Od początku 2011 roku wzrosła stawka VAT na sprzedaż zwierząt żywych z 3 do 8 proc. W Sejmie trwają jednak prace nad zmianami, które wprowadzą podstawowy 23-proc. podatek od sprzedaży niektórych zwierząt hodowlanych.
Do końca 2010 r. handel zwierzętami był objęty niższą stawką VAT w wysokości 3 proc. Wraz ze wzrostem stawek od 2011 r. również te towary zostały objęte podwyższonym VAT. Jednak sprzedaż zwierząt żywych zamiast wzrosnąć, tak jak większość towarów objętych tą stawką, do 5 proc., została opodatkowana 8-proc. VAT.

Stawki w załącznikach

Obniżone stawki w wysokości 5 proc. wynikają z załącznika nr 10 do ustawy o VAT. Co prawda jest tam pozycja 14, które określa grupowanie: zwierzęta żywe, ale jednocześnie wyłącza je z tego preferencyjnego opodatkowania. W wykazie określono, że 5-proc. podatek obejmuje zwierzęta żywe i produkty pochodzenia zwierzęcego, z wyłączeniem:
1) zwierząt żywych i ich nasienia,
2) wełny strzyżonej, potnej z owiec i kóz, włączając wełnę praną z drugiej strzyży (PKWiU 01.45.30.0),
3) jaj wylęgowych (PKWiU 01.47.23.0),
4) kokonów jedwabników nadających się do motania (PKWiU 01.49.25.0),
5) wosków owadzich i spermacetów, włączając rafinowane i barwione (PKWiU 01.49.26.0),
6) embrionów zwierzęcych do celów reprodukcyjnych (PKWiU 01.49.27.0),
7) produktów zwierzęcych niejadalnych, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 01.49.28.0),
8) skór futerkowych surowych oraz skór i skórek surowych, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 01.49.3).
Właściwa stawka podatkowa na sprzedaż zwierząt wynika z innego załącznika do ustawy o VAT. W załączniku nr 3, który stanowi wykaz towarów i usług opodatkowanych 8-proc. stawką, w poz. 14 wyszczególniono zwierzęta żywe i produkty pochodzenia zwierzęcego, z wyłączeniem:
1) wełny strzyżonej, potnej z owiec i kóz, włączając wełnę praną z drugiej strzyży (PKWiU 01.45.30),
2) pozostałych zwierząt żywych (PKWiU ex 01.49.19.0), z zastrzeżeniem poz. 15,
3) wosków owadzich i spermacetów, włączając ra-finowane i barwione (PKWiU 01.49.26.0),
4) sierści zwierzęcej cienkiej lub grubej, niezgrzeblonej i nieczesanej (PKWiU ex 01.49.28.0),
5) skór futerkowych surowych oraz skór i skórek surowych, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 01.49.3).
W poz. 15 natomiast znalazły się pozostałe żywe zwierzęta hodowlane, gdzie indziej niesklasyfikowane – wyłącznie króliki dzikie, pszczoły, jedwabniki i przeszkolone psy przewodniki dla ociemniałych (ex 01.49.19.0). Dodatkowo z 8-proc. stawki skorzystają też trzmiele (PKWiU ex 01.49.19.0) oraz entomofagi – wyłącznie stawonogi i nicienie (PKWiU ex 01.49.19.0) na podstawie załącznika nr 1 (poz. 1 – 2, 4 – 5) do rozporządzenia w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.



Proponowane zmiany

Pomimo że od 1 stycznia 2011 r. zmieniło się opodatkowanie zwierząt żywych, w Sejmie dobiegają końca prace nad nowelizacją ustawy o VAT, która modyfikuje poz. 14 z załącznika nr 3. Modyfikacja pozycji ma nastąpić od 1 kwietnia 2011 r. i wprowadzi opodatkowanie 23-proc. podstawową stawką niektórych zwierząt hodowlanych. Stawka ta będzie miała zastosowanie do dostawy części zwierząt, których mięso nie jest przeznaczone do konsumpcji, np. wielbłądów, lam, ptaków hodowlanych – papug, pawi, gadów hodowlanych – wężów, żółwi).
W poz. 14 załącznika nr 3 do ustawy o VAT zostaną wprowadzone dodatkowe trzy punkty, które wyłączają stosowanie 8-proc. stawki do: 1) wielbłądów i zwierząt wielbłądowatych, żywych (PKWiU 01.44.10.0), 2) pozostałych ptaków żywych hodowlanych, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 01.49.12.9), 3) gadów żywych hodowlanych, włączając węże i żółwie (PKWiU 01.49.13.0).
Jednocześnie należy zauważyć, że minister finansów będzie musiał zmienić rozporządzenie, które określa 8-proc. stawkę VAT na import niektórych towarów. Rozporządzenie to zawiera bowiem również załącznik nr 1, który w poz. 1 – 13 wskazuje zwierzęta, które są objęte 8-proc. VAT z tytułu importu. Minister finansów określa w drodze rozporządzenia do celów poboru podatku w imporcie wykaz towarów wymienionych w załącznikach nr 3 i 10 do ustawy o VAT w układzie odpowiadającym Nomenklaturze Scalonej (CN).

