Wkrótce reforma urzędów pracy wprowadzi nowe zachęty dla pracodawców, którzy zdecydują się zatrudnić osobę bezrobotną.
Po 10 latach funkcjonowania ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 674 ze zm.) rząd przygotował jej dużą nowelizację, a w niej wiele zmian, które pozwolą właścicielom firm obniżyć koszty pracy. Ustawa zmieniająca obowiązujące przepisy czeka już tylko na podpis prezydenta i ogłoszenie w Dzienniku Ustaw. Wejdzie w życie w ciągu 14 dni od jej opublikowania, a więc najprawdopodobniej na początku maja.
Przedsiębiorcy mogą uzyskać dofinansowanie lub refundację części kosztów, wybierając jeden z nowych instrumentów wspierania zatrudnienia bezrobotnych. Firmy powinny przy tym pamiętać, że w przypadku większości z nich wsparcie jest udzielane zgodnie z warunkami dopuszczalności pomocy de minimis, określonymi w przepisach unijnych oraz polskich dotyczących pomocy publicznej.

Zwolnienie z wpłat na fundusze celowe

Nowe przepisy pozwalają na zmniejszenie wysokości należności uiszczanych na obowiązkowe fundusze publiczne. Taki przywilej obejmie jednak wyłącznie te firmy, które zatrudnią osobę bezrobotną, zarejestrowaną w urzędzie pracy, która do chwili zawarcia stosunku pracy nie ukończy 30. roku życia. Zwolnienie to dotyczy obowiązkowych wpłat dokonywanych przez pracodawców na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Pracodawcy zatrudniający osobę bezrobotną nie będą musieli w ogóle opłacać za nią składek na wskazane fundusze celowe przez pierwsze 12 miesięcy od zatrudnienia. Okres ten będzie oczywiście liczony, począwszy od pierwszego miesiąca po zawarciu umowy o pracę z nowym pracownikiem. Warto podkreślić, że ulga ta dotyczy wyłącznie przypadku, gdy między bezrobotnym a podmiotem go zatrudniającym zostanie zawarta umowa o pracę. Do skorzystania z tej ulgi nie będzie natomiast konieczne zawarcie żadnej umowy z urzędem pracy – zwolnienie od opłacania składek przysługuje z mocy prawa.

Bez składek ZUS przy pierwszej pracy

Kolejny sposób na obniżenie kosztów pracy adresowany jest również do pracodawców, którzy skłonni są do zatrudnienia osób do 30. roku życia zarejestrowanych w urzędach pracy. Przedsiębiorca może skorzystać z refundacji składek na ubezpieczenia społeczne za nowego pracownika, pod warunkiem że zatrudnionym będzie osoba, która podejmuje pierwszą pracę w życiu. Ustawa nie definiuje niestety, co należy rozumieć pod pojęciem pierwszej pracy – czy chodzi tylko o sytuacje, gdy dany pracownik w przeszłości nie wykonywał pracy na podstawie kodeksu pracy, czy też dotyczy to wszelkiego rodzaju aktywności podejmowanej na podstawie umowy-zlecenia lub o dzieło, bądź w formie wolontariatu. Można się spodziewać, że pracodawcy i urzędy pracy napotkają trudności w interpretacji tego pojęcia. Wątpliwości nie pozostawia natomiast kwestia podstawy prawnej zatrudnienia młodego pracownika przez pracodawcę starającego się o ulgę w opłacaniu składek. Pod tym pojęciem rozumiane jest wykonywanie pracy opartej na stosunku pracy lub służbowym, a także na umowie o pracę nakładczą.
Pracodawca, który za pośrednictwem urzędu pracy zatrudni młodego bezrobotnego, będzie zobowiązany opłacać za niego składki do ZUS w określonych przez prawo terminach, a następnie będzie mógł wystąpić do urzędu pracy o zwrot uiszczonych należności. Aby móc skorzystać z refundacji, przedsiębiorca zobowiązany będzie zawrzeć z pośredniakiem odpowiednią umowę. Należy również pamiętać, że ulga ta obejmie wyłącznie składki na ubezpieczenie społeczne (emerytalną, rentową, chorobową i wypadkową). Pracodawca nadal obowiązany będzie do odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne nowych pracowników.
W myśl nowych przepisów zwrot wydatków na składki ZUS będzie przysługiwać do 12 miesięcy. To maksymalny okres, na jaki firma może uzyskać prawo do refundacji. Rzeczywisty okres korzystania z niego określi jednak ostatecznie umowa z urzędem pracy. W kontrakcie tym strony będą zobowiązane uzgodnić również wysokość kwoty miesięcznego zwrotu dla pracodawcy. Ustawa stanowi, że nie powinna ona przekroczyć połowy minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązującego w dniu zawarcia umowy.
Korzyści z refundacji wymagają od pracodawców dodatkowych zobowiązań. Już przy zawarciu umowy firma będzie musiała oświadczyć, że po okresie korzystania z refundacji nie rozwiąże umowy o pracę z młodym pracownikiem, ale będzie zatrudniać go przez kolejne 6 miesięcy.

