● Czy odwołanie dyrektora muzeum trzeba konsultować ze związkami zawodowymi
● Kto ustala zasady zwrotu kosztów delegacji członków komisji antyalkoholowej
● Jakie zasady obowiązują przy ustalaniu wysokości opłat parkingowych
● Jakie zasady obowiązują przy ustalaniu wysokości opłat parkingowych
Prezydent miasta odwołał dyrektora muzeum. Wojewoda twierdzi, że włodarz naruszył prawo, gdyż decyzja nie została zaopiniowana przez związki zawodowe i stowarzyszenia zawodowe i twórcze. Prezydent miasta natomiast uważa, że nie było to konieczne, ponieważ wyłonienie dyrektora w konkursie nie musiało być skonsultowane. Kto ma rację?
Słuszność ma wojewoda. Zamiar odwołania dyrektora muzeum powinien być skonsultowany ze związkami zawodowymi oraz stowarzyszeniami zawodowymi i twórczymi. Zgodnie bowiem z art. 15 ust. 1 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (dalej: u.o.p.d.k.) dyrektora instytucji kultury powołuje organizator na czas określony, po zasięgnięciu opinii związków zawodowych działających w tej instytucji kultury oraz stowarzyszeń zawodowych i twórczych właściwych ze względu na rodzaj działalności prowadzonej przez instytucję. Odwołanie następuje w tym samym trybie. Zasięganie opinii związków zawodowych oraz stowarzyszeń zawodowych i twórczych nie jest konieczne jedynie przy wyłanianiu kandydata na dyrektora w drodze konkursu. Istota takiego uregulowania wynika z konkursowej procedury zapewniającej co do zasady udział w niej przedstawicielom organizacji związkowych i stowarzyszeń zawodowych lub twórczych. Jednak odwołanie, bez względu na sposób powołania, wymaga każdorazowo opiniowania przez związki zawodowe (o ile działają na terenie instytucji) oraz stowarzyszenia zawodowe i twórcze.
Pogląd ten potwierdza wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 4 kwietnia 2017 r. (sygn. akt II OSK 459/17, www.orzeczenia.nsa.gov.pl). Stwierdzono w nim, że wyłączenie ustalone w art. 15 ust. 1 u.o.p.d.k. należy traktować jako wyjątek od ogólnej reguły, zgodnie z którą przy wyłonieniu kandydata lub jego odwołaniu ze stanowiska wymagana jest opinia wymienionych w tym przepisie organizacji. Taki wyjątek należy wykładać ściśle, a więc tylko do przypadku wyłonienia kandydata, i to w drodze konkursu, ale już nie odwołania dyrektora. Stanowisko to wpisuje się w już utrwaloną linię orzeczniczą sądów administracyjnych (por. wyroki NSA: z 1 grudnia 2015 r., sygn. akt II OSK 2231/15; z 12 stycznia 2012 r., sygn. akt II OSK 2545/11 i z 1 czerwca 2010 r., sygn. akt II OSK 598/10).
Podstawa prawna
Art. 15 ust. 1 ustawy z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 862).
Rada miasta w gminnym programie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych określiła zasady zwrotu kosztów podróży służbowych dla członków komisji rozwiązywania problemów alkoholowych. Czy była do tego uprawniona?
