Urzędnicy, nauczyciele, a także mundurowi muszą dbać, by rzetelnie wywiązywać się z obowiązków. W przeciwnym razie mogą nawet stracić pracę. Najczęściej jednak kończy się na naganach z ostrzeżeniem.
Czy karą może być zakończenie kariery urzędniczej
Jestem urzędnikiem mianowanym w służbie cywilnej. Przełożony mówi, że zgromadził mocne dowody i chce w postępowaniu dyscyplinarnym wydalić mnie ze służby. Czy może to zrobić?
TAK
Choć do takich sytuacji dochodzi sporadycznie. Niemniej jednak formalnie stosunek pracy urzędnika służby cywilnej wygasa w razie:
wodmowy złożenia ślubowania;
wutraty obywatelstwa państwa należącego do Unii Europejskiej lub innego państwa, którego obywatelom na podstawie umów międzynarodowych lub przepisów prawa wspólnotowego przysługuje prawo do podjęcia zatrudnienia na terytorium Polski;
wprawomocnego orzeczenia kary dyscyplinarnej wydalenia ze służby cywilnej;
wprawomocnego skazania za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe;
wprawomocnego orzeczenia utraty praw publicznych lub zakazu wykonywania zawodu urzędnika w służbie cywilnej;
wupływu trzech miesięcy nieobecności w pracy z powodu tymczasowego aresztowania.
Urzędnik służby cywilnej może też stracić pracę w wyniku odmowy wykonania decyzji w sprawie przeniesienia lub niepodjęcia zatrudnienia w urzędzie, do którego został przeniesiony. Kary wydalenia ze służby nie musi się natomiast obawiać pracownik służby cywilnej – za rażące naruszenie obowiązków może zostać zwolniony dyscyplinarnie. W praktyce oznacza to, że będzie miał trudności w znalezieniu pracy w administracji, a nawet w prywatnej firmie.
Podstawa prawna
Art. 70 ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1111 ze zm.).
Czy można karać urzędnika za spóźnianie
Dowiedziałam się od córki, że jej nauczyciel matematyki notorycznie się spóźnia. W efekcie mniej czasu poświęca na zajęcia w czasie lekcji, natomiast bardzo dużo zadaje do domu. Czy może zostać za to ukarany?
TAK
Do podstawowych obowiązków nauczyciela należy też przestrzeganie organizacji czasu pracy. Jeśli więc spóźnia się na lekcje, dyrektor może go ukarać, stosując art. 108 kodeksu pracy, który dopuszcza wymierzenie pracownikowi kar: upomnienia, nagany i kary pieniężnej. Upomnienia i nagany pracodawca może udzielić podwładnemu, jeśli ten nie będzie przestrzegał ustalonej organizacji i porządku pracy w szkole. Może też ją wymierzyć, jeżeli nie będzie przestrzegał przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych. Kara może też zostać nałożona, gdy nauczyciel nie będzie respektował przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności. Sankcja pieniężna stosowana może być m.in. w przypadku opuszczania pracy bez usprawiedliwienia lub przychodzenia do niej pod wypływem alkoholu.
Podstawa prawna
Art. 75 ust. 2 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.).
Czy wojskowy może być zmuszony do przeprosin
Od dziesięciu lat służę w armii i do tej pory nie miałem sytuacji konfliktowej. Ostatnio jednak nawymyślałem młodszemu żołnierzowi. Dowódca kazał mi go publicznie przeprosić. Czy taka kara jest dopuszczalna?
TAK
Dowódca zastosował jeden ze środków dyscyplinarnych, do których zalicza się zobowiązanie wojskowego do przeproszenia pokrzywdzonego. Inne sposoby to:
wzobowiązanie do wykonania dodatkowych zadań służbowych;
wzobowiązanie do naprawienia wyrządzonej szkody;
wpozbawienie prawa do noszenia odznaki honorowej lub odznaki tytułu honorowego oraz udziału w uroczystościach wojskowych i państwowych z udziałem wojska;
wpodanie informacji o ukaraniu do wiadomości innych osób.
Zastosowanie np. środka dyscyplinarnego do wykonania dodatkowych zadań służbowych oznacza obowiązek wykonywania przez ukaranego w czasie wolnym od zajęć zadań służbowych na rzecz jednostki wojskowej lub instytucji cywilnej, który może trwać do czternastu dni w wymiarze do trzech godzin dziennie. Można go zastosować obok wymierzonej kary dyscyplinarnej, czyli upomnienia, nagany, kary pieniężnej, ostrzeżenia o niepełnej przydatności na zajmowanym stanowisku służbowym, odwołania z zajmowanego stanowiska służbowego, ostrzeżenia o niepełnej przydatności do służby, usunięcia ze służby kandydackiej, przygotowawczej, okresowej lub zawodowej.