Dopłata do pensji dla osób 50+

Atrakcyjna forma wsparcia przewidziana została także w przypadku zatrudnienia przez pracodawcę pracownika dojrzałego. Firma angażująca do pracy osobę bezrobotną, która ukończyła 50 lat, będzie mogła uzyskać dofinansowanie do jej wynagrodzenia. Warunkiem jest oczywiście zaangażowanie jako pracownika osoby zarejestrowanej w urzędzie pracy i skierowanej przez tę instytucję na wskazane przez przedsiębiorcę stanowisko pracy. Warunki realizowania dopłat określi umowa zawarta pomiędzy firmą a publicznym pośredniakiem.
Dofinansowanie wynagrodzenia przysługuje w kwocie, która określona zostanie w umowie zawartej z urzędem pracy. Maksymalna jego wysokość nie będzie mogła przekroczyć połowy minimalnego wynagrodzenia, czyli 840 zł. Wysokość najniższej płacy będzie brana pod uwagę według stanu na dzień zawarcia umowy. Firma, która zatrudni wielu takich pracowników, będzie mogła pozyskać dofinansowanie w takiej wysokości za każdą zatrudnioną osobę po 50. roku życia, skierowaną z urzędu pracy.
Czas trwania wsparcia dla pracodawcy zależeć będzie od wieku zatrudnianego bezrobotnego. Ustawa przewiduje, że dopłata do pensji takiej osoby będzie przysługiwać przez:
- 12 miesięcy – w przypadku zatrudnienia bezrobotnego, który ukończył 50 lat, a nie ukończył 60 lat, lub
- 24 miesięcy – w przypadku zatrudnienia bezrobotnego, który ukończył 60 lat.
Firma zobowiązana jednak będzie do dalszego zatrudniania byłego bezrobotnego po upływie okresu przysługiwania jej dofinansowania do jego wynagrodzenia. Jeśli pracodawca korzystał z niego przez rok, obowiązek utrzymania stosunku pracy dotyczy kolejnych 6 miesięcy, a w przypadku gdy dopłaty do pensji obejmowały 2 lata – 12 miesięcy.

