Po odbytym stażu w gabinecie stomatologicznym rozpocząłem własną praktykę dentystyczną, świadcząc usługi w tym samym miejscu na zasadzie współpracy z właścicielem gabinetu. Zgłosiłem się do ZUS i jako nowo zarejestrowany przedsiębiorca opłaciłem składki w preferencyjnych stawkach. ZUS jednak wzywa mnie do złożenia korekt deklaracji rozliczeniowych i opłacenia składek w pełnej wysokości. Czy ZUS ma rację? Przecież jest to moja pierwsza działalność, dotychczas jedynie uczyłem się zawodu, będąc na stażu.
Uprawnienie do opłacania składek w niższej wysokości nie ma charakteru bezwzględnego. Zasada ta nie znajduje zastosowania m.in. do osób, które w ramach działalności gospodarczej świadczą usługi byłemu pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej obecnie działalności gospodarczej.
Wystarczy, aby zakres wykonywanej przez daną osobę działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy tylko w części pokrywał się z czynnościami wykonywanymi w ramach łączącego ją uprzednio z tym pracodawcą stosunku pracy, żeby osoba rozpoczynająca prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej nie miała prawa do opłacania składek na preferencyjnych warunkach.
Stanowisko to znajduje potwierdzenie w wyroku Sądu Najwyższego z 23 marca 2010 r., sygn. akt I UK 323/09, w którym stwierdzono, że zwrot „wykonywały w ramach stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej” z art. 18a należy odnieść do czynności zatrudnienia (obowiązków) powierzonych przez pracodawcę i wykonywanych faktycznie przez pracownika na konkretnym stanowisku pracy, a nie do wszystkich czynności, jakie pracownik może wykonywać np. z racji posiadanych przez niego kwalifikacji, bądź też do działań o takim samym lub podobnym charakterze.
Problem pojawia się wtedy, gdy należy zdefiniować stosunek pracy. W tym przypadku stażysta teoretycznie uczył się zawodu, jednak wykonywał również obowiązki pracownicze, za co pobierał wynagrodzenie. To, że określany był mianem „stażysty”, a nie „pracownika”, nie może przesądzać o charakterze zatrudnienia. Lekarza stażysty nie można uznać za osobę pobierającą stypendium zgodnie z ustawą systemową. Przeczy temu brzmienie art. 15 ust. 3d ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, zgodnie z którym lekarz, lekarz dentysta odbywa staż podyplomowy na podstawie umowy o pracę zawartej na czas określony, w celu przygotowania zawodowego obejmującego realizację programu stażu podyplomowego. Nie można bowiem mylić statusu lekarza stażysty ze stażystą w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, który nie nawiązuje z pracodawcą stosunku pracy.
Ważne
Prawo do niskich składek, nawet podczas świadczenia usług na rzecz byłego pracodawcy, zachowają osoby, które odbyły staż po skierowaniu przez urząd pracy. Takiego prawa nie mają lekarze po stażu podyplomowym
Podstawa prawna
Art. 6 ust. 1 pkt 9a, art. 18a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121).
Art. 15 ust. 3d ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz.U. z 2015, poz. 464).
Art. 2 ust. 1 pkt 34 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 149 ze zm.).