Jestem w trakcie wypowiedzenia i firma rozliczyła się ze mną, wypłacając ostatnią pensję. Byłem przekonany, że wraz z nią dostanę odprawę z tytułu zwolnień grupowych, gdyż zwolniono kilka osób, a w rozwiązaniu umowy za wypowiedzeniem znalazła się informacja, że jego przyczyna leży po stronie pracodawcy. Powiedziano mi jednak w kadrach, że ponieważ firma jest mała, to nie musi płacić – pisze pani Ewa. – Czy to prawda – pyta zawiedziona czytelniczka.
O zwolnieniach grupowych mówimy wtedy, gdy firma rozstaje się w okresie 30 dni z przyczyn niedotyczących pracowników z określoną w ustawie liczbą osób, przy czym zamiar zwolnień konsultuje z działającymi u niej związkami zawodowymi, a jeśli ich nie ma – z przedstawicielem załogi. Do tego o reorganizacji musi w odpowiednim terminie zawiadomić urząd pracy. I w takiej sytuacji zwalnianym pracownikom należy się odprawa. Pod jednym wszakże warunkiem – firma musi zatrudniać minimum 20 pracowników.
Odprawa należy się również wtedy, gdy zwolniona zostanie jedna lub dwie osoby (zwolnienia indywidualne), ale tu także obowiązuje ta sama zasada zatrudniania 20 lub więcej pracowników. Zwolnień indywidualnych dokonuje się w trybie uproszczonym – na podstawie kodeksu pracy.
Przy reorganizacji małego zakładu, zatrudniającego 19 i mniej osób, również zwalnia się na podstawie kodeksu pracy (art. 30, par. 1 pkt 2) – na zasadzie porozumienia stron lub wypowiedzenia przez pracodawcę. Jeśli nawet wypowiedzenie zawiera informację o tym, że jego przyczyna leży po stronie pracodawcy, to odprawa nie przysługuje, gdy zatrudniająca firma jest za mała. Zatem jeżeli przedsiębiorstwo, w którym pracowała pani Ewa, zatrudniało poniżej 20 pracowników, słuszna była jego odmowa wypłaty odprawy pracowniczej.
Przy ustalaniu, czy pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników, nie ma znaczenia wymiar czasu pracy, w jakim są oni zatrudnieni, gdyż omawiane kryterium dotyczy liczby osób pozostających z pracodawcą w stosunku pracy, a nie liczby pełnych etatów.
Odprawa nie przysługuje również pracownikom mianowanym oraz osobom wykonującym zadania na podstawie umów cywilnoprawnych (między innymi umowy-zlecenia, umowy o dzieło).
Postawa prawna
Art. 30, par. 1 pkt 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502). Art. 8 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 192).