Środki dla rodziców i opiekunów

Nowe formy pomocy finansowej przewidziane zostały także w przypadku zatrudnienia bezrobotnych, którzy wypadli z rynku pracy w związku z wykonywaniem opieki nad dziećmi lub innymi osobami od nich zależnymi, np. rodzicami. Prowadzący działalność gospodarczą, który zdecyduje się zatrudnić taką osobę, będzie mógł skorzystać z pomocy dwojakiego rodzaju, w zależności od formy, w jakiej zatrudni osobę wpisaną do rejestru publicznego pośredniaka. Jeśli przedsiębiorca utworzy dla bezrobotnego stanowisko pracy w formie telepracy, będzie mógł liczyć na dotację – grant. Jeśli miejsce pracy będzie mieć charakter tradycyjny, tj. obowiązki będą wykonywane w siedzibie pracodawcy, ten będzie mógł uzyskać świadczenie aktywizacyjne.
W obydwu przypadkach wypłata wsparcia finansowego nastąpi na podstawie umowy zawartej z urzędem pracy. Również dla obu świadczeń warunkiem ich udzielenia jest, by zatrudnienie dotyczyło skierowanego bezrobotnego, który zrezygnował z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej z uwagi na konieczność wychowywania dziecka lub sprawowania opieki w okresie 3 lat przed rejestracją w urzędzie pracy. Ponadto w przypadku grantu wymagane jest, by nowy pracownik posiadał na wychowaniu co najmniej jedno dziecko w wieku do 6 lat.
Ta ostatnia dotacja może być udzielona w maksymalnej wysokości równej 6-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dniu zawarcia umowy ze starostą. Przy takim wsparciu przedsiębiorca musi utrzymać zatrudnieie bezrobotnego przez 12 miesięcy w pełnym wymiarze czasu pracy lub przez 18 miesięcy w połowie wymiaru etatu.
Świadczenie aktywizacyjne przysługuje przez:
- 12 miesięcy – wypłacane miesięcznie w wysokości połowy minimalnego wynagrodzenia za pracę, albo
- 18 miesięcy – wypłacane co miesiąc w wysokości jednej trzeciej minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Po okresie zakończenia jego pobierania pracodawca jest obowiązany do dalszego zatrudniania bezrobotnego – odpowiednio przez 6 miesięcy oraz 9 miesięcy (w zależności od czasu trwania wsparcia).
Najwyższa kwota dotacji do pensji pracownika 50+ wynosi 840 zł

KROK PO KROKU: Jak skorzystać z dofinansowań i refundacji

1. Przeglądaj stronę internetową lokalnego urzędu pracy i poszukuj informacji o dostępności środków przeznaczonych na instrumenty wspierające zatrudnienie bezrobotnych, którymi jesteś zainteresowany

2. Sprawdź, czy spełniasz wymagania dla podmiotów ubiegających się o dofinansowanie zatrudnienia lub refundację kosztów pracy

3. Złóż wniosek o skorzystanie z określonego instrumentu rynku pracy

4. Podpisz umowę z urzędem pracy

PRZYKŁADY

1. Czy ulgi za zatrudnienie młodego przysługują w przypadku umowy zlecenia

Przedsiębiorca poszukuje pracownika, którego chciałby zaangażować na podstawie umowy o świadczenie usług (umowy-zlecenia) za kwotę wynagrodzenia przekraczającą wysokość płacy minimalnej. Czy zatrudniając bezrobotnego do 30. roku życia za pośrednictwem urzędu pracy, będzie mógł skorzystać z refundacji składek na ubezpieczenia społeczne opłacanych za taką osobę? Czy przysługuje mu też zwolnienie z obowiązkowych wpłat na Fundusz Pracy?

Pracodawca może liczyć na refundację składek ZUS. Będzie również zwolniony z obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy, jeśli zatrudni osobę do 30. roku życia, dla której będzie to pierwsza praca w życiu. Jako zatrudnienie traktuje się w tym przypadku stosunek pracy, np. na podstawie umowy o pracę, stosunek służbowy (np. w przypadku policjanta) oraz umowę o pracę nakładczą. Oznacza to, że zawierając z bezrobotnym umowę-zlecenie, przedsiębiorca nie będzie mógł liczyć na wymienione bonusy.

2. Czy przyznanie dofinansowania zależy od wieku dziecka

Pracodawca zamierza zatrudnić w formie telepracy bezrobotnego rodzica, który opiekuje się 7-letnim synem. Czy będzie mógł skorzystać z dofinansowania w postaci grantu na telepracę?

W takim przypadku nie zostanie spełniony jeden z warunków przyznania takiego grantu. Mianowicie, aby firma skorzystała z tej dotacji, osoba bezrobotna musi posiadać na wychowaniu dziecko w wieku do 6 lat. W tym przypadku mamy do czynienia ze starszym potomstwem. Wobec tego grant nie będzie przysługiwał.

Podstawa prawna

Art. 1 pkt 51 i 77 oraz art. 10 pkt 2 ustawy z 14 marca 2014 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz niektórych innych ustaw (czeka na podpis prezydenta).