Wykluczeni cyfrowo to często bezrobotni w wieku 50+. Mają poczucie niedostosowania do współczesności, przez co nie wierzą w swoje siły. By wciągnąć ich na rynek, trzeba dać firmom fundusze na szkolenia z nowych technologii.
Jak wynika z raportu „Diagnoza obecnej sytuacji kobiet i mężczyzn 50+ na rynku pracy w Polsce”, tylko połowa osób w wieku 45–59 lat korzysta z internetu, a w przypadku osób starszych ten odsetek jeszcze maleje. Według Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji na 13 mln Polaków powyżej 50. roku życia aż 9 mln nie korzysta z internetu. To rzutuje na odbiór kandydatów z tej grupy wiekowej przez potencjalnych pracodawców.
Na zacofanie starszych pod względem obsługi technologii informatycznych wskazywano już dekadę temu. Ale dzisiejszy 50-latek różni się od ówczesnego tym, że kiedy polskie firmy zaczęły kupować komputery, mógł mieć raptem 30 lat. – Jeżeli specyfika pracy takich osób wymagała przynajmniej podstawowej obsługi komputera w czasach, gdy informatyzacja wkraczała do przedsiębiorstw, zdążyły one nabyć takie kompetencje na początku drogi zawodowej. Nawet jeżeli ich umiejętności nie są na wysokim poziomie, to pozwalają relatywnie łatwo i w naturalny sposób uzupełnić braki – wyjaśnia dr Natalia Walter z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Niestety bezrobotni w wieku 50 lat i więcej to bardzo często ludzie, którzy nie mają pracy od dawna – kilku czy nawet kilkunastu lat. Jak podkreśla dr Walter, jeśli weźmie się pod uwagę, że dla większości osób 50+ miejscem korzystania z komputera jest przede wszystkim praca, to siłą rzeczy przez tak długi okres bierności zawodowej ich znajomość sprzętu elektronicznego i technologii informacyjnych znacząco zanika.
Teoretycznie potencjalny pracodawca mógłby taką osobę przeszkolić z obsługi komputera w wymaganym przez siebie zakresie. Na taką możliwość wskazuje wspomniany wyżej raport, gdzie w opinii pracodawców osoby w wieku 45 lat i więcej chętniej się uczą, bardziej się angażują i przykładają do powierzonych zadań. Z drugiej jednak strony ci sami pracodawcy uważają takie osoby za wolniej przyswajające nowinki techniczne. – Starszych pracowników charakteryzuje niższa absencja i wypadkowość w pracy, a także porównywalny z młodszymi pracownikami poziom wykonania. Są niestety dwa czynniki, które modyfikują na niekorzyść tę zależność: pierwszym jest stan zdrowia takiego pracownika, a drugim właśnie konieczność korzystania z nowoczesnych technologii – tłumaczy prof. Sylwiusz Retowski z sopockiego oddziału Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej. Znaczy to tyle, że w ocenie zarówno samych pracowników, jak i potencjalnych pracodawców, zajęcia wymagające znakomitego stanu zdrowia oraz intensywnego korzystania z komputerów mogą być rzadziej oferowane starszym kandydatom.
Problem z wykluczeniem cyfrowym polega nie tylko na tym, że powoduje ono brak pewnych umiejętności pożądanych na rynku pracy, ale też u samych osób 50+ wzmaga poczucie nieprzystawania i niedostosowania, obniżając np. chęć do aktywnego poszukiwania pracy. Jak wskazuje prof. Retowski, to oznacza, że walka z tym problemem musi przebiegać dwutorowo. Po pierwsze, działaniami edukacyjnymi i promocyjnymi należy zmieniać postawy pracodawców, którzy mają obawy dotyczące starszych pracowników. Po drugie, należy większą część środków przeznaczanych na edukację informatyczną tej grupy przekazać w ręce firm – to pracodawca bowiem wie najlepiej, jakich konkretnie kompetencji potrzebuje jego pracownik. Prof. Retowski powołuje się na przykład gigantycznego przedsięwzięcia, jakim była informatyzacja Poczty Polskiej. – Początkowo starsi pracownicy byli zrozpaczeni. Ale nauczeni obsługi komputera i oprogramowania pocztowego zrozumieli, że potrafią. Nawet więcej – sami zaczęli mówić o zaletach tego, co komputeryzacja zmieniła w ich sposobie wykonywania pracy – zaznacza profesor.

36 proc. odsetek osób w wieku 45 lat i starszych, które deklarują brak umiejętności obsługi komputera wg raportu „Diagnoza obecnej sytuacji kobiet i mężczyzn 50+ na rynku pracy w Polsce”

74,7 proc. odsetek gospodarstw domowych z komputerem w 2013 r. wg GUS

1,2 mld zł tyle pieniędzy przeznaczono na walkę z wykluczeniem cyfrowym w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka