Resort pracy tłumaczy, że kontroler ZUS może się mylić, a firmy mają prawo zgłosić uwagi do protokołu pokontrolnego.
– Coraz częściej ZUS nawet po dwóch latach od przeprowadzenia pierwsze j kontroli wykrywa nieprawidłowości, chociaż w firmie w międzyczasie nie zmienił się ani stan prawny, ani faktyczny – tłumaczy Sławomir Zawiślak, parlamentarzysta, który w tej sprawie złożył interpelację poselską do ministra pracy i polityki społecznej.
Poseł wyjaśnia, że przedsiębiorcy muszą płacić składki ubezpieczeniowe za zaległe lata, chociaż według wcześniejszej oceny sytuacji firma nie zalegała z należnościami.
– Takie postępowanie jest sprzeczne z zasadą zaufania obywatela do państwa i jego organów – dodaje poseł.
Resort pracy zwraca jednak uwagę, że kontrola w zakładach polega na zbadaniu zgodności stanu faktycznego z pożądanym, czyli wywiązywaniu się płatników z opłacania składek. Resort tłumaczy, że jej istota i funkcja jest inna niż w przypadku postępowania administracyjnego. W czasie kontroli nie podejmuje się czynności procesowych prowadzących do przyznania firmie prawa lub nałożenia na nią obowiązku, lecz zmierza do wykrycia nieprawidłowości. A to umożliwia ich usunięcie. Z tego też powodu protokół nie zawiera stanowiska ZUS, a jedynie opis stanu faktycznego. MPiPS zwraca uwagę, że jeśli nie jest on zgodny z rzeczywistością, to w takim przypadku można mówić o błędzie inspektora kontroli. Jednocześnie w czasie sprawdzania prawidłowości funkcjonowania firmy przedstawiciel ZUS nie tylko sprawdza przedstawione mu dokumenty, ale także ma możliwość przeprowadzania rozmów z pracownikami płatnika (tzw. dowody ze źródeł osobowych). I jak zwraca uwagę resort pracy odpowiadając na poselską interpelację, niejednokrotnie stan faktyczny przedstawiony przez płatnika różni się od tego stwierdzonego przez inspektora.
Z tego powodu płatnik powinien sprawdzić drugi egzemplarz protokołu, który otrzymuje po zakończonej kontroli. Do tych uwag musi dołączyć środki dowodowe, lecz to inspektor kontroli rozpatruje zastrzeżenia. Taki już ponownie sprawdzony dokument jest podstawą do wydania decyzji na podstawie art. 83 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.).