Rozliczenie rolnika

Trzeba też pamiętać, że dostawa zwierząt może odbywać się w ramach produkcji rolnej. W tym przypadku następuje specyficzne rozliczenie, gdy dostawcą jest rolnik ryczałtowy. Przez rolnika ryczałtowego rozumie się rolnika dokonującego dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczącego usługi rolnicze, korzystającego ze zwolnienia z VAT z wyjątkiem rolnika obowiązanego do prowadzenia ksiąg rachunkowych. W tym przypadku do wystawienia faktury VAT RR i rozliczenia podatku zobowiązany jest przedsiębiorca, który nabywa produkty od rolnika ryczałtowego, np. zwierzęta.
Rolnikowi natomiast dokonującemu dostawy produktów rolnych dla podatnika VAT przysługuje zryczałtowany zwrot podatku. Kwota zryczałtowanego zwrotu podatku jest wypłacana rolnikowi ryczałtowemu przez nabywcę produktów rolnych w wysokości 7 proc. kwoty należnej z tytułu dostawy produktów rolnych pomniejszonej o kwotę zryczałtowanego zwrotu. Wykaz towarów objętych zwrotem podatku dla rolnika wynika z załącznika nr 2 do ustawy o VAT. W jego treści w poz. 17 wyszczególniono także zwierzęta żywe i produkty pochodzenia zwierzęcego (PKWiU ex 01.4).



Zwolnienia w imporcie

VAT według odpowiednich stawek jest również pobierany w przypadku importu towarów (przywozu spoza krajów unijnych). Jednak w niektórych przypadkach możliwe jest zwolnienie przy imporcie zwierząt, gdy rolnik przenosi działalność do Polski z kraju nienależącego do Unii. Zwalnia się od podatku import środków trwałych i innego wyposażenia, należących do przedsiębiorcy wykonującego w celach zarobkowych i na własny rachunek działalność gospodarczą, który zaprzestał prowadzenia tej działalności na terytorium państwa trzeciego i zamierza wykonywać podobną działalność w Polsce.
W przypadku korzystania z tego zwolnienia przez właściciela gospodarstwa rolnego zwolniony od podatku jest także import żywego inwentarza.
Zwolnienie to będzie stosowane, jeżeli łącznie są spełnione następujące warunki:
1) środki trwałe i inne wyposażenie były używane przez przedsiębiorcę w miejscu poprzedniego wykonywania działalności przez okres co najmniej 12 miesięcy przed dniem zaprzestania działalności przedsiębiorstwa w kraju pozaunijnym,
2) środki trwałe i inne wyposażenie są przeznaczone w Polsce do takiego samego celu, w jakim były używane za granicą,
3) rodzaj i ilość przywożonych rzeczy odpowiadają rodzajowi i skali prowadzonej działalności.
Zwolnienie przy imporcie będzie również dotyczyło zwierząt specjalnie przygotowanych do użytku laboratoryjnego. Będzie ono miało zastosowanie, pod warunkiem że zwierzęta laboratoryjne są przeznaczone dla:
● instytucji publicznych, których podstawową działalnością jest edukacja lub prowadzenie badań naukowych, albo dla wydzielonych jednostek tych instytucji, jeżeli podstawową działalnością tych jednostek jest prowadzenie badań naukowych lub edukacja,
● prywatnych instytucji, których podstawową działalnością jest edukacja lub prowadzenie badań naukowych.
Zwolnienia od podatku
Zwalnia się od podatku dostawę produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej, dokonywaną przez rolnika ryczałtowego oraz świadczenie usług rolniczych przez rolnika ryczałtowego
Produkty rolne
Przez produkty rolne rozumie się towary wymienione w załączniku nr 2 do ustawy o VAT oraz towary wytworzone z nich przez rolnika ryczałtowego z produktów pochodzących z jego własnej działalności rolniczej przy użyciu środków zwykle używanych w gospodarstwie rolnym, leśnym i rybackim
Podstawa prawna
Art. 53, art. 57, art. 41 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).
Par. 1 rozporządzenia ministra finansów z 22 grudnia 2010 r. w sprawie wykazu towarów do celów poboru podatku od towarów i usług w imporcie (Dz.U. nr 245, poz. 1638).
Par. 7 rozporządzenia ministra finansów z 22 grudnia 2010 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 246, poz. 1649).