Kilka osób nie chce się zgodzić, aby przez ich działki była poprowadzona droga do planowanego nowego osiedla. Czy gmina może je zmusić do sprzedaży gruntu?
Kwestię pozbawiania właścicieli praw do ich nieruchomości reguluje ustawa o gospodarce nieruchomościami. Zgodnie z jej przepisami istnieje możliwość wywłaszczenia mieszkańca gminy. Musi się to jednak odbyć według ściśle określonych w ustawie reguł.
Wywłaszczenie z nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, nie tylko prawa własności, ale także prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości. Jednak wywłaszczenie może być dokonane pod jednym zasadniczym warunkiem, tzn. jeżeli cele publiczne nie mogą być zrealizowane w inny sposób niż przez pozbawienie albo ograniczenie praw do nieruchomości, a prawa te nie mogą być nabyte przez gminę w drodze umowy.
Przepisy te stosuje się do nieruchomości położonych na obszarach przeznaczonych w planach miejscowych na cele publiczne, albo do nieruchomości, dla których wydana została decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.
Organem właściwym w sprawach wywłaszczenia jest starosta. Nieruchomość może być wywłaszczona na rzecz Skarbu Państwa albo na rzecz jednostki samorządu terytorialnego (np. gminy). Wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego na rzecz gminy następuje na wniosek wójta lub burmistrza (prezydenta miasta). Należy je poprzedzić rokowaniami o nabycie w drodze umowy. Gdy to się nie uda, starosta składa w sądzie wniosek o ujawnienie w księdze wieczystej wszczęcia postępowania wywłaszczeniowego.
Decyzja powinna zawierać ustalenie, m.in. na jakie cele nieruchomość jest wywłaszczana, i ustalenie wysokości odszkodowania (według stanu, przeznaczenia i wartości nieruchomości w dniu wydania decyzji).
Zapłata następuje jednorazowo, w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja podlega wykonaniu.
Nieruchomość nie może być użyta w celu innym niż określony w decyzji.