Podstawa prawna
Art. 24, art. 35 ustawy z 9 października 2009 r. o dyscyplinie wojskowej (Dz.U. nr 190, poz. 1474 ze zm.).
Czy opiekunowie mają wpływ na wymiar sankcji
Wielu rodziców ma zastrzeżenia do nauczycielki języka polskiego. Zebrali podpisy z petycją do dyrektora o jej zwolnienie. Czy mogą sami o tym zdecydować?
NIE
Decyzję podejmuje dyrektor szkoły. Jednak rada rodziców może się zwrócić do niego z wnioskiem o ocenę pracy nauczyciela. Weryfikacja może być dokonana w każdym czasie, nie wcześniej jednak niż po upływie roku od poprzedniej oceny. Z taką inicjatywą mogą również wystąpić nauczyciele, kuratorium oświaty, gmina, rada szkoły. Jeśli rodzice złożą wniosek, muszą odczekać trzy miesiące, bo tyle czasu ma dyrektor na ocenę. Ma ona charakter opisowy i może być zakończona notą wyróżniającą, dobrą lub negatywną. Negatywna ocena pracy nauczyciela zatrudnionego poprzez mianowanie i na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony jest podstawą do rozwiązania z nim stosunku pracy za trzymiesięcznym wypowiedzeniem liczonym od dnia jej otrzymania.
Podstawa prawna
Art. 6a ust. 1, art. 23 ust. 1 pkt 5, art. 27 ust. 3 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.).
Czy utrata uprawnień oznacza brak pracy
Mój podwładny, urzędnik mianowany, popełnił przestępstwo i jednocześnie stracił uprawnienia do wykonywania zadań pracowniczych. Czy dyrektor generalny musi go zwolnić dyscyplinarnie?
TAK
Rozwiązanie stosunku pracy z urzędnikiem służby cywilnej bez wypowiedzenia z jego winy następuje w razie ciężkiego naruszenia przez niego podstawowych obowiązków członka korpusu służby cywilnej (jego wina musi być oczywista). Do zwolnienia dyscyplinarnego dochodzi też wtedy, gdy dopuścił się przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnienie. Przestępstwo powinno również być oczywiste lub zostać stwierdzone prawomocnym wyrokiem.
Do nagłego odejścia z pracy zmusza także zawiniona przez urzędnika utrata uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku. Trzeba jednak pamiętać, że rozwiązanie stosunku pracy z urzędnikiem bez wypowiedzenia nie może nastąpić po upływie miesiąca od dnia uzyskania wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie stosunku pracy.
Podstawa prawna
Art. 71 ust. 7 ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1111 ze zm.).
Czy można ukarać urzędnika za bałaganiarstwo
Od trzech miesięcy nie otrzymałem informacji z urzędu w mojej sprawie. Okazało się, że wszystkie zgromadzone dokumenty zaginęły. Czy w takiej sytuacji skarga jest uzasadniona?
TAK
Podobnie jak same skargi, również sprawy kierowane do urzędu powinny być załatwiane bez zbędnej zwłoki. Z kolei te, które wymagają postępowania wyjaśniającego, powinny być rozstrzygnięte nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowane – w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia w postępowaniu odwoławczym, a w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania. Na brak załatwienia sprawy w terminie składa się zażalenie do organu administracji publicznej wyższego stopnia. Ten, uznając je za uzasadnione, wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych wstrzymywania działań, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających naruszaniu terminów załatwiania spraw w przyszłości.
Podstawa prawna
Art. 35–37 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 267).
Czy za oczywiste błędy należy się spodziewać sankcji
W wydanej z upoważnienia wójta decyzji powołałem niewłaściwą podstawę prawą. W efekcie postanowienie urzędu było wadliwe. Boję się, że mieszkaniec gminy złoży na mnie skargę. Czy istnieje taka możliwość?
TAK
Przepisy postępowania administracyjnego nie określają katalogu przypadków, w których można złożyć skargę na urząd lub pracowników. Przedmiotem skargi mogą być zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez właściwe organy albo ich pracowników, naruszenie praworządności lub interesów skarżących, przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw. Jeśli skarga była zasadna, pracownik powinien się spodziewać poniesienia odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej. Może otrzymać od przełożonego karę stosowną do wagi sprawy, np. naganę wraz z wpisem do akt, a dodatkowo zostać pozbawiony okresowej nagrody. Ponadto organ wyjaśniając wniesioną skargę, np. w zakresie wadliwie wydanej decyzji przez urzędnika, powinien jednocześnie dokonać jej zmiany. ©?
Podstawa prawna
Art. 277 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 267).