Rada gminy ma takie uprawnienie wynikające z art. 41 ust. 5 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (dalej: u.w.t.p.a.). Regulacja może wprawdzie powodować wątpliwość, gdyż świadczenie z tytułu zwrotu kosztów podróży służbowych nie jest składnikiem wynagrodzenia, ale zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie wyrażonym w wyroku z 28 maja 2015 r. (sygn. akt III SA/Lu 484/15) pojęcie „wynagrodzenie” użyte w art. 41 ust. 5 u.w.t.p.a. mieści w sobie również zwrot kosztów podróży członka komisji rozwiązywania problemów alkoholowych. Lubelski sąd zwrócił uwagę, że duża część zadań członków komisji wiąże się z podróżami służbowymi (m.in. prowadzenie bądź udział w szkoleniach i konferencjach o tematyce przeciwdziałania uzależnieniom i przemocy domowej, udział w rozprawach sądowych). Skoro więc prawodawca lokalny nałożył na członków komisji zadania wiążące się z podróżami służbowymi, uzasadnione było uregulowanie zasad zwrotu ich kosztów. Pogląd ten potwierdza również wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 kwietnia 2017 r. (sygn. akt II GSK 2108/15). Zdaniem sądu art. 41 ust. 5 u.w.t.p.a. umocowuje organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego do określenia w gminnych programach rozwiązywania problemów alkoholowych zasad wynagradzania członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych. NSA podkreślił, że ustawodawca posłużył się sformułowaniem „zasady wynagradzania”, a nie pojęciem „wynagrodzenie”. Przy takim relatywnie szerokim sformułowaniu upoważnienia ustawowego nie ma – w ocenie NSA – podstaw prawnych do odwoływania się do definicji wynagrodzenia nawiązującej do stosunku pracy i relacji przewidzianych w kodeksie pracy. Koszty podróży służbowych mieszczą się w zakresie pojęcia zasad wynagradzania członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych. NSA zauważył, że wobec braku normatywnej definicji zasad wynagradzania odwołanie się do wykładni językowej pozwala objąć tym pojęciem zarówno wynagrodzenie – zapłatę za pracę, jak i wynagrodzenie – odszkodowanie za koszty poniesione przy wykonywaniu zadań, zatem także wynagrodzenie strat, jakie ponosi członek komisji, wydatkując swoje środki na odbycie podróży służbowej.
Dodatkowo trzeba zauważyć, że NSA uznał, iż nie jest naruszeniem prawa odwołanie się przez prawodawcę lokalnego do zasad przewidzianych w innym akcie normatywnym, w tym przypadku w rozporządzeniu dotyczącym zasad ustalania oraz wysokości należności przysługujących pracownikom z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. Nie ma przeszkód prawnych, aby rada gminy, korzystając z przyznanych jej ustawowo kompetencji prawotwórczych, odwołała się do zasad przewidzianych już we wcześniej wydanych przepisach, zamiast samodzielnie wprowadzać szczegółowe rozwiązania normatywne, o ile oczywiście nie jest to sprzeczne z treścią upoważnienia ustawowego i nie narusza wyznaczonych nim granic. NSA wyjaśnił również, że taka technika legislacyjna jest dopuszczalna i nie oznacza, iż w ten sposób organ stanowiący bezpodstawnie zrównał status prawny członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych ze statusem pracowników.
Podstawa prawna
Art. 41 ust. 5 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 487 ze zm.).
Burmistrz zarządzeniem wydał regulamin parkingów miejskich. Obejmuje on zasady odpłatności, stawki opłat za parkowanie i wydawanie kart parkingowych, a także zwolnienia z opłat. Czy jest to zgodne z prawem?
Burmistrz nie był uprawniony do uregulowania wskazanych kwestii w drodze zarządzenia. Pogląd ten potwierdza wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 29 marca 2017 r. (sygn. akt II SA/Go 81/17). W orzeczeniu wskazano, że zgodnie z art. 4 ustawy o gospodarce komunalnej (dalej: u.g.k.) to organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego postanawiają o wysokości cen i opłat albo o sposobie ustalania cen i opłat za usługi komunalne o charakterze użyteczności publicznej oraz za korzystanie z obiektów i urządzeń użyteczności publicznej jednostek samorządu terytorialnego, a za takie trzeba uznać parkingi miejskie. Wprawdzie uprawnienie to może zostać przez organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego powierzone ich organom wykonawczym, jednak – zdaniem gorzowskiego sądu administracyjnego – powierzenie to powinno nastąpić przed podjęciem aktu określającego wysokości cen i opłat. Tego rodzaju subdelegacja dopuszczona ustawowo musi przy tym każdorazowo wynikać ze stosownej uchwały rady gminy, wyraźnie określającej ramy dopuszczalnych działań organu wykonawczego w zakresie ustalania cen i opłat lub sposobu ich ustalania. W konsekwencji ustalenie w drodze zarządzenia regulaminów parkingów miejskich narusza w istotny sposób art. 4 u.g.k.
Podstawa prawna
Art. 4 ustawy z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 827).