Gminy będą wydawać opinie o spełnianiu warunków sanitarnych dla klubów dziecięcych. Będą też miały więcej swobody w udzielaniu dotacji prywatnym placówkom.
Od przyszłego miesiąca zaczną obowiązywać nowe przepisy regulujące działalność żłobków, klubów dziecięcych oraz dziennych opiekunów. Mają one ułatwiać zakładanie i prowadzenie placówek dla maluchów oraz obniżyć koszty ich funkcjonowania. Jednocześnie ustawa z 7 lipca 2017 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z systemami wsparcia rodzin (Dz.U. poz. 1428), w ramach której nowelizowana jest ustawa żłobkowa, przewiduje też nowe zadania dla gmin oraz modyfikacje w tych, które teraz realizują.

Ocena standardów

Jeden z nowych obowiązków jest związany z koniecznością spełniania przez żłobki i kluby dziecięce standardów w zakresie warunków lokalowo-sanitarnych oraz ochrony przeciwpożarowej. Obecnie jest tak, że opinie potwierdzające ich spełnianie wydaje właściwy miejscowo inspektor sanitarny oraz komendant straży pożarnej. Od 1 stycznia 2018 r., zgodnie z nowym brzmieniem art. 25 ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 157 ze zm.), w przypadku klubów dziecięcych bezpieczeństwo przeciwpożarowe nadal potwierdzać będzie straż pożarna, ale opinię dotyczącą wymogów lokalowo-sanitarnych będzie wydawał wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Takie rozwiązanie budzi jednak zastrzeżenia części gmin.
– Przerzucenie tego obowiązku na samorząd wiąże się ze wzrostem kosztów obsługi zadania. Trzeba będzie zatrudnić pracownika, który ma kwalifikacje do oceny sanitarno-technicznej lokalu przeznaczonego na klub albo doszkolić go w tej kwestii – mówi Grzegorz Kryger, wicedyrektor wydziału rozwoju społecznej w Urzędzie Miasta w Gdańsku.
Monika Lipińska, zastępca prezydenta Lublina, dodaje, że kadra urzędnicza zostanie przygotowana do nowego zadania. Tyle że do tej pory było to utrudnione, bo nie był jeszcze znany ostateczny kształt rozporządzenia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej, które określa szczegółowo standardy dla żłobków i klubów dziecięcych (zostało dopiero wczoraj ogłoszone w Dz.U. poz. 2379).
Najważniejsze zmiany w ustawie o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 / DGP
Z kolei Monika Rościszowska-Woźniak, prezes Fundacji Rozwoju Dzieci im. Komeńskiego, zwraca uwagę, że poza wyznaczeniem dla gmin nowego obowiązku nowelizacja doprecyzowuje też inne przepisy odnoszące się do spełniania wymogów lokalowych i sanitarnych. Dzięki temu nie będzie już dochodziło do sprzecznego ich interpretowania przez poszczególne jednostki sanepidu i straży pożarnej w różnych częściach kraju.
– Inspektorzy sanitarni, strażacy oraz gminy będą dodatkowo zobowiązani do udzielania wyjaśnień i wytycznych dotyczących warunków lokalowych. Podmioty zakładające żłobki i kluby będą mogły po ich uzyskaniu uniknąć problemów z późniejszym zarejestrowaniem placówki – dodaje.

Nowości w rejestrze

Istotne zmiany czekają od przyszłego roku samą procedurę wpisywania żłobków i klubów dziecięcych do rejestru oraz sposób jego prowadzenia przez gminę. Składanie wniosku oraz wszystkich niezbędnych dokumentów będzie odbywać się tylko elektronicznie za pośrednictwem portalu Emp@tia (podobnie będzie w przypadku wykreślania placówki z rejestru, gdy zakończy działalność). Co więcej, podmioty prywatne będą po dopełnieniu formalności otrzymywać od gminy dostęp do tego serwisu, aby mogły same modyfikować niektóre dane podawane w rejestrze oraz przesyłać sprawozdania z działalności.
– Na razie nie wiemy, jak to będzie w praktyce funkcjonować i nie mamy w tej sprawie żadnej informacji z ministerstwa rodziny – wskazuje Jacek Sutryk, dyrektor departamentu spraw społecznych UM we Wrocławiu.
Bartosz Marczuk, wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej, zapewnia, że nie ma powodów do obaw i na 1 stycznia 2018 r. nowe funkcje portalu będą gotowe.
Jednocześnie, poza dotychczasowymi informacjami o adresie i nazwie działających na terenie gminy placówek, w rejestrze znajdą się inne dane na ich temat. Na przykład ich godziny pracy, to, czy są przystosowane do potrzeb dzieci niepełnosprawnych, oraz wysokość opłat.
– Skorzystają na tym rodzice, którzy będą mogli w jednym miejscu sprawdzić ofertę wszystkich dostępnych w ich gminie żłobków i klubów dziecięcych – uważa Monika Rościszowska-Woźniak.
Co ważne, więcej danych będą musiały podawać nie tylko nowo rejestrowane placówki, ale również te już działające. Na ich przekazanie będą miały czas do 31 stycznia 2018 r.
– Wprawdzie znajomość przepisów ustawy jest dla podmiotów prowadzących żłobki obligatoryjna, ale i tak będziemy je informować o konieczności dopełnienia obowiązków wynikających z nowelizacji ustawy – deklaruje Magdalena Pietrusik-Adamska, dyrektor wydziału zdrowia i spraw społecznych UM w Poznaniu.
Podobnie będzie w Gdańsku, Lublinie i we Wrocławiu.

Dotacje po nowemu

Od przyszłego roku zmieni się wreszcie brzmienie art. 60 ustawy, na podstawie którego gminy mogą przyznawać dotacje celowe dla prywatnych placówek. Teraz jego treść wskazuje, że dofinansowanie przysługuje na każde dziecko przebywające w żłobku czy w klubie. W konsekwencji, gdy samorządy chciały w uchwałach ograniczać przyznawanie dotacji, np. tylko na dzieci, które mieszkają na ich terenie, były one kwestionowane potem przez regionalne izby obrachunkowe i wojewódzkie sądy administracyjne.
Od stycznia 2018 r. ze wspomnianego przepisu wykreślone zostanie sformułowanie o każdym dziecku, a radni w uchwale będą mogli określać kategorie dzieci, na które będą wypłacać dofinansowanie.
– Jest to słuszna zmiana, która daje samorządom możliwość decydowania o dotacjach z uwzględnieniem ich lokalnych uwarunkowań – podkreśla Monika Lipińska.
Etap legislacyjny
Wchodzi w życie 1 stycznia 2018 r.