności mogą wynikać wyłącznie z ustaw. Jawność działania organów gminy obejmuje w szczególności prawo obywateli do informacji, wstępu na sesje rady i posiedzenia jej komisji, a także dostępu do dokumentów wynikających z wykonywania zadań publicznych, w tym protokołów z posiedzeń organów gminy i komisji. Zasady dostępu do dokumentów i korzystania z nich określa statut gminy.
Pojęcie „wstępu na sesje rady gminy i posiedzenia jej komisji” użyte w art. 11b ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, podobnie jak i pojęcie „dostępu do posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej”, użyte w art. 3 ust. 1 pkt 3 ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1330) należy interpretować szeroko, a więc także w kontekście art. 61 ust. 2 Konstytucji RP. Statut gminy, jako akt niższego rzędu, nie może wyłączać zasady jawności i ograniczać dostępu do dokumentów, utrwalających przebieg sesji rady gminy, tylko dla ściśle określonego kręgu podmiotów.