Pracownik nie może prowadzić działalność konkurencyjnej wobec swojego pracodawcy. Zgodnie z kodeksem pracy, pracownik nie może też świadczyć usług w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz firmy konkurencyjnej. W przypadku nielojalnego pracownika, prawo stoi po stronie pracodawcy.

Ustawowy zakaz konkurencji stanowi furtkę prawną dla pracodawcy w razie próby nieuczciwego działania pracownika. Pod rygorem nieważności, pracodawca musi jednak zawrzeć z pracownikiem pisemną umowę o zakazie konkurencji, co stanowi podstawę do ewentualnych roszczeń. Zakaz ten może dotyczyć zarówno okresu wykonywania pracy u danego pracodawcy – jak i okres po rozwiązaniu stosunku pracy. Zakaz konkurencji obowiązujący po ustaniu stosunku pracy może dotyczyć jedynie tych pracowników, którzy mieli dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Z kolei w trakcie trwania umowy z pracodawcą, zakazem tym może być objęty każdy pracownik.

Powstrzymanie się pracownika od działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy w czasie trwania stosunku pracy, jeżeli zostało przewidziane w umowie jest obowiązkiem pracowniczym. Złamanie umownego zakazu może nieść za sobą wiele konsekwencji. Jedną z nich jest prawo pracodawcy do rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia – z winy pracownika.

Nie jest to jednak jedyna cena jaką pracownicy mogą zapłacić za brak lojalności. Pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji przewidzianego w umowie, może dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody.

Co to oznacza? Odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy może występować w formie odszkodowania. Ustala się je w wysokości wyrządzonej szkody, jednak nie może ono przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody. Jeżeli pracownik umyślnie wyrządził szkodę, jest obowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości. Odszkodowanie nie może być niższe od 25 procent wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Może ono być wypłacane w miesięcznych ratach.

Jak pracownik może zaszkodzić pracodawcy? Przepisy o zakazie konkurencji stosuje się szczególnie w przypadku pracowników mających dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Mowa więc o tajemnicy handlowej i innych poufnych lub wrażliwych informacjach, których ujawnienie mogłoby skutkować stratą wizerunkową lub materialną pracodawcy. Dlatego też względem pracowników odznaczających się podobna wiedzą, pracodawca może wprowadzić zakaz konkurencji także po ustaniu stosunku pracy. Wszelkie spory dotyczące wysokości odszkodowania, konsekwencji pracownika lub samego stwierdzenia, czy doszło do złamania zakazu konkurencji, rozstrzyga sąd pracy.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy